De Europese Unie overweegt vijf mogelijke reacties tegen Israël: van sancties tot volledige embargo

Foto EU

De Europese Unie overweegt vijf mogelijke reacties op wat zij definieert als "mensenrechtenschendingen door Israël" in Gaza, maar de kans op het opleggen van sancties of een embargo blijft extreem laag vanwege een gebrek aan consensus en de vereiste speciale meerderheid, zo hoorde Ynet zaterdag.

Kaja Kallas, hoofd Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid van de EU, zal naar verwachting vijf opties aan de lidstaten voorleggen als reactie op vermeende Israëlische schendingen van de mensenrechtenclausule in de associatieovereenkomst tussen de EU en Israël.

Kaja Kallas, hoofd Buitenlandse Zaken van de EU. Foto EU

Volgens een rapport van EuroNews zal Kallas deze opties schetsen naar aanleiding van beschuldigingen dat Israël artikel 2 van de overeenkomst heeft geschonden. De associatieovereenkomst, ondertekend in 1995, vormt het juridisch kader voor de betrekkingen tussen de EU en Israël en bestrijkt een breed scala aan economische, handels-, politieke, culturele, sociale, gezondheids- en andere kwesties.

De opties die woensdag worden gepresenteerd, voorafgaand aan de vergadering van de Raad Buitenlandse Zaken van de EU de week daarop, zijn onder meer:

• Volledige of gedeeltelijke opschorting van de associatieovereenkomst

• Sancties tegen individuen, zoals ministers, militairen of extremistische kolonisten

• Handelsgerelateerde maatregelen

• Wapenembargo

• Opschorting van de wetenschappelijke samenwerking, zoals deelname aan het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon Europe.

De actie komt te midden van kritiek van sommige Europese leiders. De Duitse bondskanselier Friedrich Merz bekritiseerde onlangs het optreden van Israël en zei: "Het toebrengen van zulk immens lijden aan de burgerbevolking, zoals de laatste dagen steeds vaker voorkomt, kan niet langer worden gerechtvaardigd in de strijd tegen Hamas-terreur." Bronnen binnen de Unie meldden echter dat de Duitse regering Israël volledig steunt.

Om de complexiteit nog groter te maken, heeft de Europese Commissie, onder leiding van president Ursula von der Leyen, onlangs tijdens een vertrouwelijke vergadering voorstellen voor handelssancties tegen Israël afgewezen. Een bron dicht bij Kallas zei dat haar doel is "het doden te stoppen en de toegang van voedsel, medicijnen en hulp tot Gaza te garanderen, niet hoe dat bereikt wordt."

Vorige week stuurde Kallas de speciale vertegenwoordiger van de EU voor het vredesproces in het Midden-Oosten, Christophe Bigot, naar zowel Israël als de Palestijnse Autoriteit om de humanitaire crisis in Gaza en de Westelijke Jordaanoever te beoordelen.

Deze diplomatieke inspanningen worden geleverd tegen de achtergrond van berichten over verslechterende humanitaire omstandigheden in Gaza. Toch hebben de verwachtingen van een mogelijk staakt-het-vuren en een gijzelingsdeal de Europese bereidheid om concrete maatregelen tegen Israël te nemen aanzienlijk getemperd.

Israël is er onlangs in geslaagd een poging in Brussel om sancties op te leggen vanwege de oorlog in Gaza te dwarsbomen. Twee weken geleden uitten belangrijke EU-lidstaten hun verzet tegen dergelijke maatregelen.

Hoewel Spanje, Ierland en Slovenië het voortouw namen in het initiatief voor acties tegen Israël, waaronder de opschorting van de associatieovereenkomst, stuitten ze op sterke tegenstand van Duitsland, Italië, Oostenrijk, Hongarije, Kroatië, Roemenië, Litouwen, Griekenland en andere lidstaten.

Deze verdeeldheid onderstreept de enorme uitdaging om de noodzakelijke consensus te bereiken voor een significante EU-actie tegen Israël. Gezien de vereiste van een speciale meerderheid en het huidige politieke klimaat, wordt de kans op sancties of een embargo zeer gering geacht.