Deze Palestijnse sjeik heeft een plan voor vrede met Israël, maar weinigen denken dat het kan werken

Sjeik Wadee' al-Jaabari in Jeruzalem, 3 juli 2025. Foto via Times of Israel

Zou de sleutel tot vrede in het Midden-Oosten niet kunnen liggen in een militaire overwinning of in de druk van het Witte Huis, maar in een groepje sjeiks op de Westelijke Jordaanoever?

Vrijwel zeker niet, aldus regionale experts. Maar dat weerhield een onorthodox voorstel deze week van vijf prominente sjeiks in de regio Hebron er niet van om bij sommigen in de regio voor opwinding te zorgen, met name onder degenen die graag een vredesakkoord willen sluiten dat de mogelijke oprichting van een Palestijnse staat omzeilt, meldt de Times of Israel.

De sjeiks boden volledige erkenning van Israël als Joodse staat aan en stelden een vreedzame breuk met de Palestijnse Autoriteit voor om een ​​autonoom "Emiraat Hebron" te vormen, in lijn met de Abrahamakkoorden. De regio zou samenwerken met Israël en een "zero tolerance"-beleid ten aanzien van terrorisme hanteren, aldus een brief van sjeik Wadee al-Jaabari, een hoge figuur binnen een van Hebrons invloedrijkste clans, aan de Israëlische minister van Economie Nir Barkat. De brief werd als eerste gepubliceerd door de Wall Street Journal.

Sjeik Wadee' al-Jaabari in Jeruzalem, 3 juli 2025. (Met dank aan Wadee' al-Jaabari)

JTA — Zou de sleutel tot vrede in het Midden-Oosten niet kunnen liggen in een militaire overwinning of in de druk van het Witte Huis, maar in een groepje sjeiks op de Westelijke Jordaanoever?

Vrijwel zeker niet, aldus regionale experts. Maar dat weerhield een onorthodox voorstel deze week van vijf prominente sjeiks in de regio Hebron er niet van om bij sommigen in de regio voor opwinding te zorgen, met name onder degenen die graag een vredesakkoord willen sluiten dat de mogelijke oprichting van een Palestijnse staat omzeilt.

De sjeiks boden volledige erkenning van Israël als Joodse staat aan en stelden een vreedzame breuk met de Palestijnse Autoriteit voor om een ​​autonoom "Emiraat Hebron" te vormen, in lijn met de Abrahamakkoorden. De regio zou samenwerken met Israël en een "zero tolerance"-beleid ten aanzien van terrorisme hanteren, aldus een brief van sjeik Wadee al-Jaabari, een hoge figuur binnen een van Hebrons invloedrijkste clans, aan de Israëlische minister van Economie Nir Barkat. De brief werd als eerste gepubliceerd door de Wall Street Journal.

Jaabari vertelde de krant dat hij en de andere sjeiks – die anoniem willen blijven – begrepen dat het geen zin had om aan te dringen op een Palestijnse staat.

"Er zal geen Palestijnse staat zijn – zelfs niet over 1000 jaar", zei hij. "Na 7 oktober zal Israël hem niet meer geven."

Barkat, die volgens het rapport de afgelopen vijf maanden ongeveer twaalf keer met de sjeiks heeft gesproken, prees het voorstel en betoogde dat de Palestijnse Autoriteit het vertrouwen van zowel haar eigen bevolking als het Israëlische publiek heeft verloren.

"Sjeik Jaabari wil vrede met Israël en zich aansluiten bij het Abrahamakkoord, met de steun van zijn mede-sjeiks. Wie in Israël gaat daar nee tegen zeggen?", zei Barkat.

Minister van Economie Nir Barkat spreekt tijdens een persconferentie op zijn kantoor in Tel Aviv. Foto via Times of Israel.

Woensdag werd de auto van al-Jaabari in brand gestoken in Oost-Jeruzalem, een daad van vandalisme die algemeen wordt gezien als een reactie op zijn aanzoek. Sommige familieleden verwierpen hem formeel.

Harel Chorev, onderzoeker van Palestijnse clans aan de Universiteit van Tel Aviv, stelde dat het plan noch nieuw noch haalbaar was. Een soortgelijk voorstel haalde voor het laatst de krantenkoppen in 2012, toen de vader van Wadee al-Jaabari, sjeik Farid Jaabari, probeerde het te promoten. Chorev beschreef het voorstel als "een fantasie van sommigen aan de uiterst rechtse kant van Israël, die de Palestijnse Autoriteit als vijand zien" en die hopen op een alternatieve visie – of het nu gaat om tribale emiraten of een federaal model – die het vooruitzicht op een Palestijnse staat volledig zou uitsluiten.

Chorev zei dat de Jaabari's grotendeels gedreven werden door nostalgie. "Ze willen hun gouden tijdperk herstellen", zei hij, verwijzend naar de periode van de jaren 40 tot eind jaren 70, toen de clan de macht had en banden onderhield met de Israëlische autoriteiten.

Ondanks de onwaarschijnlijkheid ervan heeft het voorstel van de sjeiks tot veel ophef geleid – van enthousiasme tot veroordeling – terwijl sommige Israëlische functionarissen openlijk de toekomst van de PA in twijfel trekken. In Gaza bijvoorbeeld heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu gezworen dat de PA het gebied nooit zal besturen als de oorlog voorbij is.

In hun brief verwerpen de sjeiks de tweestatenoplossing en stellen ze een nieuwe regeling voor ter vervanging van de Oslo-akkoorden, die volgens hen “alleen maar schade, dood, economische rampspoed en vernietiging” brachten, aldus het Wall Street Journal.

De oudsten van de familie al-Jaabari komen bijeen in Hebron om de mediaberichten te ontkennen dat de familie op het punt staat zich af te scheiden van de Palestijnse Autoriteit en een vredesakkoord met Israël te ondertekenen als een apart emiraat. Foto via Times of Israel.

Hun plan omvat een stapsgewijs voorstel om 1.000 inwoners van Hebron in Israël te laten werken, met als doel dit aantal geleidelijk te verhogen tot 50.000. Sinds de invasie van Hamas op 7 oktober 2023, waarbij zo'n 1.200 mensen in Zuid-Israël werden afgeslacht en 251 mensen naar de Gazastrook werden ontvoerd, heeft Israël het aantal Palestijnse werkvergunningen sterk ingeperkt, waardoor een belangrijke bron van inkomsten voor veel gezinnen is weggevallen.

Het voorstel omvat ook de oprichting van een gezamenlijke economische zone op meer dan 1.000 hectare in de buurt van het veiligheidshek tussen Hebron en Israël. Verwacht wordt dat hier tienduizenden mensen werk zullen vinden, aldus het artikel.

Uiteindelijk zou Hebron volgens het plan dienen als proeftuin voor een bredere transformatie op de Westelijke Jordaanoever, waarbij andere steden, zoals Bethlehem, mogelijk kunnen transformeren tot onafhankelijke lokale emiraten als het model succesvol is.

De ontwikkeling ervan is al jaren in gang gezet, met medewerking van Yossi Dagan, het hoofd van de Regionale Raad van Samaria, en Mordechai Kedar, een wetenschapper op het gebied van het Midden-Oosten. Kedar is al jarenlang voorstander van het vervangen van het Palestijnse nationale leiderschap door lokaal, op clans gebaseerd bestuur.

Hoewel er wel mensen zijn die het voorstel steunen, werd het veel breder afgewezen toen het deze week openbaar werd.

De Palestijnse activist en inwoner van Hebron Issa Amro noemde het artikel een 'gevaarlijke verzinsel' en bekritiseerde de auteur, Elliot Kaufman, lid van de redactieraad van WSJ, voor 'schokkend slechte journalistiek of opzettelijke desinformatie'.

Elior Levy, correspondent Palestijnse zaken voor de publieke omroep KAN, verwierp het artikel eveneens als ‘onzin’.

"Woorden zijn goedkoop, en deze herhaalde uitspraken hebben [in het verleden] tot niets geleid", schreef hij over X. "Ik adviseer de Wall Street Journal zich meer op Wall Street te richten en minder op Hebron."

Michael Milstein, een voormalig senior inlichtingenofficier van het Israëlische leger en expert op het gebied van de Palestijnse samenleving, vertelde aan de publieke radiozender KAN dat het initiatief een hardnekkige fantasie weerspiegelt die bij sommigen in Israël leeft: dat in plaats van te maken te hebben met een verenigd Palestijns leiderschap met nationale aspiraties, de Palestijnse samenleving wellicht verdeeld zou kunnen worden in clans en lokale emiraten, een soort 'verdeel-en-heers'-aanpak die het idee van een staat zou ondermijnen.

“Maar de waarheid is,” zei hij, “dat niemand in de Palestijnse arena hierin gelooft.”

Milstein vergeleek de omarming van het voorstel door sommigen met Israëls groeiende afhankelijkheid van de Abu Shabab-clan in Gaza, een lokale militie die Israël steunt in de hoop Hamas te kunnen tegengaan. "Net als bij het Abu Shabab-verhaal komen we opnieuw in een situatie terecht waarin fantasieën de overhand krijgen op een helder oordeel", vertelde hij aan Kan.

Zelfs sommigen binnen de Jaabari-clan verwierpen het voorstel en publiceerden een videoverklaring , die opnieuw werd gepost op het aan Hamas gelieerde Quds News Network. Daarin verwierpen ze het voorstel en de auteurs ervan en bevestigden ze de toewijding van de clan aan "islamitische en nationale principes". De verklaring pochte er ook over dat de familie Jaabari "honderden martelaren, gewonden en gevangenen heeft opgeofferd op het land van Palestina", een regel die ontbrak in de soortgelijke schriftelijke ontkenning die Amro deelde op X.

Chorev zei op zijn beurt dat de bewering dat de Jabaari-clan “honderden” individuen had voortgebracht die betrokken waren bij politieke of militante activiteiten die tot gevangenschap of de dood leidden “zeker een overdrijving” was.

"Er waren maar heel weinig mensen betrokken bij terroristische activiteiten", zei hij, eraan toevoegend dat dergelijke beweringen waarschijnlijk bedoeld waren "om iedereen ervan te overtuigen dat ze loyaal zijn aan de Palestijnse kwestie."

Hij voegde eraan toe dat degenen die de sjeik aanklaagden waarschijnlijk niet de meerderheid vertegenwoordigden, en merkte op dat Wadee al-Jabaari, voor zover hij wist, "op dat moment de sterkste binnen de clan" was, hoewel er rivaliteit bleef bestaan. De clan, zei hij, bestond uit "een cluster van families of subclans", waaronder groepen zonder bloedverwantschap die historisch gezien als arbeiders werden aangetrokken voor wijlen sjeik Muhammad Ali al-Jabaari – die bijna dertig jaar burgemeester van Hebron was – en die later de familienaam aannam.

Toch is de Jaabari-clan, die decennialang de stad op de zuidelijke Westelijke Jordaanoever en omgeving bestuurde, niet representatief voor het bredere Palestijnse publiek, zelfs niet in Hebron, zei hij.

"Ze zijn erg tribaal in de zin dat hun loyaliteit bij de clan ligt," zei hij. Die oriëntatie, legde hij uit, onderscheidt hen van de meeste Palestijnen, vooral buiten Hebron, die zichzelf vaak zien als onderdeel van een bredere nationale identiteit. "Daarom denk ik niet dat dit werkt," zei hij. "Ze zullen het heel moeilijk krijgen om zich te verzetten tegen een veel grotere, nationale organisatie zoals de Palestijnse Autoriteit, of zelfs bewegingen zoals Fatah en Hamas."

Steun voor Hamas in de regio Hebron, zei Chorev, komt grotendeels voort uit wrok jegens de PA, die als corrupt en uitsluitend wordt gezien, en niet uit ideologische verbondenheid. "Het is niet het soort steun dat je in Gaza ziet, van mensen die per se tegen Israël willen zijn," zei hij.

Toch, aldus Chorev, ‘komt Jaabari’s voorstel niet overeen met de werkelijkheid.’

"Ik zeg dit als iemand die van de Jaabari's houdt – ze zijn als familie voor me", zei Chorev, die een deel van zijn doctoraalonderzoek aan de Jaabari-clan wijdde. "Als het maar zou werken."