Europese boycot van Israëlische goederen breidt zich uit en treft ook Nederland en ook Duitsland

Verse export producten uit Israël. Foto agricultuur

Na de beslissing van de Co-op-ketens in Italië en het Verenigd Koninkrijk om te stoppen met de verkoop van Israëlische producten, melden Israëlische boeren en voedselexporteurs een groeiende boycot van Israëlische landbouwproducten in heel Europa, waaronder Duitsland en Nederland, schrijven de export ondernemingen en kranten in Israël.

Dit land steunt Israël doorgaans en vermijdt openlijke boycots. Achter de schermen is er ook weerstand te voelen bij grote retailers zoals Waitrose in het Verenigd Koninkrijk, Aldi in Duitsland en zelfs in Japan.

"De afgelopen twee weken horen we steeds luidere stemmen die oproepen tot een boycot in Nederland en Duitsland, en dat is nieuw", vertelde een aardappelexporteur aan Ynet. "Aldi doet er al zes weken alles aan om niet bij ons te kopen."

Een andere Israëlische boer zei: "We verkopen aan verpakkingsbedrijven, die onze producten vervolgens van een merk voorzien en distribueren naar supermarkten. Een van mijn Duitse verpakkers zei tegen me: 'Ik ben dol op jullie, ik heb jullie product nodig, ik ken de Israëlische boeren al jaren,' maar de inkoper van de retailer vertelde me dat het moeilijk is om 'Product of Israel' in het schap te zetten als de krantenkop 'genocide' luidt. 'Het drukt zwaar op ons.' Ik begrijp ze. Toch hebben de Duitsers zich tot nu toe aan hun inkoopschema gehouden."

Ofer Levin, een landbouwexporteur, voegde eraan toe: "De afgelopen weken is er in Duitsland een grote omslag in het sentiment tegen ons geweest, gedreven door de publieke opinie rond de oorlog in Gaza. We naderen het einde van ons verkoopseizoen daar en we hebben subtiel te horen gekregen dat Aldi ons niet meer zal verkopen. Officieel zeggen ze dat het komt omdat er nu verse lokale producten zijn, maar als je dieper graaft, is het politiek. Aldi heeft besloten om geen Israëlische producten meer in de schappen te leggen."

"Nederland heeft ook problemen, maar die zijn meer zakelijk gericht. Als er een aanbodtekort is, komt de politiek op de tweede plaats. Maar toch merken we steeds meer bedrijven die onze aardappelen, fruit en bijvoorbeeld tomaten, niet meer willen vanwege de boycot die hun klanten eisen.

Ofer Levin zei dat de boycot begon in België, waar de EU-etiketteringsregels retailers verplichten om het land van herkomst zichtbaar op de schappen te vermelden – iets wat ertoe heeft geleid dat consumenten Israëlische producten afwijzen. Toch worden mini-aardappeltjes die op een manier zijn verpakt die de vereisten voor het vermelden van het land van herkomst omzeilt, nog steeds in bulk gekocht. "Dat laat zien dat het volledig politiek is", zei hij.

Gevraagd of andere landen zich bij de boycot aansluiten, zei Levin: "In Zweden heeft ICA al vijf jaar geen Israëlische producten meer gekocht. Noorwegen koopt helemaal niets meer van Israël. Sinds vorig jaar is de grens effectief gesloten voor onze goederen en deze trend zet zich door in heel Europa."

"De grootste afnemer van onze aardappelen is Duitsland", vervolgde hij. "Ze hebben me al verteld: als dit volgend jaar zo doorgaat, kunnen we het volgende seizoen misschien niet met jullie beginnen. En dit is Duitsland, een van de landen die Israël meer steun biedt."

Hij exporteert naar de Duitse supermarktketen Kaufland, die hem twee maanden per jaar exclusieve schapruimte geeft. "Ik betwijfel of ze ons halverwege het seizoen zullen laten vallen, maar als de situatie aanhoudt, zouden ze gemakkelijk kunnen besluiten om de deur te openen voor Egyptische producten. Het gaat niet om kwalitei, het is politiek."

In Frankrijk heeft Lidl mijn programma geannuleerd vanwege de situatie. Frankrijk is een kleine markt voor ons, maar de politieke druk is groot. De publieke opinie is belangrijk.

Een fruitexporteur die avocado's, citrusvruchten en paprika's levert – onder andere aan Co-op-vestigingen in West-Europa – zei: "We horen al een jaar dat de zaken ingewikkelder worden. Het begon onopgemerkt, maar wordt steeds duidelijker naarmate de krantenkoppen over Gaza blijven binnenstromen."

Hoort u dit in al uw exportmarkten?

"Ja — West-, Centraal- en Oost-Europa, inclusief Rusland. Oost-Europa is minder getroffen, en we exporteren ook naar de VS, Canada en zelfs Japan."

En wat hoorde je uit Japan?

"Een Japanse klant vertelde ons dat we voorzichtig moesten zijn met het verschepen van Israëlische producten daarheen – de perceptie van Israëlische producten in de Japanse samenleving wordt problematisch."

Yaniv Yablonka, CEO van Yapro, dat jaarlijks zo'n 50.000 ton aardappelen exporteert naar elf Europese landen, zei dat Co-op de enige keten is die publiekelijk zijn boycot afkondigt. "De meeste retailers zeggen in besloten kring tegen verpakkingsbedrijven: 'Breng ons geen Israëlische goederen, we willen geen BDS-problemen of protesten, haal het gewoon uit Marokko of Egypte.' Maar Co-op is de enige die dat openlijk zegt."

Ardappelen export uit Israël. Foto Yapro, de exporteur

Yapro verkoopt rauwe, ongewassen producten aan verpakkers, die ze vervolgens schoonmaken, sorteren en van een merk voorzien voor de winkels. "Na Operatie Defensief Schild zijn we naar de Israëlische ambassade in Londen gegaan om te protesteren tegen de boycot, en Co-op is toen teruggekrabbeld. Nu hebben ze ons niet meer nodig – ze hebben alternatieven. Dus is het makkelijker voor hen om zich tegen ons te keren."

Slechtste markten voor Israëlische exporteurs

Ik heb al mijn zaadbestellingen voor België, Noorwegen en Ierland op 8 oktober 2023 geannuleerd. Ik wist dat de deals niet door zouden gaan. In Noorwegen en België waren dat grote contracten. Ierland was kleiner, misschien 500 tot 600 ton van onze 50.000. Maar ik ken andere exporteurs die in Ierland getroffen zijn, vooral met citrus en radijzen.

"We hebben in 2024 en 2025 relatief rustige jaren gehad in het VK, tot afgelopen maand. Maar in Ierland hebben we BDS-incidenten gezien, zoals het dumpen van Israëlische goederen voor winkels. In Noorwegen hebben we vorig jaar geen enkele kilo verkocht, ondanks dat ze het product nodig hadden en erom vroegen. Verpakkers zeiden tegen ons: 'Wij willen uw producten, de ketens staan ​​het niet toe.' In België is de angst gebaseerd op de EU-etiketteringswetgeving."

Zelfs producten die in Zuid-Israël worden geteeld, ver van de Westelijke Jordaanoever of de Golanhoogten, helpen niet altijd. "Ik heb een kant-en-klaar dossier met VN-kaarten, gps-coördinaten en documenten waaruit blijkt dat onze goederen uit het soevereine Israël komen, maar het helpt maar soms."

Spanje koopt nog steeds, voorlopig.