Gaza-impasse kan einde maken aan Israëlische militaire heerschappij, de regering Netanyahu ziet dat niet zitten

Foto Ynet

Het Israëlische leger zet zijn operaties tegen Hamas in de Gazastrook voort nadat vorige week het staakt-het-vuren in duigen viel . Er gaan berichten rond dat er onderhandelingen gaande zijn om het bestand te verlengen en de vrijlating van nog meer Israëlische gijzelaars te bewerkstelligen, schrijven diverse kranten waaronder Ynet.

Met Amerikaanse steun en de ijzersterke steun van zijn kabinet bereidt premier Benjamin Netanyahu zich mogelijk voor op een grote beleidswijziging ten aanzien van de terroristische groep die het gebied aan de grens met Zuid-Israël controleert.

Voordat hij aantrad, beloofde de Amerikaanse president Donald Trump de oorlog te beëindigen en de beperkingen op te heffen die waren opgelegd door de vorige regering onder leiding van president Joe Biden.

De Israëlische regering staat nu op een kruispunt en kampt met grote onzekerheden. Zal Israël onder druk worden gezet om een ​​regeling te accepteren die een einde maakt aan de oorlog in Gaza, mogelijk vergezeld door Amerikaanse verzekeringen die Netanyahu moeilijk kan afwijzen? Of is de ervaren Israëlische leider van plan om, na het consolideren van binnenlandse politieke steun en het benoemen van een nieuwe militaire stafchef, militaire heerschappij over de Gazastrook op te leggen? De antwoorden op deze vragen zullen waarschijnlijk de komende weken duidelijk worden.

“De operaties van Israël zijn allemaal in lijn met de gestelde oorlogsdoelen,” zei Dr. Harel Chorev van het Moshe Dayan Center for Middle Eastern Studies aan de Universiteit van Tel Aviv. “Het doel is om Hamas te vernietigen en van de macht te verwijderen, maar op dit moment ligt de prioriteit bij het vrijlaten van de gijzelaars.”

Kort nadat president Trump terugkeerde naar het Witte Huis, stelde hij voor om de 2,1 miljoen Palestijnen van Gaza te verplaatsen naar Egypte en Jordanië. Hij beschreef het door oorlog verscheurde gebied als onbewoonbaar na intensieve Israëlische bombardementen en grondoperaties. Het voorstel werd veroordeeld door de Palestijnen en de bredere Arabische wereld. Volgens de Verenigde Naties heeft het aanhoudende conflict het grootste deel van de bevolking van Gaza meerdere keren ontheemd. De huidige plannen van Israël kunnen die trend voortzetten.

Volgens Yoni Ben Menachem, een expert op het gebied van het Midden-Oosten bij het Jerusalem Center for Security and Foreign Affairs, zal de regering waarschijnlijk proberen de controle over de noordelijke Gazastrook over te nemen door de burgerbevolking uit de gebieden die het dichtst bij de Israëlische grens liggen, opnieuw te evacueren.

Foto IDF / Ynet

"Israël wil geleidelijk opereren," zei Ben Menachem. "Als dit geen vooruitgang oplevert, zal Israël Trumps plan gaan promoten. Het huidige beleid omvat gerichte moorden en de geleidelijke verplaatsing van burgers uit gevechtsgebieden om geleidelijk de controle over Gaza over te nemen," zei hij, eraan toevoegend dat Hamas niet van de macht kan worden verwijderd zonder dat Israël het land bezet. "Nauwkeurige invallen zullen het werk niet doen."

Maandag publiceerde Hamas een teken-van-leven-video met twee Israëlische gijzelaars . Elkana Bohbot en Yosef-Haim Ohana zagen er mager en bleek uit in wat een gescripte propagandavideo leek te zijn. Ohana smeekte Israël om te stoppen met de hernieuwde bombardementen op Gaza, uit angst voor hun veiligheid.

Palestijnse autoriteiten in het gebied melden dat er minstens 700 mensen, waaronder vrouwen en kinderen, zijn gedood sinds Israël de luchtaanvallen hervatte na het einde van het staakt-het-vuren. Als onderdeel van zijn poging om Hamas onder druk te zetten om een ​​aantal van de resterende 59 Israëlische gijzelaars vrij te laten, stopte Israël ook de stroom van humanitaire hulp naar Gaza en beperkte het de water- en elektriciteitsvoorziening van het gebied verder.

Er wordt aangenomen dat er 24 Israëlische gijzelaars nog in leven zijn. De rest is vermoedelijk dood. Hamas heeft echter nog geen definitieve informatie over hun lot vrijgegeven.

Betogers eisen dat Netanyahu akkoord gaat met een deal om gijzelaars vrij te laten. Foto Ynet

Volgens Chorev zijn de Israëlische operaties momenteel chirurgischer, afgezien van de eerste dag van hernieuwde gevechten, die een verrassingsgolf van intense luchtaanvallen op Hamas inhielden. “Dit is het bewijs dat de gijzelaars op dit moment de eerste prioriteit zijn,” legde hij uit. “Israël past om deze reden een gematigde intensiteit toe. Anders zou het met een enorme hoeveelheid grondtroepen kunnen binnenvallen. Door dit te doen, geeft Israël Hamas het signaal dat het nog niet op volle kracht heeft geopereerd, in de hoop dat Hamas een voorstel zal doen met betrekking tot de gijzelaars. Dit betekent niet dat Israël zijn uiteindelijke doel om Hamas uit te roeien, heeft opgegeven.”

Sinds de hervatting van de gevechten heeft Israël verschillende hoge politieke en militaire Hamas-figuren geëlimineerd. "Dit wijst op betere inlichtingen van Israël", aldus Ben Menachem, die gelooft dat Israël zijn begrip van de verblijfplaats van de gijzelaars heeft verbeterd. "Niet alleen Hamas maakte gebruik van het staakt-het-vuren om zich te hergroeperen, maar ook Israël."

Deze ontwikkelingen kunnen ook een signaal zijn voor de toekomstige intenties van Israël. "Deze moorden ondermijnen het leiderschap dat het gebied en de civiele infrastructuur bestuurt," zei Chorev. "Deze rollen hebben bewezen belangrijke pijlers te zijn van Hamas' controle over de bevolking."

Ondertussen gaan de Amerikaanse inspanningen achter de schermen door om een ​​duurzamer staakt-het-vuren veilig te stellen en de gijzelingscrisis op te lossen. Het initiatief, geleid door Steve Witkoff, de Amerikaanse speciale gezant voor het Midden-Oosten, wordt gesteund door president Trump. Maandag kwamen er berichten naar buiten over een nieuw Egyptisch voorstel om het staakt-het-vuren nieuw leven in te blazen.

De oorlog van Israël tegen Hamas begon nadat de terroristische groepering op 7 oktober 2023 een verrassingsaanval uitvoerde, waarbij ongeveer 1.200 mensen omkwamen, duizenden anderen gewond raakten en meer dan 250 gijzelaars werden genomen. Als reactie hierop beloofde Israël Hamas te vernietigen en de vrijlating van alle gijzelaars veilig te stellen.

Volgens het door Hamas gerunde ministerie van Volksgezondheid in Gaza zijn er sinds het begin van de oorlog meer dan 48.000 Palestijnen gedood. De cijfers maken geen onderscheid tussen burgers en strijders. Israël beweert dat een aanzienlijk deel van de doden Hamas-leden zijn.

Naast berichten over lopende onderhandelingen zijn er ook aanwijzingen dat het leger zich voorbereidt op een grondoffensief dat kan leiden tot de oplegging van militair bewind in Gaza. De recente benoeming van een nieuwe legerleider, luitenant-generaal Eyal Zamir, wordt gezien als onderdeel van Israëls verschuiving naar een krachtiger aanpak van het conflict.

Zamirs voorganger, de gepensioneerde luitenant-generaal Herzi Halevi, verzette zich naar verluidt tegen pogingen van het kabinet om het leger te betrekken bij de distributie van humanitaire hulp en de implementatie van militair bestuur in Gaza. Mediaberichten suggereren dat Halevi zich tegen deze richting verzette, wat de spanningen tussen hem en de ultranationalistische rechtse regering weerspiegelt.

“Over het algemeen verafschuwt het leger elk idee van militaire heerschappij,” zei Chorev.

“Er is echter een besef dat het op dit moment een noodzakelijk kwaad is en dat er geen andere optie is.”

De regering van Netanyahu kreeg kritiek van buiten het extreemrechtse blok omdat ze de distributie van humanitaire hulp niet zelf in handen nam. Critici zien dit als een mogelijke manier om Hamas onder druk te zetten om de gijzelaars vrij te laten en concessies te doen aan Israël.

Een van Netanyahu's senior bondgenoten, Itamar Ben-Gvir, nam in januari ontslag als minister van nationale veiligheid uit protest tegen de wapenstilstand en de gijzelaarsruildeal. Hij zei dat deze de veiligheid van Israël bedreigden en de winst van de oorlog ondermijnden.

Ben-Gvir, een extreemrechtse hardliner, heeft zich consequent verzet tegen alle overeenkomsten met Hamas en pleit voor de permanente bezetting van Gaza.

Met de hervatting van de oorlog en Netanyahu's beloften om militaire operaties op te voeren, keerde Ben-Gvir eerder deze week terug naar zijn ministeriële post. Zijn terugkeer kan een signaal zijn voor de richting die Israël opgaat. Ben-Gvir is een zeer controversieel politiek figuur, zowel in eigen land als in het buitenland. Het is onwaarschijnlijk dat hij zich weer bij de coalitie heeft aangesloten zonder ten minste enige garanties van Netanyahu te krijgen dat zijn beleidsdoelen zullen worden nagestreefd. "Politiek gezien kan Netanyahu de oorlog niet stoppen", zei Ben Menachem.

De binnenlandse politieke situatie in Israël blijft een belangrijke factor. Israëls hernieuwde militaire operaties in Gaza hebben een heftig politiek debat aangewakkerd, inclusief wijdverbreide protesten. Netanyahu's besluit om de gevechten te hervatten heeft kritiek gekregen van tegenstanders die hem ervan beschuldigen dat hij politieke overleving belangrijker vindt dan nationale veiligheid en de veiligheid van de gijzelaars.

Rapporten suggereren ook een daling in de mobilisatie van reservisten, met schattingen die wijzen op een daling van 15% tot 25% in opkomst. Dit lijkt grotendeels te worden veroorzaakt door burn-out door langdurige inzet, maar ook door groeiende terughoudendheid bij sommigen om deel te nemen aan een langdurige oorlog onder leiding van een regering die door critici wordt gezien als een bedreiging voor de Israëlische democratie door controversiële gerechtelijke hervormingen en belangrijke benoemingen in defensie- en juridische instellingen.

"Het probleem van het rekruteren van reservisten zorgt er ook voor dat de regering geleidelijk aan in beweging komt", aldus Ben Menachem. Ongenoemde defensiefunctionarissen en militaire officieren hebben aan media verteld dat het Israëlische leger zich voorbereidt op een groot grondoffensief in Gaza, waarbij ongeveer 50.000 troepen betrokken zijn. Of zo'n operatie door kan gaan, hangt sterk af van de deelname van het reserveleger, dat zich mogelijk tegen de actie verzet.

Hoewel hooggeplaatste regeringsleden al lang pleiten voor een permanente Israëlische aanwezigheid in Gaza, inclusief de hervestiging van Joodse gemeenschappen in het gebied, blijft het onduidelijk in hoeverre er publieke steun is voor een dergelijke stap.

Dinsdag maakte minister van Defensie Israel Katz bekend dat hij extra militaire operaties in Gaza heeft goedgekeurd.

“Ons hoofddoel is nu om alle gijzelaars terug te sturen,” luidde een verklaring van Katz. “Als Hamas blijft weigeren, zal het steeds hogere prijzen betalen, waaronder het in beslag nemen van grondgebied en het dwarsbomen van terroristische agenten en infrastructuur – totdat het volledig verslagen is.”

Het verhaal is geschreven door Keren Setton en met toestemming overgenomen uit The Media Line .