Giftige waterindringer verspreidt zich langs Israëlische kusten en Europa dankzij klimaatverandering

We zien vissen zwemmen in de Middellandse Zee, waar klimaatverandering ervoor heeft gezorgd dat veel dieren naar grotere diepten moeten zwemmen. Foto Dr. Shevy Rothman

Hoewel er op dit moment genoeg bedreigingen zijn voor Israël en Europa, heeft klimaatverandering mogelijk een nieuw gevaar met zich meegebracht: de konijnvis (ook bekend als de Aras).

De giftige, waterachtige indringer komt voor in vier ondersoorten, waarvan er momenteel twee in het Middellandse Zeegebied voorkomen, legde zoöloog Dr. Menachem Goren van de Universiteit van Tel Aviv uit aan de Jerusalem Post.

De eerste en meest voorkomende soort, bekend als de marmeren stekelvoet, werd voor het eerst waargenomen aan de Israëlische kust ruim 200 jaar geleden in 1924. De tweede soort, de donkere stekelvoet, werd in 1955 langs de Israëlische kust gevonden na een reis door het Suezkanaal.

Hoewel de vis al lang in Israël voorkomt, is de populatie de laatste jaren dramatisch toegenomen als gevolg van klimaatverandering en heeft zich zelfs in Europa, tot aan Frankrijk, verspreid, legde Dr. Goren uit. Vooral de donkere stekelvoet is minder gevoelig voor koud water, waardoor hij zich veel gemakkelijker naar Europa kan verplaatsen.

Beide ondersoorten zijn herbivoren en eten een groot deel van de groene algen en het zeegras uit de Middellandse Zee . Deze omgeving dient als dekking voor inheemse vissen en schaaldieren.

Vissen zwemmen in het koraalrif van de Golf van Eilat. Foto: Interuniversitair Instituut voor Mariene Wetenschappen in Eilat

"De vis is een zeer efficiënte grazer", legde Dr. Goren uit. "Hij reinigt het oppervlak van de rotsen en ontneemt andere vissen, vooral de jonge, echt de ruimte om te schuilen."

Er bestaat een soort zeebaars die zich voedt met giftige vissen, maar het is deze invasieve soort, die zich razendsnel voortplant, nog niet volledig kunnen uitroeien.

Naast zijn snijtanden maakt de vis zijn giftige stekels het ook tot een lastige prooi.

De eetlust van de vis vormt ook een bedreiging voor zee-egels, wat potentieel een verwoestende uitwerking zou kunnen hebben op bepaalde Europese economieën die afhankelijk zijn van de vangst van deze schelpdieren, die vaak als delicatesse worden beschouwd. Spanje en Italië lopen een bijzonder groot risico, legde Dr. Goren uit.

De indringer kan ook andere, niet-invasieve soorten met zich meebrengen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de vis levende ichthyochorie heeft gegeten en later heeft uitgescheiden in nieuwe mariene omgevingen, aldus onderzoek uit 2020 dat is gepubliceerd door het Israel Oceanographic and Limnological Research (IOLR) en het GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel.

Het vlees van de vis bevat ciguatoxines, die bij inname ciguateravergiftiging kunnen veroorzaken. Deze toxines zijn temperatuurstabiel en kunnen dus niet worden vernietigd door de vis te koken of in te vriezen, aldus het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding.

Het eten van besmette vis kan leiden tot misselijkheid, braken, diarree, buikkrampen, paresthesie van de lippen, tong en ledematen, koude allodynie, een metaalachtige smaak in de mond, artralgie, myalgie, jeuk zonder urticaria of erytheem, spierzwakte, wazig zien, pijn bij het vrijen, hypotensie, bradycardie en in zeer zeldzame gevallen de dood.