Iconische met goud bezette Haggadah is voor het eerst te zien in de Nationale Bibliotheek van Israël in Jeruzalem

Details van de Moss Haggadah uit de jaren 80, waarvan het originele manuscript voor het eerst in april 2025 werd tentoongesteld in de Nationale Bibliotheek van Israël. Foto NBI

Het originele manuscript van de beroemde Mos Haggadah, met zijn versieringen van bladgoud, ingelegde spiegels, perkamenten stukken, eitempera en natuurlijke pigmenten, is voor het eerst te zien in de Nationale Bibliotheek van Israël in Jeruzalem, zo maakte de bibliotheek maandag bekend, aldus Times of Israel.

In 1980 vroeg een Joods gezin uit Florida aan judaïcakunstenaar David Moss om een ​​nieuwe Haggada te maken. In de loop der jaren groeide het uit tot een geliefde uitgave van de verzameling teksten die tijdens de Pesach Seder werden gelezen, herdrukt in honderden exemplaren en tentoongesteld in onder andere de Library of Congress en de New York Public Library. De Amerikaanse president Ronald Reagan schonk een exemplaar van de Moss Haggada aan zijn Israëlische ambtgenoot Chaim Herzog tijdens een staatsbezoek in 1987.

"Ik begon met de Haggada in Jeruzalem, wetende dat hij naar de diaspora zou worden gestuurd, maar zelfs meer dan 40 jaar geleden koesterde ik een sterke wens dat mijn manuscript op de een of andere manier ooit naar Jeruzalem zou terugkeren", vertelde Moss onlangs aan de NLI-publicatie The Librarians. "Dus het was natuurlijk een onvoorstelbare sensatie om daadwerkelijk getuige te zijn van de terugkeer van de Haggada naar Jeruzalem."

In 1980 woonde Moss in San Francisco, maar hij bracht voor zijn onderzoek voorafgaand aan het project langere tijd door in Israël (onder andere in de Nationale Bibliotheek om zich te verdiepen in de historische Haggadot).

In 1983 verhuisde hij naar Jeruzalem, waar hij sindsdien woont.

Een detail van de Moss Haggadah uit de jaren 80, waarvan het originele manuscript voor het eerst in april 2025 werd tentoongesteld in de Nationale Bibliotheek van Israël. Foto ToI

Toen Moss voor de uitdaging stond om een ​​nieuwe Haggada te creëren, wist hij dat een van de fundamentele principes van het Joodse Pesachfeest was dat iedereen zichzelf moest zien als degenen die uit Egypte waren bevrijd.

"LeDor VaDor, generatie na generatie moet ieder mens zichzelf zien alsof hij zelf uit Egypte is gekomen", luidt een fragment uit de Haggada. "Niet alleen onze voorouders werden door de Heilige verlost; Hij verloste ook ons, samen met hen."

Moss wilde dat zijn werk het concept fysiek zou belichamen. Daarom zijn de relevante pagina's met de tekst versierd met miniatuurportretten van 18 Joodse mannen en vrouwen uit verschillende tijden, afgewisseld met 18 kleine spiegeltjes.

Het originele manuscript van de Moss Haggadah werd voor het eerst in april 2025 tentoongesteld in de Nationale Bibliotheek van Israël. Foto van de Bibliotheek

"De lezer staat nu voor alle spiegels en ziet zichzelf tientallen keren weerspiegeld tussen de historische Joden, waardoor de teksten letterlijk worden geëxemplificeerd", vertelde hij aan The Librarians.

De familie Levy, die de Haggada in opdracht gaf, eiste alleen dat het manuscript een groot formaat had: het uiteindelijke manuscript meet 45,8 x 29,2 centimeter. Door het formaat kunnen NLI-bezoekers zichzelf in de tekst weerspiegeld zien, aangezien de Haggada openligt op de LeDov VaDor-pagina's.

Om het manuscript te creëren, gebruikte Moss verschillende technieken en koos hij de methode die hij het meest geschikt achtte om een ​​idee uit te drukken of een tekstpassage te illustreren. Deze technieken omvatten kalligrafie, micrografie, geschilderde miniaturen en ontwerpen met pigmenten, acrylverf, perkamentsneden en gepolijst bladgoud.

"Ik wilde vooral dat de tekst zelf nieuwe inzichten zou onthullen, unieke manieren om de tekst te benaderen, frisse inzichten die nog nooit eerder waren gedaan", vertelde de kunstenaar aan The Librarians.

Het originele manuscript van de Moss Haggadah werd voor het eerst in april 2025 tentoongesteld in de Nationale Bibliotheek van Israël. Foto Nationale Bibliotheek van Israël

In één geval gebruikte hij silhouetten op beide zijden van één pagina.

"De silhouetten zijn identiek, maar de eerste kant van de pagina toont de slavernij in Egypte. Wanneer omgedraaid, tonen dezelfde uitgesneden silhouetten het bakken van de matze: goddelijke dienst," zei hij.

Het manuscript werd in augustus aan het NLI geschonken door filantropen Trudy Elbaum Gottesman en Robert Gottesman.

"De Moss Haggada heeft een dubbele betekenis", aldus dr. Chaim Neria, conservator van de NLI Haim en Hanna Solomon Judaica Collectie, in een verklaring. "Het is zowel een commentaar op de traditionele tekst als een commentaar op ons collectieve historische geheugen en de betekenis ervan."