Krijgt Israël een constitutionele crisis? Hoge Raad bevriest ontslag Shin Bet-directeur Ronen Bar tot latere beslissing

Het Hooggerechtshof op 8 april 2025. Foto Jerusalem Post

Alle kranten in Israël zijn het er overeens, het Hooggerechtshof heeft dinsdag het kantoor van de procureur-generaal en de regering opgedragen om tot een aanvaardbare "creatieve oplossing" te komen, nadat het de argumenten van beiden, en van de eisers, voor en tegen het besluit van de regering om Ronen Bar, het hoofd van Shin Bet, te ontslaan, had gehoord .

De voorlopige beschikking die dinsdagavond werd uitgevaardigd, betekent dat Bar tot 20 april in functie blijft. Opperrechter Isaac Amit merkte op dat als de partijen geen overeenstemming bereiken, de rechtbank een uitspraak zal doen. De rechters merkten in de uitspraak op dat dit betekent dat er geen stappen kunnen worden gezet om hem te vervangen, hoewel de premier wel kandidaten mag interviewen. Ze voegden eraan toe dat zowel premier Netanyahu als Bar beëdigde verklaringen over hun functie, evenals vertrouwelijke verklaringen, bij de rechtbank kunnen indienen.

Premier Benjamin Netanyahu hekelde dinsdag het besluit van het Hooggerechtshof om het ontslag van Shin Bet-leider Ronen Bar tot nader order op te schorten.

"De rechters in het panel hebben tijdens de discussie herhaaldelijk benadrukt dat er geen geschil bestaat over de bevoegdheid van de regering om het hoofd van Shin Bet uit zijn ambt te ontheffen", zo begint een verklaring van het kantoor van de premier.

"Het besluit van het Hooggerechtshof om het einde van de ambtstermijn van de leider van de Shin Bet met tien dagen uit te stellen, is dan ook verbijsterend", zegt Netanyahu omdat hij zijn zin niet krijgt.

Ook zei Netanyahu, wat niet waar is : "Het is ondenkbaar dat de Israëlische regering een falende leider van Shin Bet niet uit zijn ambt zou kunnen ontheffen, enkel en alleen omdat er een onafhankelijk onderzoek is gestart."

"Integendeel, een dergelijke uitspraak zou een gevaarlijk precedent scheppen, waardoor iedere leider van Shin Bet die in functie wil blijven en daardoor een onderzoek kan starten tegen iedereen die banden heeft met het kantoor van een minister. Daarmee wordt hun ontslag geblokkeerd."

Ook Israëlische politici reageerden fel op de uitspraak, ministers dreigen de uitspraak te negeren, wat de weg vrijmaakt voor constitutionele crisis.

Sommigen gaven aan dat ze de maatregel ondemocratisch vonden, terwijl anderen de regering opriepen om te reageren.

Minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir riep op tot onmiddellijke juridische hervormingen, terwijl minister van Communicatie Shlomo Karhi de regering opriep de uitspraak niet na te leven.

"Ronen Bars termijn eindigt op de door de regering vastgestelde datum. Wat is er democratisch aan de absolute heerschappij van rechter Yitzhak Amit?"

Minister voor Diaspora Amichai Chikli veroordeelde het gerechtelijk bevel op soortgelijke wijze en zei: "Tot op vandaag leefden veel Israëlische burgers in de illusie dat ze in een democratie leefden, een land waar de expliciete woorden van de wet betekenis hebben."

"De ongelukkige uitspraak van vanavond, onder het mom van een compromis, ontneemt ministers hun gezag en maakt het Hof tot de feitelijke hoeder van de Knesset en de regering."

Toch stond niet iedereen achter Netanyahu: MK Naama Lazimi beschuldigde hem ervan te hebben geprobeerd een staatsgreep te plegen midden in de oorlog, en de voorzitter van de Democraten, Yair Golan, zei dat hij de uitspraak verwelkomde en "eist dat de regering zich er volledig aan houdt."

"Elke poging om het Hooggerechtshof te omzeilen zal worden beantwoord met een ongekende burgerlijke strijd door een vastberaden democratische meerderheid", voegde Golan eraan toe. "Een regering die de wet niet naleeft, kan geen dag langer aan de macht blijven."

Hij riep Netanyahu op te stoppen met het ontslaan van het hoofd van de Shin Bet-leider, en zei: "Het is voor iedereen duidelijk dat een premier niet zomaar een man kan ontslaan die onderzoek doet naar de banden van zijn volk met een vreemd land [met betrekking tot de Qatargate-affaire], zeker niet als er sprake is van een oorlog."