President Trump. Foto screenshot
De antiterrorismecoalitie voerde een langdurige, slopende en meedogenloze strijd tegen de Taliban. Qatar, door velen geprezen als diplomatieke bemiddelaar, ontving de Talibanleiders tijdens die bloedige dagen, wat de reputatie van het Qatarese regime als "dubbelagent" verder versterkte, meldt Ynet.
Deze dualiteit is niets nieuws voor Qatar. De kleine maar welvarende staat was een belangrijke financier van islamitische radicalisering, verstoten door een groot deel van de Arabische wereld vanwege zijn jihadistische provocaties, maar positioneerde zichzelf als bemiddelaar tussen de VS en de Taliban. Geheime onderhandelingen tussen de partijen waren stilletjes gevorderd, op weg naar een hoogtepunt: een top in Camp David in september 2019, waar Talibanleiders, de Afghaanse regering en de Amerikaanse regering elkaar zouden ontmoeten. Aan de ene kant hakten de Taliban handen af en stenigden ze vrouwen; aan de andere kant staken ze een hand uit naar Amerikaanse vertegenwoordigers, allemaal onder bemiddeling van Qatar.
De top zou niet doorgaan. De Taliban-leiding, die zichzelf niet in bedwang kon houden, bleef terroristische aanslagen plegen. De Amerikanen waren inmiddels gewend aan dit soort aanslagen, maar kort voor de top werden bij een bomaanslag in Kabul 11 Afghanen gedood. Zelfs dat had over het hoofd gezien kunnen worden. Het probleem was dat bij de aanslag ook één Amerikaanse soldaat om het leven kwam. De top werd abrupt geannuleerd. "Voor veel Amerikanen," schreef Fox News destijds, "is het moeilijk te verteren dat Taliban-leden, die Osama bin Laden onderdak hadden geboden, een eervol welkom kregen van de president van de Verenigde Staten."
Maar dat was nog lang niet het einde. De geannuleerde top was slechts een omweg. Qatar bracht de partijen terug naar de onderhandelingstafel. Dit was niet onder Barack Obama, noch onder Joe Biden — het was Donald Trump aan het roer. Onderhandelingen met de Taliban werden fel bekritiseerd. De overeenkomst die uiteindelijk werd getekend, vereiste dat de Taliban terroristische activiteiten zou staken, de banden met al-Qaida zou verbreken, de bestaande Afghaanse regering niet zou ondermijnen en zelfs de rechten van vrouwen zou beschermen. Maar de overeenkomst was hol.
De inkt was nauwelijks droog toen de Taliban hun terreurcampagne hervatte. Trump verloor de verkiezingen van 2020 en de regering-Biden ging door met de uitvoering van de overeenkomst, ondanks herhaalde schendingen. De rest, zoals ze zeggen, is geschiedenis. De VS en haar collaborateurs werden gedwongen tot een chaotische en overhaaste terugtocht.
Dit is niet Afghanistan, en Hamas is niet de Taliban. Maar Trump blijft Trump. Zijn logica is soms moeilijk te ontcijferen. Onlangs nog gaf hij Europa, en met name Oekraïne, een harde klap . En nu overweegt hij plotseling om Rusland zware sancties op te leggen, ondanks wat een nauwe alliantie met Poetin leek te zijn.
Dus wat is hier nu precies aan de hand? Israël is een democratie, geen oorlogsmachine. Zonder de vrijlating van gijzelaars verzet de meerderheid van het Israëlische publiek zich tegen het hervatten van de gevechten. Als gevolg daarvan roepen de dalende deelnamepercentages voor reserve-oproepen al zorgen op. Ondanks wat misschien grillige beslissingen of tegenstrijdige zetten lijken, is de rode draad in Trumps aanpak een verlangen om langdurige, onwinbare oorlogen te beëindigen. Hij trok zich terug uit Afghanistan omdat het duidelijk was dat nog jaren van verstrikt raken in het moeras de situatie niet zou verbeteren.
Na 18 jaar oorlog was de machtigste supermacht ter wereld er niet in geslaagd de Taliban te verslaan. Dezelfde logica geldt voor de oorlog in Oekraïne. Het is een uitputtingsslag geworden. De VS heeft er al 120 miljard dollar rechtstreeks aan uitgegeven, zonder dat er een einde in zicht is. Trump, zoals zijn stijl betaamt, overtreedt de regels, zelfs als zijn acties in eerste instantie verbijsterend lijken. Maar er zit een methode in de waanzin. Hij wil een einde aan oorlogen zonder vastgestelde vervaldatum of tastbare uitkomsten. Vanuit Israëls perspectief ervaren we een kort moment van respijt. De wapenleveringen zijn hervat . Steunbetuigingen aan Israël geven Netanyahu wat bewegingsruimte, hoewel het onduidelijk is of hij weet hoe hij die effectief kan gebruiken.
Toch komt, ondanks de schijnbare zigzags in Trumps gedrag, dezelfde onderliggende logica naar voren. Trump onderhandelde met de Taliban — waarom zou hij niet overwegen om met Hamas in zee te gaan ? Hij geeft Israël de vrije hand, maar alleen om het doel te bereiken. En dat doel is niet nog een uitputtingsslag die de VS miljarden zou kosten. Het doel is een einde aan het conflict. Zelfs het idee van overdracht (gedwongen bevolkingsverplaatsing), dat waarschijnlijk nooit werkelijkheid zal worden, dient als een soort schoktactiek. Dat geldt ook voor de dreiging om "de poorten van de hel" te ontketenen. Hoe? Sancties? Bomaanslagen? Deze maatregelen zijn relevant voor Iran, niet voor Hamas.
Trumps enige echte hefboom is Israël, dat met zijn aanmoediging dreigt de gevechten te hervatten. Maar het is verre van eenvoudig. Israël is een democratie, geen onnadenkende oorlogsmachine. Zonder de vrijlating van de gijzelaars verzet de meerderheid van het publiek zich tegen het hervatten van de gevechten. Deze tegenstand heeft al geleid tot een daling van de deelnamepercentages van de reserve-oproep, wat een groeiende zorg wordt. Er is nog niets beëindigd. Iran blijft op de achtergrond en worstelt met een ernstige economische crisis die deels te wijten is aan Trumps hernieuwde sancties.
Ondertussen blijft het zich bemoeien, net als de Moslimbroederschap, met aanzienlijke invloed in Jordanië en Egypte, naast hun jihadistische tegenhangers die de macht in Syrië hebben overgenomen. Op dit moment bevinden we ons in een venster van mogelijkheden, maar het is slechts een kwestie van tijd voordat Trump ons opnieuw verrast. Tijdens dit venster is de eerste prioriteit het veiligstellen van de vrijlating van de gijzelaars, zelfs tegen een hoge prijs. Dit zal Israël niet verzwakken, in feite zal het het versterken voor de volgende stap: het hervatten van de strijd om Hamas te ontmantelen.
Comments