top of page
  • Bas Belder

Achtergronden van staatsbezoek president Herzog aan ambtgenoot Erdogan


Ter illustratie. Screenshot YouTube


President Isaac Herzog van Israël begint vandaag aan zijn officiële staatsbezoek aan Turkije. Misschien het begin van een normalisering weer van de verstoorde betrekkingen tussen beide landen? Bas Belder sprak daarover met Turkije-expert Dean Shmuel Elmas.


Zou u zich kort willen voorstellen aan onze lezers?


Elmas: Ik ben nieuwsredacteur en correspondent voor Turkije van het welbekende Israëlische economische dagblad Globes. Ik ben 31, gehuwd en vader van twee zonen. De familie van mijn vader komt uit Istanbul en daarom heb ik een sterke band met het land en de Turkse cultuur.”


U vertelde dat u veel vrienden in Turkije hebt, Joden en niet-Joden. Is het bezoek van de Israëlische president voor hen van belang?


Elmas: Absoluut. Ik weet dat het niet heel politiek correct is om te zeggen, maar een groot deel van de Turken, die anti-Israëlisch zijn en pro-Palestijns, zijn antisemieten. Vanwege hen kan de Joodse gemeenschap in Turkije niet openlijk spreken. Het bezoek van Herzog is dus dé gelegenheid voor hen om te zeggen wat ze ook maar willen. En het is fijn dat ze zullen zeggen: “Wij houden tegelijkertijd van Turkije en Israël.” Dat is bij mij precies zo, Turkije is een schitterend land!


Welk beeld bestaat er van Israël in Turkije en omgekeerd?


Elmas: Vanuit Turks perspectief hangt dat af van het deel van Turkije. In de seculiere gebieden zoals centrum Istanbul zijn veel Turken totaal pro-Israël. Echter vanwege de islamisten in andere delen van Istanbul en geheel Turkije zijn ze bang dat openlijk te zeggen. In Israël –en dat geldt voor elke Israëli die Turkije bezoekt- vallen ze voor het land. Aan de andere kant is het imago van president Erdogan in Israël bar slecht.


Turkije-specialist Aykan Erdemir van de Amerikaanse denktank Foundation for Defense of Democracies beschouwt de uitnodiging van Erdogan aan Herzog als een “naïeve” poging om door een normalisering van de betrekkingen met Israël en andere Arabische landen tot een snelle oplossing voor de Turkse problemen met de VS en de EU te komen. Dat is weer van enorm belang voor Erdogan om politiek te overleven bij de Turkse presidents- en parlementsverkiezingen van 2023. Graag uw zienswijze.


Elmas: Aykan Erdemir weet heel goed waarover hij praat. In achtergrondgesprekken met Turkse autoriteiten heb ik hen gezegd: “Luister, u dient te begrijpen dat AIPAC (American Israel Public Affairs Committee, BB) niet uw lobbygroep zal zijn bij president Biden.” En ja, voor diens politieke overleven zal Erdogan harde, concrete economische maatregelen moeten treffen en niet menen dat normalisering van de relaties met Israël soelaas biedt voor zijn problemen.


Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak, Turkije-analist van de Universiteit van Tel Aviv en ook van Turks-Joodse komaf, wijst sheikh Mohamed bin Zayed al Nahyan van de Verenigde Arabische Emiraten nadrukkelijk aan als “de architect van de normalisering”. In ruil voor de 10 miljard dollar die de sheikh wil investeren in de Turkse economie verwacht hij dat de Turken hun geschillen bijleggen niet alleen met Israël, maar ook met Egypte en met het koninkrijk Saudi-Arabië.” Een juiste interpretatie van Erdogan's invitatie aan Herzog's adres?


Elmas: Ik ben het met dr. Hay eens. Hij is een van de beste experts voor Turkije wereldwijd.


Maar wat denkt u van zijn suggestie dat Israël voor een normalisering van de betrekkingen met Turkije de voorwaarde moet stellen dat Erdogan Hamas het land uitzet?


Elmas: Dit is een legitieme eis. Echter, ik zie Ankara daarin niet meegaan. Anderzijds is het zeker mogelijk om te eisen dat alle militaire terroristische activiteiten van Hamas uit Turkije worden gebannen.


Het staatsbezoek van Herzog aan Turkije valt in een periode dat het land met een enorme economische crisis kampt. Soms een poging van Erdogan Europese investeerders weer warm te maken voor Turkije? Hoe belangrijk zijn in dit verband de Israëlisch-Turkse handelsrelaties? “Business as usual”, ondanks alle onderlinge politieke geschillen?


Elmas: We zien dat zelfs zonder normalisering van de betrekkingen de handelsrelaties tussen Israël en Turkije beter zijn dan ooit. Vandaar ook dat we het enorme economisch potentieel onderkennen voor beide landen in geval van een normalisering van de verhoudingen. Dat zal echter wel een duidelijk koerswijziging aan Turkse zijde moeten inhouden. Zonder het nemen van moeilijke economische besluiten is er geen uitweg voor de slechte economische toestand waarin Turkije zich momenteel bevindt.


Keren we terug naar het politieke terrein. Kenners van Turkije zoals Aykan Erdemir en Hay Eytan Cohen Yanarocak oefenen vlijmscherpe kritiek op het heersende antisemitisme in ’s lands media, of die nu al dan niet door de staat worden gefinancierd. Zij vinden dan ook dat Israël deze verwerpelijke Jodenhaat en Israëlhaat moet inbrengen bij normaliseringsgesprekken met de Turken. Sterker nog, van Turkse bestrijding van antisemitisme moet Israël een voorwaarde maken voor normalisering. Hoe kijkt u hier tegenaan?


Elmas: Als we kijken naar de kwalijke opmerking van Erdogan’s naaste adviseur, Yigit Bulut, dan heeft een normalisering niet zoveel nut zonder een ingrijpende verandering in de antisemitische scène in Turkije.

(Toelichting (BB): Bulut schildert de Oekraïense president Zelensky in een tweet af als een marionet van Soros en Israël en verwijt hem de dood van Oekraïners.)


Opvallend verschijnsel in de Israëlisch-Turkse relaties is ondertussen de goede samenwerking tussen de inlichtingendiensten van beide landen, tussen de MIT en de Mossad. Die zorgde bijvoorbeeld voor de verijdeling van een Iraanse moordaanslag op een Israëlische zakenman in Turkije. Houdt deze samenwerking van de geheime diensten een belofte in voor het normaliseringsproces tussen de Turkse Republiek en de Joodse staat?


Elmas: President Erdogan heeft zelf in het verleden gezegd dat de banden tussen de inlichtingendiensten van de twee landen nooit zijn verbroken. Het hoofd van de Turkse geheime dienst, Hakan Fidan, is een zeer gerespecteerde persoon in Israël. Ik heb er alle vertrouwen in dat zelfs zonder normalisering hij een geweldige relatie met de Mossad onderhoudt.


Bas Belder, historicus































149 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven
bottom of page