Het einde is in zicht. Wat meer dan twintig jaar geleden begon als de Grote Hoop: een geboren Israeli, ex-commando die erg jong gekozen werd als premier en beloofde een regering van uitmuntendheid te presenteren – eindigde als de Grote Leugenaar en Teleurstelling.
Begrijp me niet verkeerd: Netanyahu is een genie. Een politieke tovenaar met een onfeilbare blik op geopolitiek en nationale veiligheid. Helaas, daar eindigt het bij. De tovenaar van Oz is vanachter het gordijn ontdekt en het stelt weinig voor.
Zijn “opkopen van stemmen” was al duidelijk vanaf het begin: Bibi kan praten als Brugman, maar zijn overtuigingskracht lag daar niet. Het was meer tijdrekken dan mensen overtuigen.
Hij had geen tijd (of zelfvertrouwen) in verkiezingen, dus besloot hij bij elke ronde verkiezingen in al die jaren alles van tevoren af te spreken. Hij mikte op een vaste achterban, die hij zijn “natuurlijke partners” noemde: budgets werden weggegeven, vaak lang voordat het (belastinggeld) in het laatje lag. Kon hem niets schelen: na elke ronde formeerde hij in no-time zijn regering, want iedereen had getekend van tevoren. Zijn achterban bouwde hij op de partijen die nooit super sterk waren, maar onder zijn “leiderschap” aardig wat te zeggen kregen. Hierbij legde hij de nadruk op de religieuze partijen, zonder een limiet hoe extreem religieus ze waren of wat hun eisen waren.
Israël heeft een publiek geheim: ons leger is een volksleger. Iedereen doet dienst en in de reserve-eenheden vond je vaak een bankdirecteur die zonder probleem bevelen volgde van een magazijnbediende. Het was een schande als je geen verplichte dienst deed en vaak was het moeilijk een baan te vinden als je geen dienst had gedaan. Bibi draaide dat om: daar Ben Gurion ooit de Thora-leerlingen vrijstelde van militaire dienst (“hun geloof is hun dienst”), omdat het toen om amper 1000 man ging, besloot hij dat getal ongelimiteerd te maken, waardoor bijna een miljoen man door hem werden vrijgesteld van dienst. Ook besloot hij dat die Thora-leerlingen een uitkering moesten hebben om te kunnen leven en gratis zouden moeten wonen. In de laatste twintig jaar is de armoede in deze kringen erg hoog geworden, daar bijna niemand werkt. En wie betaalt dat? Juistem: diegenen die wel dienst doen, wel werken en wel belasting betalen.
Hierbij wel een opmerking: ik schrijf dit generaliserend – er zijn aardig wat orthodox-religieuzen die welzeker werken, dienst doen en belasting betalen, echter hun aantal gaat de 15% van deze groepering niet voorbij.
De lezer kan begrijpen dat hier tegenstand op kwam: opeens waren de vertegenwoordigers van de “gratis eters” (bijnaam voor allen die niet werken, geen belasting betalen en geen dienst doen) betrokken bij de beslissingen of we het leger ergens moesten inzetten. Ons leger, waar onze kinderen in dienen, terwijl de dienstweigeraars mogen zeggen waar het leger moet aanvallen en wat er met ons belastinggeld ging gebeuren.
Daar kwam meer en meer kritiek op, wat door Netanyahu, altijd de woordtovenaar, werd omgezet als “opstand tegen de regering”. Hij wilde geen kritiek, lachte vragen weg, beledigde vragenstellers en veranderde langzaam in een despoot: hij begon met diva-eisen voor zichzelf, vrouw en kinderen: overdreven veiligheid (hij ging ooit met vrouw naar de film: bioscoop moest dicht terwijl meneer en mevrouw met 62 lijfwachten een film moesten zien). Toen acht jaar geleden details over ongepast gedrag en knettergekke uitgaven naar buiten kwamen, noemde hij dat “een poging om een wettelijk gekozen regering te laten vallen”
Toen men ontdekte dat zijn vrouw niet alleen personeel uitschold, maar hun ook fysiek aanviel, was dat “een poging om een linkse regering door uw strot te duwen”. Etcetera, etcetera, etcetera….
Maar Netanyahu bracht ook goede dingen mee: Israël werd een wereldleider in hi-tech: van Google tot Apple, van Mercedes Benz tot GM – allemaal hebben ze hun R&D centra in Israël. Helaas liet hij in dat proces de rotte sinaasappelen van de bomen vallen, want daar zag Netanyahu geen toekomst in.
Al die tijd omhulde hij zich met partners die niet al te snugger waren. Net als het niet al te mooie meisje in de klas, die alleen maar lelijk uitziende vriendinnen nam, om zelf zo “als mooiste van allemaal” eruit te komen, heeft Bibi tot de dag van vandaag alleen maar ja-knikkers om zich heen, vaak mensen die je niet eens als schoonmakers zou huren. Tijdens een van de laatste ronde van verkiezingen is zelfs een bekende minister door de knieën gegaan en huilde als een kind toen Bibi hem mededeelde dat hij deze keer geen minister zou worden. Het huilen hielp: de man is nog steeds minister.
Zijn vrouw, Sara, al jaren onder behandeling voor psychotische aanvallen, werd de ongevraagde partner in alles. Nooit verkozen zat ze bij alle belangrijke vergaderingen, nam deel in de meest geheime gesprekken en had vetorecht bij bijna elke benoeming. Gerucht ging dat ze zelfs een vinger in de pap had bij de benoeming van de chef van de Mossad.
En toen was het voorbij.
Zelfs in de Likoed Partij, Bibi’s hinterland, hadden meer en meer mensen genoeg aan zijn gebluf, zijn praatjes en leugens. Opeens werd het duidelijk dat Bibi geen afspraken nakwam, mensen met de nek aankeek. Dan ga je steun verliezen. Op dat moment besloot Bibi zijn Doomsday wapen te gebruiken: politiek links was een gevaar, ze brachten ziektes, ze zouden het land willen verkopen en waren opeens vogelvrij verklaard. Ooit fluisterde hij, tegenover een camera, in het oor van een gerespecteerde rabbijn de woorden “de linkse duvels zijn allang vergeten wat het is om Joods te zijn”. De laatste jaren was zijn “verdeel en regeer”-truc te ver gegaan, net als in 1995, toen zijn ophitserij het leven kostte aan premier Rabin, iets wat hij tot de dag van vandaag ontkent.
De demonstraties tegen Netanyahu werden landelijk en gevaarlijker: onbekende knokploegen van een onbekende partij kregen orders van een onbekende om alles wat links was letterlijk in elkaar te slaan. Bij het huis van een bekende activiste tegen Bibi kwamen wagens met megafoons te staan en dag en nacht werd er geschreeuwd of de activiste zich niet schaamde dat zij haar zoon verloren had in het leger en toch tegen de regering durfde te protesteren. Netanyahu speelde de gebeten hond – iedereen was tegen hem.
En inderdaad: iedereen is tegen hem: rechters, chefs van de geheime dienst, voormalige chefs in het leger, bekende zakenlui en politici – iedereen ging de straat op om de golf van haat en geweld te stoppen. Uiteraard noemde Bibi dit een poging van muiterij. Zelfs de door hem aangestelde rechters, vaak religieus en uit rechts-politieke kringen, werden linkse loeders genoemd door hem. De aantijgingen van het gerecht, die later vertaald werden in een staat van beschuldiging, waren allemaal linkse Corona-verspreiders en wie tegen Bibi is, is in feite tegen de staat Israël.
Het einde is nu in zicht. Een combinatie van jonge politici van alle politieke achtergronden, besloten een “regering van verandering” te formeren, wat op dit moment succesvol is. Van extreem rechts, religieus, links, Arabieren en socialisten – iedereen wil een deel zijn van het “weer gezond maken” van onze samenleving. Bibi noemt dit een gotspe. Wij zien het als een juiste stap naar een gezonde toekomst.
Hij zal nog een tijdje sputteren, neem ik aan. Er zullen nog wat choquerende verhalen naar boven komen, neem ik aan. Maar wij Israëli's willen verandering en, als enige democratie in onze buurt, krijgen die verandering ook: samen leven. Samen werken aan een betere toekomst, niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze buren, met wie we al die tijd niet echt serieus hebben gesproken.
48 jaar geleden kwam ik naar dit land. Ik heb ervoor gevochten, ik ben een familie begonnen en blijf een trotse Jood en een supertrotse Zionist. We zijn slechts 73 jaar onafhankelijk, nadat we 2000 jaar niet wisten hoe je een land moet leiden. We hebben nog heel wat te leren.
Maar de baan is vrij om onze vredige toekomst te gaan realiseren, samen met alle vertegenwoordigers van onze bevolking en ook samen met onze buren. Niet alleen omdat het in de bijbel staat geschreven.
Het staat geschreven in on volkslied, “Hatikwa”, de hoop, die we nooit zullen opgeven.
Want Hoop doet Leven.
