UvA. Screenshot YouTube
Derde artikel in onze serie over antisemitisme en Israël haat op Nederlandse universiteiten. Eerder verschenen artikelen oer de universiteiten van Maastricht en Leiden.
Het is treurig maar waar, ook ACMES, het studiecentrum voor het Midden-Oosten van de Universiteit van Amsterdam (UvA), propageert Israëlhaat. Heel schadelijk vindt een Joodse studente die door Bas Belder voor Israël Nieuws werd geinterviewd. Hoog tijd voor universitaire introspectie en een werkelijk academisch debat over het Midden-Oostenconflict, luidt haar urgente oproep.
Hoe veilig voel je je als Joodse studente respectievelijk Israëli aan de Universiteit van Amsterdam? Nog essentieel verschil naast Joods ook Israëlisch?
T.: Ik heb me nooit onveilig gevoeld op de UvA. Ongemakkelijk wel. Je weet nooit welke discussies je moet aangaan op het moment dat je zegt dat je uit Israël komt of welke reactie je van een medestudent ontvangt als je zegt dat je in het leger hebt gezeten. Maar ik wil wel duidelijk benadrukken dat ik mij nooit onveilig heb gevoeld.
Is dit (veiligheid) ook een expliciet zorgpunt van de UvA?
T.: Ik ga ervan uit dat de UvA zeker een beleid heeft om elke student zich veilig te laten voelen op de universiteit. Ikzelf kan hier geen uitspraak over doen, want ik heb hier nooit onderzoek naar gedaan of gesproken met een van de directieleden van de UvA.
Zoeken Joodse studenten aan de UvA elkaar op?
T.: Ik zou zeggen dat iedereen die een beetje een ander standpunt heeft dan de ‘mainstream’ elkaar opzoekt. De Joodse gemeenschap zoekt elkaar ook op omdat we in de minderheid zijn en het voelt als thuiskomen als je met meerderen bent die van hetzelfde geloof zijn. Nogmaals, ik voel me niet onveilig als ik in mijn eentje op de UvA rondloop. Ik voel me wel minder ongemakkelijk, wetende dat er meer zijn zoals ik. Er is ook een docent binnen mijn studie die Joods is en die veel doet om kennis te verspreiden over het Jodendom. Zo hadden wij bijvoorbeeld tijdens Rosh Hashana appels met honing voor iedereen met een blaadje “Jewish learning 101”. Dat was erg leuk om te zien.
Wisselen jullie ervaringen uit met Joodse studenten aan andere Nederlandse universiteiten? Ook met Joodse studenten in Europa/VS?
T.: Ik persoonlijk hoor vaak over de ervaringen van andere studenten op andere universiteiten waar het antisemitisme veel heftiger is. Ikzelf heb dit gelukkig nog niet op die manier meegemaakt binnen de UvA.
Welke ervaringen heb je met de sociale media (uitingen medestudenten)?
T.: Mijn hele eerste studiejaar heb ik volledig online doorgebracht, de interactie die ik toen met mijn medestudenten had was eigenlijk alleen via zoom of sociale media. Tijdens de laatste Israel/Gaza-oorlog in mei 2021 kwam het conflict weer flink onder de aandacht. Ik heb toen gemerkt dat er vooral één narratief heerst. Ik heb “infographics” voorbij zien komen met veel onwaarheden over het conflict.
Een bijgevoegd voorbeeld over wat er werd verspreid onder een aantal van mijn medestudenten:
Er wordt hier dus gezegd dat Israël niet echt een land is en dit werd voor waarheid aangenomen onder studenten. Dit soort berichten zijn ontzettend schadelijk en zelfs kwetsend voor mij als Joods/Israëlische student. Het probleem is ook dat dit soort beelden werden verspreid door bekendheden en online influencers zoals Bella Hadid. Als iemand zoals zij, waar veel jongeren tegenop kijken, het post zullen velen volgen.
Of dit soort uitingen van formule 1 racer: Lewis Hamilton
Dit wordt vervolgens verder gedeeld door andere studenten die niet meer kritisch nadenken en denken dat dit kaartje de waarheid laat zien.
Andere uitingen die ik voorbij zag komen, waren uitingen van medestudenten met ‘sorry Israëli dat jullie een paar kleine bommetjes op jullie krijgen zoals wij hier in Palestina dit altijd meemaken’. Ik verbaasde me erover hoe de studenten op de universiteit die alles kritisch benaderen, exact bij dit conflict helemaal vergeten zijn wat kritisch nadenken is. Hoe makkelijk alles voor waarheid werd aangenomen op sociale media. Het laat zien hoe weinig educatie erover het conflict wordt gegeven en hoe weinig erover gepraat wordt. Als er wel over gepraat wordt, dan is dit vanuit het perspectief dat Israël geen echt land is en dat brengt zelfs antisemitische uitingen met zich mee zoals onderstaande, waarin de Jood vergeleken wordt met de Nazi’s.
Zijn aan de UvA eveneens BDS-activisten actief?
Ik neem aan van wel. Tijdens de “lecture series” van het Amsterdam Centre for Middle Eastern Studies (ACMES) over “Narrating the ongoing Nakba” werd heel erg het narratief verspreid van Isral als apartheidsstaat. Omar Shakir van Human Rights Watch kwam zijn verhaal vertellen. Iedereen moest voor waarheid aannemen wat hij vertelde. Een beetje op een arrogante manier zei hij ook: ‘Ik hoor graag een reden dat Israël geen apartheidsstaat is en dan zal ik even vertellen dat het wel zo is.’ Daarna vertelde een ander panellid, Dina Zbeidy, dat als je Israëli bent je niet pro-mensenrechten bent. Vervolgens probeerde zij dit te nuanceren naar de Israëlische staat en niet naar de doorsnee Israëli. Maar of dit nog veel heeft aangehaald in het publiek is de vraag. Het gegeven dat deze “lecture series” georganiseerd zijn door een faculteit van de UvA zelf, vind ik heel schadelijk. Ik hoop dan ook dat de UvA kritisch gaat kijken naar de informatie die deze collegereeks verspreidt en wat voor gevolgen dit heeft binnen de UvA.
Ontvang je ook openlijk/privé van medestudenten in geval van haat taal richting, tegenover, naar Israel of wellicht het Joodse volk in zijn geheel?
T.: Ik heb een keer meegemaakt dat een student niet met mij wilde samenwerken omdat ik Israëli ben. Ik heb dit toen zelf opgelost met de student in kwestie door met hem het gesprek aan te gaan. Uiteindelijk hebben we het project samen afgemaakt.
Welke veranderingen/verbeteringen acht je noodzakelijk aan de UvA als Joodse studente?
T.: Ik wil dat er evenementen worden georganiseerd met verschillende perspectieven over het conflict en dat er een gezonde discussie uit kan voortvloeien. Activisme van beide partijen heeft in dit geval weinig zin als er niet naar elkaar geluisterd wordt. De spanning rondom het conflict moet omlaag, het moet niet ongemakkelijk zijn om te zeggen dat je uit Israël komt. Dit is ook niet ongemakkelijk als mensen er meer vanaf weten en meer informatie hebben over wat er gaande is, en dat niet alleen vanuit één kant, maar vanuit beide kanten.
Voel je je in feite in de steek gelaten als Jodin door de Nederlandse samenleving?
T.: Het feit dat mijn synagoge al jaren beveiliging en marechaussee voor de deur heeft staan, laat zien dat er iets niet goed gaat binnen de samenleving. Dat is niet zo zeer alleen van het afgelopen jaar. Joden komen alleen in het nieuws als slachtoffer, als de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht, als er antisemitisme is. We komen nooit in het nieuws als er een keertje Rosh Hashana gevierd wordt bijvoorbeeld. Dit is ook een kwestie van de media, wat laten we wel en wat laten we niet zien? Het zou leuk zijn om voor de verandering de Joodse gemeenschap niet alleen in de slachtofferrol te laten zien. Ik ben van mening dat dit de Joodse gemeenschap veel benaderbaar maakt. Wat mensen niet kennen en raar vinden, daar komt vaak een negatieve reactie op. Wat mensen wel kennen wordt vaker gerespecteerd en geaccepteerd.
Bas Belder, historicus
