Screenshot YouTube
Bas Belder had een gesprek met Raouf Leeraar, sinds jaar vorig jaar aangetreden bij het CIDI als beleidsadviseur Israël en het Midden-Oosten, afgestudeerd BA (Universiteit Amsterdam)
en MA (Rijksuniversiteit Groningen).
Het gesprek ging over academisch klimaat voor Joodse studenten in Nederland, de BDS-beweging en de leugen “Israël, apartheidsstaat”.
“Hoe kon je als zoon van islamitische moeder en Joodse vader in Israëls leger als officier dienen onder een ‘apartheidsregime’?!”
Israël, apartheidsstaat? “Grotere onzin dan dat heb ik zelden gehoord in mijn leven”, reageert Raouf Leeraar, beleidsadviseur Israël en het Midden-Oosten van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) in een gesprek op persoonlijke titel.
Op 9 maart 2023 citeerde het Reformatorisch Dagblad (RD) u over het studieklimaat voor een mastergraad Midden-Oostenstudies aan de Rijksuniversiteit Groningen: “Zodra Israël ter sprake kwam, was de teneur: Israël schendt mensenrechten en steelt land.”
Wat deed dat met u persoonlijk als Joods student? Is uw uitspraak ook opgepakt in Groningen?
Raouf Leeraar: Het liet maar weer eens zien hoe weinig kennis zelfs een professor op de Rijksuniversiteit Groningen heeft. Ik zeg met opzet professor, want de meeste docenten op de opleiding zijn zeer integer. Zij streven naar een veilige leeromgeving voor iedereen en dus ook voor Joodse studenten. Ook dat moet gezegd worden.
Terug naar het citaat in het RD. Ik vind het kwalijk dat er zulke uitspraken worden gedaan op een universiteit zonder daarbij de andere kant van de zaak te belichten. Ik ga hier niet beweren dat Israël een lieverdje is en geen fouten maakt, maar alleen dit noemen zonder daarbij de context uit te leggen en de vijandigheid van organisaties zoals Hamas aan te geven, is echt heel eenzijdig. Daarmee verspreid je kennis onder studenten, die niet volledig is. En natuurlijk doet dit dan ontzettend veel met de beeldvorming.
Dit raakt mij natuurlijk persoonlijk. Ik ben me bewust van de problemen in Judea en Samaria, maar ik weet ook dat de situatie niet zo simpel is als ‘land stelen’. Tot op de dag van vandaag zijn de Oslo-akkoorden geldig. Hieromheen fietsen, zodat zaken in een ander narratief passen, is erg kwalijk. Het heeft mij pijn gedaan om te zien dat dit ook gebeurt op een gerenommeerd instituut zoals de Rijksuniversiteit Groningen. Mijn uitspraak in het Reformatorisch Dagblad is niet goed gevallen in Groningen. Ik heb kritiek gekregen. Dat mag uiteraard.
Hoe veilig zijn Nederlandse universiteiten voor Joodse/Israëlische studenten en docenten eigenlijk, ook in samenhang met het bieden van een academisch podium aan BDS-activiteiten? Wie en hoe moet aan deze volstrekt onwetenschappelijke situatie een halt worden toegeroepen?
Raouf Leeraar: Ik denk dat het heel erg verschilt per universiteit. Het onderscheid moeten we maken in deelname aan de “Israël Apartheidsweek”. Dit is een wereldwijde BDS-activiteit, waarbij activiteiten worden georganiseerd op universiteiten. Hierbij ligt de nadruk op hoe er gestreden kan worden tegen Israël ‘from the river to the sea’.
Tijdens deze bijeenkomsten wordt openlijk gesteld dat Israël de misdaad van de ‘Apartheid’ begaat tegen alles en iedereen die niet Joods is. Eén van de resultaten hiervan is dat je alleen een goede Jood bent als je een afkeer hebt van de Joodse staat. Ik ken mensen die hun Magen David niet durven dragen en niet durven te zeggen dat ze Joods zijn uit angst voor dat je je moet verantwoorden.
Het geluid dat je vaak hoort als je ageert tegen dit soort activiteiten, is dat de framing van Israël als apartheidsstaat hoort bij de vrijheid van meningsuiting. En natuurlijk, de vrijheid van meningsuiting is een groot goed dat we met alle macht moeten beschermen. Het is één van de belangrijkste bouwstenen van onze democratie. Maar zodra die vrijheid leidt tot een cultuur van angst voor één specifieke groep, dan moet er worden ingegrepen.
De vraag ‘wie’ hier moet optreden, ligt denk ik voornamelijk bij de colleges van bestuur van de verschillende universiteiten in het land. Het is goed om dit in de landelijke politiek aan te kaarten om bewustzijn te creëren. Het is namelijk zo dat maar weinig mensen en bestuurders op de hoogte zijn van deze evenementen. Dan zou je ook kunnen zeggen: waarom maak je het dan publiekelijk? Alles wat je aandacht geeft, groeit namelijk. Het is belangrijk om hier wél aandacht voor te vragen, omdat we normalisatie van dit soort evenementen moeten tegengaan. Op het moment dat we accepteren dat dit soort evenementen door het hele land worden georganiseerd en daar niets aan doen, dan zijn we te laat. Op het moment dat BDS-activisten in getale toenemen, zullen Joodse en Israëlische studenten zich nog minder veilig voelen. Dit mogen we nooit accepteren.
Ik ben niet per se voor een verbod van dit soort activiteiten. Ook mensen, die een andere mening zijn toebedeeld, hebben het recht om daar in groepsverband over te mogen praten. Er moet alleen scherper toezicht worden gehouden op de inhoud en het verloop van deze evenementen. Op het moment dat daar een overtreding van de universitaire reglementen of de wet wordt geconstateerd, is er geen andere weg dan een verbod. Ook de BDS heeft zich namelijk aan de Nederlandse wet te houden en aan de voorschriften van de universiteit.
Voordat u aan uw masterstudie begon in Groningen, verbleef u vijf jaar in Israël, diende daar ook in het leger. Hebben Nederlanders grosso modo wel enig besef van de dagelijkse letterlijke nationale “struggle for life” in de Joodse staat?
Raouf Leeraar: Heel erg weinig en eigenlijk te weinig. Nederlanders zijn geneigd om door hun westerse bril naar de situatie in Israël en omliggende gebieden te kijken. Vanuit Nederland zouden we dit het beste kunnen concretiseren door het ‘poldermodel’. Dat model, wat in ons land zoveel mooie overeenkomsten heeft opgeleverd, kan niet 1 op 1 worden toegepast op een conflict in het Midden-Oosten. Simpelweg met elkaar aan tafel gaan zitten om over de problemen te praten, gebeurt wel, maar vanuit andere belangen. In ieder geval niet om samen eens te kijken hoe we een einde kunnen brengen aan een al decennialang durend conflict.
Een Palestijnse professor, Edward Said, schreef hier verschillende boeken over. Een absolute aanrader! Wat veel mensen in Nederland niet beseffen, is dat Israël nog altijd omringd is door groepen en landen die er geen geheim van maken de Joodse staat van de kaart te willen vegen. En het is ook heel moeilijk om je voor te stellen hoe zoiets voelt. Dat neem ik eigenlijk niemand kwalijk. Wat wel kwalijk is, is dat maar weinigen de moeite nemen om bijvoorbeeld op reis te gaan naar het gebied om er een beter idee over te krijgen. Dit raad ik van harte aan! Je moet het namelijk voelen om het te kunnen begrijpen. Alleen dan kun je iets zinnigs zeggen over waarom Israël bepaalde dingen wel en niet doet.
U kent het reële Israël. Wat antwoordt u op de keer op keer herhaalde leugen van “Israël, apartheidsstaat”?
Raouf Leeraar: Grotere onzin dan dat heb ik zelden gehoord in mijn leven. Israël is een multiculturele en multireligieuze samenleving, waarbij iedereen dezelfde rechten heeft en voor het overgrote deel dezelfde plichten. Arabisch Israëlische moslims en christenen zijn namelijk niet verplicht om te dienen in het leger. Joodse Israëli’s en Druzen wel. Voor de rest heeft iedereen een paspoort, stemrecht, vrijheid van meningsuiting en staat het eenieder vrij om zijn of haar eigen pad te volgen in het leven. Moslims, Druzen, Joden, Circassiërs, Bedoeïenen en Bahai leven vredig naast elkaar in Israël. Het land telt veel gemengde steden zoals Haifa, Akko of bijvoorbeeld Lod en Ramla. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen Joden en niet-Joden.
Ik wil hier twee voorbeelden geven, waarbij dit op een prachtige manier naar voren komt. In alle Israëlische ziekenhuizen werken Joden en Arabieren samen. Ongeveer 20 procent van alle Israëli’s is Arabisch, maar zij vertegenwoordigen 30 procent van alle dokters in Israël. Arabische artsen werken samen met Joodse verplegers en andersom. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen Joodse of Arabische patiënten. Iedereen krijgt de best mogelijke zorg voor zijn of haar problemen. En dat is ook precies hoe het hoort in de gezondheidszorg.
Het Israëlische leger is een ander goed voorbeeld. Ik ben zelf een zoon van een islamitische moeder en een Joodse vader, dus ik ben halachisch gezien, niet Joods. Als er echt een apartheidsregime was, hoe kon ik dan het leger in? Hoe was ik dan in staat om de officiersopleiding te volgen en succesvol af te ronden? En dat niet alleen, hoe was ik dan in staat om een onderscheiding te krijgen op de eindceremonie voor beste-officier-in-opleiding? We kunnen het natuurlijk nog doortrekken. Als Israël een apartheidsstaat zou zijn, hoe is het dan mogelijk dat ik het bevel had over 100 procent Joodse soldaten?
Mijn antwoord op deze claim is duidelijk: onzin.
Welke doelen streeft u na als beleidsadviseur Israël en het Midden-Oosten van het Centrum Informatie en Documentatie Israël?
Raouf Leeraar: Een zo eerlijk mogelijk beeld neerzetten van Israël in Nederland. Dit is mijn persoonlijke en professionele missie. In de praktijk betekent dit: kritiek geven op Israëls handelen waar nodig, maar opkomen voor de Joodse staat als het moet.
We moeten van die eenzijdigheid af die wordt gecreëerd in de Nederlandse media. Helaas doet een deel van politiek Den Haag hieraan mee. Het is mijn doel om nuance te brengen in een immer polariserend debat. Een eerlijke boodschap, waarbij Israëls fouten niet worden genegeerd, maar waar ook de Joodse staat de benadering krijgt die hij verdient. Dit probeer ik te bereiken door het schrijven van artikelen, het geven van gastlessen op scholen, te praten met beleidsmakers en nog veel meer.
Oprechtheid, eerlijkheid en respect zijn de drie waarden die hierin voor mij een beslissende rol spelen. Onder deze drie voorwaarden, ga ik met iedereen om tafel. En dat zal ik met alles wat ik heb, blijven doen.
Bas Belder, historicus
