Ter illustratie. Screenshot YouTube
Eerste deel van serie over antisemitisme en islamisme door historicus Bas Belder.
Antisemitisme is inherent aan islamisme, de politieke islam. Deze stelling poneert prof. Meir Litvak (Universiteit Tel Aviv) in een nieuwe, belangwekkende studiebijdrage, “Islamic Radical Movements and Antisemitism: Between Old and New” (“Islamitische radicale bewegingen en antisemitisme: Tussen oud en nieuw”). Een verkenning van dit onderzoek.
Islamitisch antisemitisme onderscheidde zich de afgelopen decennia op drieërlei wijze. Het is virulenter dan enig andere publieke uiting van Jodenhaat in de huidige wereld. Het is ook de meest openlijke genocidale vorm van het bestaande antisemitisme. Diverse islamistische woordvoerders komen er rond voor uit wat zij beogen met het voorziene lot van de Joden: totale vernietiging. En ten derde is het islamitische antisemitisme de wijd verbreide vorm van Jodenhaat omdat het talloze islamisten uit een brede kring van landen en bewegingen verenigt, zowel soennieten als sjiieten, zowel de hoofdstroom als de radicalen.
Twee cruciale conflicten verklaren waarom antisemitisme inherent is aan islamisme, aldus Litvak. Deze conflicten vervlechten immers Jodenhaat met de ideologie en psychologie van alle islamistische bewegingen. Het eerste conflict is de botsing met het “Westen”, de ultieme, externe bedreiging in moderne islamitische optiek. Het tweede conflict dateert van de strijd die de profeet Mohammed voerde tegen de Joodse stammen van Medina.
Deze twee confrontaties vertegenwoordigen niet alleen twee totaal tegenovergestelde tijdperken, maar ook twee compleet tegenstrijdige historische ervaringen van de moslimgemeenschap. Die oemma (de wereldwijde moslimgemeenschap) bevindt zich thans naar eigen gevoel in een lastig, pijnlijk parket tegenover het Westen. Vergelijk dat eens met de glorierijke opkomst van de islam onder Mohammed, van vervolgde minderheid naar zegevierende geloofsgemeenschap!
Het islamisme is een moderne reactie onder moslimgemeenschappen op een diep gevoel van kwetsbaarheid en vernedering door een dominante westerse globale cultuur. Een cultuur die een bedreiging vormt voor de islamitische identiteit. Jodendom en Joden werden en worden daarbij populaire doelwitten van islamitische polemieken of aanvallen. En dat niet omdat zij dezelfde aantrekkingskracht kunnen uitoefenen op moslims zoals de populaire westerse cultuur en ideologieën. Jodendom en Joden worden echter veeleer geassocieerd met het gevaar dat de verfoeide westerse moderniteit inhoudt voor het moslimgeloof en met de tweedeling tussen het Westen en de islam.
De basisgedachte van het moderne islamisme is het herstel van de macht en glorie van het eigen geloof, een terugkeer naar de gouden tijd van Mohammed. Deze doelstelling impliceert per definitie een strijd tegen de vijanden van de islam en de profeet. Die vijanden worden vaak op één hoop gegooid. Mohammed keerde zich met name tegen de Joden van Medina. Vandaar ook de speciale vijandige aandacht die de koran aan hen schenkt, veel meer dan aan de christenen, tekent Litvak aan.
De Israëlische hoogleraar wijst vervolgens op een kardinaal punt voor een juist duiden van de islamistische geesteshouding: islamisten zijn geneigd om historische gebeurtenissen te beschouwen en beoordelen door een religieus prisma. Zij zien de strijd met het zionisme als intrinsiek godsdienstig, een tweekamp tussen Jodendom en islam.
Direct gevolg van deze opvatting is dat islamisten geen onderscheid maken tussen judaïsme en zionisme. “Zij zien de laatste immers als de praktische manifestatie van de eerste”, analyseert Meir Litvak. En derhalve worden Joden in deze islamitische optiek “overal als Israëls mede samenzweerders beschouwd in een complot tegen de islam.” Dat is stellig een belangwekkende notie die de aandacht verdient van wetenschappers die onderzoek doen naar islamistische organisaties en hun activiteiten op westers grondgebied!
In aanvulling daarop attendeert Litvak op de typerende continuïteit van verleden en heden bij islamisten. Vroeger en thans zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Voor islamisten geldt derhalve dat de huidige strijd tegen Israël en het zionisme het logische vervolg is op het conflict tussen de profeet Mohammed en de Joden.
Daarbij komt nog dat islamisten de Joden associëren met de westerse moderniteit in de vorm van kapitalisme en “ontworteld kosmopolitisme”. Een samenvatting van deze islamistische waarheid weerklinkt in het motto van de Houthi-beweging in Jemen: “Dood aan Amerika, dood aan Israël, vervloek de Joden, victorie aan de islam”.
Spits commentaar van prof. Livak op deze Houthi-leus: “Bedenk daarbij even dat de meeste Houthi’s nog nooit een Jood hebben gezien in hun leven, want in hun land resteren nog slechts enkele honderden Joden, onthoud dat het land op een afstand van zo’n 2.200 km van Israël ligt en bedenk dat Jemen lijdt onder uitgerekend een bloedige oorlog tussen moslims.”
