'Joodse Wappie' - een column van Marcia van Gelderen

Foto IDF woordvoerder

Voor het eerst in mijn leven brandde ik kaarsjes met Chanoeka. Ik ben 63 jaar en niet gelovig. Ik wás niet gelovig want sinds 7 oktober ben ik van niets meer zeker.

De ellende die de Tweede Wereldoorlog in mijn familie met zich meebracht, bepaalde lang mijn leven. Bijna de hele familie van mijn Joodse moeder is vermoord door de nazi’s. Lange rijen met namen van familieleden, vermoord in verschillende vernietigingskampen, erfde mijn moeder. Met verraad, onderduiken en onveiligheid groeide ik op, gevaar zat bij ons dagelijks aan tafel. ‘Denk erom, anderen mogen niet weten dat je Joods bent, anders word je opgepakt‘, was de instructie die ik meekreeg naar de lagere school. Een van de weinige dingen waarvan ik wist dat het Joods was in ons huis was de glimmende Chanoeka kandelaar, waar mijn moeder soms kaarsjes in brandde en waarvan ze dan rustig werd. Een voor haar, en ons, uitzonderlijk moment.

Na vele jaren mocht ik eindelijk mijn eigen leven eindelijk gaan leven zonder altijd maar aan de oorlog en mijn moeders’ pijn, alle vermoorde familieleden, te hoeven denken. Ik was vrij van de oorlog. Dat dacht ik, tot 7 oktober. Vanaf toen is alles veranderd. 

Was ik aanvankelijk vooral diep geschokt, en wist ik me al snel geen raad met de heftigheid van mijn gevoelens over de beestachtigheden die zich hebben afgespeeld in het voor mij verre Israël, bij voor mij onbekende mensen( ik heb geen familie of vrienden in Israël), in een land waar ik zelfs nog nooit ben geweest, in de weken hierna stak ik tirades af tegen vrienden en collega’s die me tegenspraken over de gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook. Toen ze het opnamen voor de Palestijnen hadden ze eigenlijk al voor mij afgedaan. Niet helemaal, want ik meende hen dan te moeten overtuigen van de waarheid, waarvan zij kennelijk niet op de hoogte waren. Op internet bestudeerde ik feiten over het ontstaan en de geschiedenis van Israël om deze paraat te hebben. Telkens nam ik het anderen kwalijk dat zij niet hetzelfde deden. Dat laatste was bijna altijd het geval, dus ik had veel redenen om vaak verhitte gesprekken te voeren. Langzamerhand haakten vrienden af om met mij te praten over ‘de kwestie’.  Ik dacht terug aan de wappies in de corona tijd en voelde me met hen verwant. Ook zij wisten ‘de waarheid’, die afweek van wat mainstream geaccepteerd was. Ik was een joodse wappie geworden. 

Inmiddels zijn we ruim vier maanden verder. Nieuwsbronnen in Israël via X en Instagram blijken meer betrouwbaar qua berichtgeving over Israël en wat zich afspeelt in de Gazastrook dan alle Nederlandse kranten en nieuwsuitzendingen bij elkaar. Ik heb het eenzame gevoel in een parallelle werkelijkheid te leven, tussen zo veel mensen, vrienden en bekenden die zich,  al dan niet bewust, laten misleiden door de verlengde armen van Hamas in de media.  

Zouden mijn voorouders en andere familieleden zich ook zo hebben gevoeld voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, met al die Duitse propaganda van toen? In de hele wereld is antisemitisme aan de orde van de dag. De hoeveelheid incidenten zijn niet meer bij te houden. ‘Denk erom, anderen mogen niet weten dat je Joods bent, straks word je gevonden’, waarschuwt mijn 90- jarige oom mij herhaaldelijk. Hij spreekt uit ervaring. Zijn moeder is opgepakt en vergast omdat ze geen davidsster wilde dragen. Hij heeft als kind jaren ondergedoken gezeten.En dát, juist dát, wat Joden nu onder elkaar zeggen, dat we beter onze mond kunnen houden, ons onzichtbaar moeten maken en onderduiken om erger te voorkomen, maakt me telkens razend en machteloos. Dat was toch eens, toen, maar nooit weer?

Mijn abonnement op de Volkskrant heb ik opgezegd wegens hun antisemitische voorstelling van zaken van de gebeurtenissen in Israël. Binnen 3 maanden maakte ik verschillende antisemitische incidenten mee, privé en op het werk. En opeens herinneren collega’s, vrienden zich dat ik Joods ben, zeggen daar iets over en ga ik me hierdoor ‘Joods’ voelen.

Wat betekent dat nu eigenlijk, Joods voelen? Ik blijf woedend hoe er wordt weggekeken van de gebeurtenissen op 7 oktober. Hoe kan het dat dit stelselmatig wordt gebagatelliseerd, geloochend en genegeerd en waarom komen er zo weinig mensen op voor Joden, voor Israël  en voor het lot van de gegijzelden in de tunnels, voor het seksueel misbruik van de Joodse vrouwen en mannen? Waarom krijgen de Joden zo op hun donder van de hele wereld als ze hun tanden laten zien, voor zichzelf opkomen om te overleven? Moeten Joden altijd maar slachtoffer blijven en zich dan maar laten uitmoorden?Waar is het morele kompas in Nederland? 

En waarom is er trouwens in Nederland nog steeds geen mars tegen het antisemitisme georganiseerd, in tegenstelling tot álle landen om ons heen? In wat voor land leef ik eigenlijk?