REUTERS: Syriërs hebben de gevangenissen van Assad leeggehaald, maar ze lopen nu opnieuw vol nu het misbruik zich uitbreidt

De belangrijkste gevangenis van Homs werd leeggehaald toen Assad in december 2024 ten val kwam. Maar een jaar later behoren de cellen van deze gevangenis tot de cellen in andere Syrische gevangenissen en detentiecentra die zich opnieuw vullen met gevangenen die door de veiligheidsdiensten worden vastgehouden. Foto Reuters

De eerste golf van arrestaties in het nieuwe Syrië vond vrijwel onmiddellijk plaats – vlak nadat de zegevierende rebellen de deuren van Bashar al-Assads beruchte gevangenissen hadden opengegooid, meldt Reuters.

Terwijl gewone Syriërs afgelopen december detentiecentra bestormden op zoek naar geliefden die onder het bewind van Assad waren verdwenen, werden duizenden soldaten van de afgezette dictator die hun post hadden verlaten – zowel officieren als dienstplichtigen – gevangengenomen door de rebellen.

Toen kwam de tweede golf in de late winter: honderden mensen uit Assads Alawitische sekte, voornamelijk mannen, werden door de nieuwe autoriteiten in heel Syrië gearresteerd. Hun arrestaties namen sterk toe na een korte opstand langs de kust in maart, waarbij tientallen leden van de veiligheidsdiensten om het leven kwamen. Dit leidde tot represailles waarbij bijna 1500 Alawieten stierven. Deze arrestaties gaan tot op de dag van vandaag door.

Vanaf de zomer vond er opnieuw een golf van massale arrestaties plaats, ditmaal in het zuiden onder de Druzen, een minderheidsgroep . Dit volgde op de dood van honderden mensen tijdens een uitbraak van sektarisch geweld, waarbij regeringsstrijdkrachten werden beschuldigd van standrechtelijke executies en andere misstanden.

Overal vonden arrestaties plaats van mensen van alle gezindten in naam van de veiligheid: grote aantallen mensen, velen uit de soennitische meerderheid van Syrië, beschuldigd van vage banden met Assad; mensenrechtenactivisten; christenen die zeggen dat ze zijn afgeperst voor informatie of geld; sjiieten die bij controleposten werden opgepakt en beschuldigd van banden met Iran of Hezbollah.

Syriërs zoals deze mensen in de Sednaya-gevangenis in Damascus bestudeerden documenten die achtergelaten waren toen de gevangenissen in december 2024 heropend werden. Foto Reuters

Gevangenissen en detentiecentra waar tijdens het bewind van Assad tienduizenden mensen vastzaten, zitten nu vol met Syriërs die door de veiligheidsdiensten van president Ahmed al-Sharaa zijn gearresteerd en zonder formele aanklacht worden vastgehouden, zo blijkt uit een onderzoek van Reuter.

Reuters heeft de namen verzameld van ten minste 829 mensen die sinds de val van Assad een jaar geleden om veiligheidsredenen zijn vastgehouden. Dit is gebaseerd op interviews met familieleden van de gedetineerden en mensen die zelf vastzaten. Om tot dit aantal te komen, heeft Reuters ook lijsten van gedetineerden bekeken die waren samengesteld door personen die familiebezoeken aan zeven detentiecentra hadden georganiseerd.

Interviews, lijsten met gedetineerden en talloze meldingen van overbevolking in de gevangenissen en detentiecentra wijzen erop dat het aantal gedetineerden in veiligheidsdetentie aanzienlijk hoger ligt dan het aantal dat Reuters heeft kunnen vaststellen.

Sommige misstanden waarvan Syriërs hoopten dat ze met de val van Assad zouden eindigen, zijn nieuw leven ingeblazen door mannen die werken voor de regering die hem heeft vervangen: detenties zonder aanklacht of schriftelijke bewijsvoering, dezelfde methoden van mishandeling en marteling, en sterfgevallen in hechtenis die niet worden geregistreerd, zo blijkt uit tientallen interviews. Sommige gedetineerden zijn het slachtoffer geworden van afpersing, volgens interviews met veertien families. Vijf van de families meldden berichten te hebben ontvangen van vermeende gevangenbewaarders of tussenpersonen die geld eisten in ruil voor de vrijlating van een familielid.

In december 2024 beloofde Shara de beruchte gevangenissen van de gevallen dictator te sluiten. Maar Reuters ontdekte dat minstens 28 gevangenissen en detentiecentra uit het Assad-tijdperk het afgelopen jaar weer in gebruik zijn genomen.

Gevraagd om commentaar op de bevindingen van dit rapport, zei het Syrische ministerie van Informatie dat de noodzaak om degenen die betrokken zijn bij Assads wreedheden voor de rechter te brengen, een verklaring vormt voor veel van de arrestaties en de heropening van sommige gevangenissen.

"Gezien de omvang van de gepleegde misdaden is het aantal mensen dat betrokken is bij misdaden en schendingen in Syrië onder het voormalige regime zeer groot", aldus het ministerie. "Het gaat om misdaden uit het verleden, betrokkenheid bij nieuwe schendingen en bedreigingen voor de veiligheid en stabiliteit door personen die banden hebben met het regime, naast andere misdaden."

De regering zei dat er het afgelopen jaar veel meer Syriërs zijn vrijgelaten dan er momenteel vastzitten, maar gaf geen aantallen.

De door Reuters geïdentificeerde detentiecentra omvatten grote gevangenissen, omvangrijke cellencomplexen die ooit werden beheerd door Assads inlichtingendienst, en kleinere cellen bij controleposten en politiebureaus. Gevangenen in deze faciliteiten hebben weinig juridische mogelijkheden en minstens 80 families gaven aan dat ze hun dierbaren maandenlang uit het oog verloren waren. De toegang tot advocaten en familieleden verschilt per faciliteit en er worden zelden aanklachten ingediend tegen gedetineerden die door de veiligheidsdiensten worden vastgehouden, in tegenstelling tot degenen die van gewone misdrijven worden beschuldigd.

Reuters ontdekte ook dat veiligheidsdetineerden worden overgebracht naar gevangenissen die voorheen werden beheerd door rebellen, waaronder de troepen die ooit werden geleid door president Shara in zijn machtsbasis in de noordelijke provincie Idlib. Volgens een tiental voormalige gevangenen voegen deze gedetineerden zich bij gevangenen die daar al jaren om veiligheidsredenen vastzaten tijdens de burgeroorlog.

In heel Syrië beschreven gedetineerden en hun families de onmenselijke omstandigheden waaronder zij of hun familieleden vastzaten – overbevolking, voedseltekorten en uitbraken van huidziekten door gebrek aan zeep. Zowel gedetineerden van veiligheidsdiensten als mensen die van gewone misdrijven werden beschuldigd, gaven aan dat misbruik en verwaarlozing wijdverbreid waren in de detentiecentra waar ze werden vastgehouden. Veertig mensen, die ofwel voormalige gedetineerden waren of familieleden van gedetineerden, beschreven eveneens misbruik en soms marteling, met name in de gevangenissen.

Reuters documenteerde minstens elf sterfgevallen van mensen in hechtenis, waaronder drie gevallen waarin de families verklaarden pas te hebben vernomen dat hun dierbaren waren overleden nadat hun lichamen al waren begraven.

In totaal werden meer dan 140 Syriërs geïnterviewd voor dit rapport, waaronder voormalige gevangenen, familieleden, advocaten en mensenrechtenactivisten. Reuters heeft ook de communicatie tussen gevangenbewaarders en families van gedetineerden bekeken, evenals foto's van verwondingen als gevolg van vermeende marteling.

Reuters kon bepaalde details in de verklaringen van gedetineerden en hun families niet onafhankelijk verifiëren. De geïnterviewden waren het echter eens over wat ze beschreven, waaronder het misbruik in detentie.

In een verklaring stelde de regering dat de Syrische rechtsstaat, justitie en veiligheidsdiensten na de val van Assad opnieuw moesten worden opgebouwd. "Vanwege deze moeilijke realiteit zijn er lacunes ontstaan ​​die leiden tot negatieve gevolgen en in sommige gevallen tot schendingen van het beleid", aldus de verklaring.

De regering meldde dat 84 leden van de veiligheidsdiensten disciplinair waren gestraft voor afpersing van gedetineerden en 75 voor geweldpleging.

Sinds januari heeft het Syrische ministerie van Binnenlandse Zaken meer dan 100 arrestaties aangekondigd wegens vermeende misstanden tijdens het Assad-regime. Het aantal arrestaties dat Reuters meldt, omvat niet deze personen, die met naam en toenaam worden genoemd en van specifieke beschuldigingen worden beschuldigd.

Een isolatiecel in het Khateeb-detentiecentrum in Damascus. Foto Reuters

De omstandigheden in de gevangenissen en detentiecentra komen niet in de buurt van de brutaliteit van Assads regime . De gevallen dictator was verantwoordelijk voor de verdwijning van meer dan 100.000 Syriërs tijdens de burgeroorlog. Massagraven die zijn regering aanlegde om de doden te verbergen, worden nog steeds ontdekt. ​​In totaal kwamen meer dan 300.000 Syrische burgers om het leven in de oorlog, volgens schattingen van de VN uit 2022. Assads vader, Hafez, regeerde met vergelijkbare meedogenloosheid. Beiden stonden aan het hoofd van een systeem dat gekenmerkt werd door marteling, afpersing en standrechtelijke executies op industriële schaal.

Maar mensenrechtenactivisten zeggen dat de massale arrestaties en verdwijningen een schaduw werpen over de regering van Sharaa, die aan de macht kwam met de belofte Syrië te bevrijden van meer dan vijf decennia van eenhoofdige heerschappij. De nieuwe leiding heeft moeite om die beloften na te komen, zoals Reuters dit jaar in een reeks artikelen heeft gedocumenteerd.

De inspanningen om het land te herbouwen hebben gevolgen die veel verder reiken dan Syrië. De regering-Trump heeft Sharaa omarmd als bondgenoot in de regionale stabiliteit en de strijd tegen extremisten van Islamitische Staat. Gevraagd naar een reactie op de gevangenisomstandigheden die in dit rapport worden beschreven, zei een hoge functionaris van de Amerikaanse regering dat president Donald Trump "vastbesloten is een Syrië te steunen dat stabiel, verenigd en in vrede is met zichzelf en zijn buren."

Het VN-Bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten verklaarde op 5 december in een persbericht dat het "verontrustende berichten over standrechtelijke executies, willekeurige moorden en ontvoeringen" had gedocumenteerd sinds de val van Assad.

Thameen al-Kheetan, een woordvoerder van het VN-mensenrechtenbureau, vertelde Reuters dat de commissie geen register van veiligheidsdetenties kan samenstellen. "Het blijft lastig om precies vast te stellen hoeveel mensen nog vastzitten, hoeveel er zijn vrijgelaten of welke gevallen neerkomen op gedwongen verdwijning", zei hij. "In sommige gevallen aarzelen families ook om informatie te delen uit angst voor represailles."

Op 25 november protesteerden duizenden Alawieten in de kustgebieden rond de Middellandse Zee tegen sektarische aanvallen en eisten de vrijlating van gemeenschapsleden die na hun arrestatie waren verdwenen. De demonstraties behoorden tot de grootste sinds de val van Assad.

Sednaya, de gevangenis in Damascus die onder Assad berucht was vanwege martelingen, verdwijningen en sterfgevallen, behoorde tot de faciliteiten die werden gesloten zodra de dictator ten val kwam. De gevangenis staat nog steeds leeg en is een van de vele detentiecentra die volgens de regering gesloten zijn.

Desondanks ontdekte Reuters dat twee locaties in Damascus die volgens de regering gesloten waren – de luchtmachtbasis Mezzeh en het detentiecentrum Khateeb – het afgelopen jaar wel degelijk in bedrijf zijn geweest.

Amer Matar, een journalist en filmmaker die zich richt op mensenrechten, vertelde dat hij in totaal vier maanden in verschillende detentiecentra onder Assad heeft doorgebracht. Na de val van de dictatuur bezocht hij diverse detentiecentra en maakte kopieën van documenten.

Zijn doel was om tienduizenden families te helpen hun verwanten op te sporen en daders ter verantwoording te roepen via een online platform, het Syria Prisons Museum, dat open toegang biedt tot de dossiers, foto's en ander bewijsmateriaal dat hij verzamelt.

Toen hij Khateeb in februari bezocht, werd hem aanvankelijk de toegang geweigerd omdat hem verteld werd dat er opnieuw gevangenen binnen waren. Maar Matar zei dat hij erin slaagde binnen te komen en zag mannen opeengepakt in een cel waar hij zelf zestien dagen onder Assad gevangen had gezeten.

Matar bezocht ook het detentiecentrum Harasta in Damascus, dat ooit werd beheerd door Assads luchtmacht en berucht was vanwege de martelingen. Bewakers vertelden hem dat er nieuwe gevangenen waren, maar desondanks lieten ze hem allemaal binnen.

Matar was in september op reis naar buurland Libanon met opgenomen interviews met Syrische families op een harde schijf, toen hij naar eigen zeggen werd tegengehouden bij de paspoortcontrole. Bij de grensovergang werd hij naar eigen zeggen tot zijn grote verbazing een cel in getrokken en beschuldigd van het smokkelen van vertrouwelijke documenten.

Aan de muren zag hij verschillende handgetekende kalenders hangen, allemaal met het jaartal 2025. Matar wist uit ervaring onder Assad hoe hij zijn eigen stempel kon drukken. Hij vertelde dat hij een pakje sigaretten openmaakte, de folie aan de binnenkant tot een puntje boog en erop krabbelde: "Rechtvaardigheid! Zelfs als de wereld vergaat!"

Cellen in Kafr Sousa. Foto Reuters

De belofte van Sharaa om een ​​nieuw Syrië op te bouwen vereist dat degenen die Assad in staat stelden zijn misdaden te begaan, terwijl het land tegelijkertijd verder moet gaan na de verwoestende burgeroorlog die in 2011 begon en eindigde met Assads ballingschap in Moskou afgelopen december.

Terwijl Sharaa medio december vorig jaar beloofde de gevangenissen te sluiten, namen zijn rebellenstrijders soldaten uit Assads leger gevangen. Velen waren dienstplichtigen – mannen die gedwongen in het leger dienden en weinig zeggenschap hadden over waar of hoe ze vochten. Sommigen waren officieren.

Ze zitten allemaal vast in faciliteiten waar in het verleden veel misstanden voorkwamen. Er zijn geen openbare lijsten met hun namen en de overheid heeft niet bekendgemaakt waar ze worden vastgehouden.

De regering heeft ook niet bekendgemaakt hoeveel soldaten zijn vastgehouden of dat zij als krijgsgevangenen worden beschouwd, een status die hen speciale juridische bescherming zou bieden.

Sommigen hebben amnestie gekregen via onderhandelingen met de overheid, via informele bemiddeling door gemeenschapsleiders, activisten en geestelijken, of rechtstreeks met het comité voor burgerlijke vrede van de overheid, formeel bekend als het Hoogste Comité voor het Behoud van de Burgerlijke Vrede.

Onder de soldaten die dankzij de tussenkomst van het vredescomité van de regering zijn vrijgelaten, bevindt zich een voormalige dienstplichtige van midden twintig. Hij vluchtte naar Irak toen de regering instortte en keerde terug nadat de nieuwe Syrische leiding had beloofd soldaten te ondervragen en degenen die niet verantwoordelijk waren voor misdaden vrij te laten. Hij heeft verzocht zijn identiteit geheim te houden.

Hij zei dat hij tot de eerste groep arrestanten behoorde na de val van Assad, een half jaar in de Adra-gevangenis in Damascus had doorgebracht en in mei was vrijgelaten nadat zijn familie herhaaldelijk contact had opgenomen met het burgerlijk vredescomité.

Hij is nu al acht maanden op vrije voeten, maar zegt dat hij nog steeds geen documenten heeft die bevestigen dat hij is vrijgesproken. Hij vreest dat hij elk moment opnieuw kan worden gearresteerd. De Syrische autoriteiten hebben identiteitskaarten verstrekt aan sommige voormalige soldaten, maar hij heeft er nog geen ontvangen.

"Ik zit nu in een grotere gevangenis," zei de jonge soldaat, die zelden zijn huis verlaat. Hij sprak met Reuters op een boerderij vlakbij de Middellandse Zee, waar de droogte de grond onder de citrusbomen van zijn familie had doen barsten.

De lijsten met gedetineerden bevatten namen van soldaten die vastzitten in gevangenissen in Damascus, Homs, Hama en Afrin. Daar zitten ze gevangen met andere Syriërs die om veiligheidsredenen zijn vastgehouden en met mensen die van gewone misdrijven worden beschuldigd. De organisatoren van de familiebezoeken lieten de lijsten aan Reuters zien.

Een andere ex-gedetineerde van Adra, de gevangenis in Damascus die tot de grootste van Syrië behoort, vertelde dat gevangenen op hun zij moesten slapen omdat de cellen zo vol zaten. De ex-gedetineerde, die soenniet is, zei dat er geen medicijnen of warm water waren om te wassen. Zijn dagelijkse voeding bestond uit een paar olijven en dadels, en één sneetje brood, zei hij. Tijdens zijn bijna twee maanden durende detentie verloor hij naar eigen zeggen meer dan 20 kilo.

De overheid meldde dat Adra momenteel 3.599 gevangenen telt, iets meer dan de capaciteit van 3.550, waaronder 439 gedetineerden die om veiligheidsredenen vastzitten. Voor alle faciliteiten stelde de overheid: "De huidige situatie is niet de gewenste situatie, maar we bevinden ons in een periode van het bouwen van instellingen en het rehabiliteren van gevangenissen, en toch is de humanitaire situatie aanzienlijk verbeterd."

Daarnaast verklaarde de overheid dat sommige gevangenissen momenteel worden gebruikt om personen vast te houden tijdens lopende rechtszaken.

Gedetineerden die vastzaten in gevangenissen in de Damascusse wijken Kafr Sousa en Mezzeh beschrijven enkele van de meest afschuwelijke omstandigheden. Beide faciliteiten werden tijdens de burgeroorlog beheerd door de inlichtingendiensten van Assad.

Volgens Matar, die de gevangenis in Kafr Sousa toen bezocht, werden er al in februari nieuwe gevangenen in de gevangenis gestationeerd. Na de val van Assad was de gevangenis leeggelopen.

Een van de gedetineerden, een Alawiet die medio mei samen met zijn broer werd opgepakt, vertelde dat hij zowel in Kafr Sousa als in een faciliteit in de wijk Mezzeh werd vastgehouden. Deze faciliteit werd ooit gebruikt door Assads politiek-veiligheidsdienst. De man zei dat een klacht van een buurman over geluidsoverlast in hun straat leidde tot een inval in het huis van de familie in mei door de Binnenlandse Veiligheidsdienst, de nationale wetshandhavingsinstantie die nog steeds algemeen bekendstaat onder de oude naam, de Algemene Veiligheidsdienst (GSS).

De agenten namen hen in hechtenis nadat ze hun identiteitsbewijzen hadden gecontroleerd. Daaruit bleek dat hun geboorteplaats Latakia was, een regio met een Alawietenmeerderheid, een aftakking van het sjiitische islamisme die ook door de familie Assad wordt aangehangen.

In de politiek-veiligheidsgevangenis van Mezzeh, zo vertelde hij, deelden dertig mannen één cel. Hij zag zijn broer daar een keer, toen nieuwe gevangenen gedwongen werden kaalgeschoren. Bewakers bevalen de mannen om naar de grond te kijken, een praktijk die gangbaar was tijdens het bewind van Assad.

"Het was de eerste keer dat ik in voorarrest zat, en het was erg zwaar voor me," zei hij.

Daar werd de man een week lang ondervraagd. Zijn ontvoerders geselden hem met kabels en beschuldigden hem ervan een Assad-sympathisant te zijn.

Hij verklaarde dat hij vervolgens werd overgebracht naar de gevangenis in Kafr Sousa, elders in Damascus. Daar zag hij zijn broer weer, met een gehavend gezicht. Ze zeiden niets, omdat gevangenen niet met elkaar mochten praten.

Daar werd hij door zijn nieuwe ondervragers ondervraagd over zijn religie. "Bidt u?" "Aanbidt u God?" Maar hij zei dat het voor voormalige soldaten nog erger was: "Ze kwamen na de ondervraging met gebroken botten naar buiten en konden niet meer lopen."

Twee weken na zijn arrestatie werd hij door een ondervrager geblinddoekt en gedwongen een document met een met inkt bevlekte vinger te ondertekenen, waarna hij in een auto werd geladen.

Ze lieten hem achter op een straat in Damascus, zei hij, met één laatste bevel: "Kijk niet achterom en doe de blinddoek niet af totdat we weg zijn." Hij heeft het document nooit gezien en heeft geen idee wat erin stond. Hij weet niet wat er met zijn broer is gebeurd.

Onder Assad werd het detentiesysteem niet alleen een middel om dissidenten de mond te snoeren, maar ook een bron van enorme winsten voor de mensen die er werkten – gevangenbewaarders, rechters en advocaten. Volgens een VN-rapport uit 2024 waren "enorme steekpenningen" een essentieel onderdeel van het vrijlaten van gedetineerden of het bevorderen van hun rechtszaken.

Een gang in Kafr Sousa gevangenis. Foto Reuters

Ondanks de beloften van de nieuwe regering om corruptie te bestrijden, meldden 14 families en vier advocaten dat ze geld geëist kregen in ruil voor de vrijlating van een gedetineerde. De meesten gaven aan niet te weten wie hen belde of wat de relatie was tussen de gevangenisbewaarder en de afperser aan de telefoon.

De gevraagde bedragen lijken willekeurig. Families van gewone gedetineerden – dienstplichtigen, boeren, arbeiders – wordt gevraagd tussen de 500 en 15.000 dollar te betalen.

Families van militaire officieren, mensen die invloed hadden op Assad, of mensen van wie wordt aangenomen dat ze welgesteld zijn, zeggen dat ze veel hogere losgeldeisen ontvangen. Zes families meldden dat het losgeld dat werd geëist door de personen die contact met hen opnamen, meer dan 1 miljard Syrische lira, oftewel 90.000 dollar, bedroeg.

Onder de vermisten bevinden zich meerdere leden van één Alawitische familie die verdwenen tijdens de moorden aan de kust in maart. Eind maart begon een WhatsApp-gesprek tussen de zus van een van de mannen en iemand die beweerde zijn gevangenbewaarder te zijn.

Uit een door Reuters ingezien bericht blijkt dat de gevangenbewaarder een deadline stelde en 3000 dollar contant eiste voor de vrijlating van alle mannen behalve één, die volgens hem was overleden.

De berichtenwisseling ging door tot oktober zonder dat er een oplossing werd gevonden. Op een gegeven moment vroeg de familie naar de omstandigheden.

Toen de familie vroeg hoe het met de mannen ging, zei de gevangenbewaarder: "Wat denkt u dat de omstandigheden voor een gevangene zijn? ...Er is sprake van marteling en mensen worden aan hun polsen opgehangen."

De familie had het geld niet om te betalen, en de gevangenbewaarder weigerde te vertellen welke van de mannen was overleden of te bewijzen dat de anderen nog in leven waren.

"Als het geld klaar is, kom dan naar Idlib om het te zien," schreef de gevangenbewaarder.

Een andere familie deelde een geluidsopname waarin werd geëist dat 100 miljoen Syrische lira – omgerekend $9.000 – betaald zou worden voor een legerofficier die volgens hen op 31 december 2024 werd gearresteerd toen hij op weg was om zich over te geven aan de nieuwe regering.

Dit is het gesprek tussen een wanhopig familielid van de agent en zijn vermeende ontvoerder, die die dag vanaf de mobiele telefoon van de gedetineerde belde:

Gevangenbewaarder: "Breng 100 miljoen mensen mee en kom."

Familielid: "Wat? 100 miljoen. Waar haal ik dat geld vandaan? Als ik dit huis verkoop, krijg ik geen 100 miljoen."

Gevangenbewaarder: "Luister, luister, luister, want je zult hem nooit meer levend terugzien."

De familie verklaarde dat ze niet over het geld beschikten om te betalen. Sindsdien hebben ze niets meer vernomen.

Soms biedt het betalen van de ontvoerders geen garantie voor veiligheid.

Een 50-jarige boer uit een dorp in de provincie Homs vertelde dat hij twee keer door agenten van de binnenlandse veiligheidsdiensten was vastgegrepen.

De eerste keer, in maart, kwamen er twee pick-ups met het opschrift "Interne Veiligheid" aanrijden, volgeladen met gewapende en gemaskerde mannen in zwarte uniformen, vertelde hij. Ze omsingelden zijn huis, blinddoekten hem en zijn tienerzoon en namen hen mee naar het plaatselijke politiebureau om hen te ondervragen over wie er in de stad wapens bezat.

De boer vertelde dat ze zijn hoofd en ledematen in een autoband hadden gedrukt om hem te immobiliseren – een praktijk die " dolab " wordt genoemd, Arabisch voor band, en die onder Assad is begonnen. Daarna sloegen ze hem en zijn zoon tot bloedens toe.

Tijdens de hele beproeving, zo vertelde hij, werd hij door zijn ontvoerders uitgescholden: "Jullie zijn ongelovigen, jullie zijn varkens." De boer deelde foto's van de gekneusde voetzolen en de hechtingen rond zijn enkels. Een religieuze leider die als bemiddelaar optreedt tussen de veiligheidsdiensten en de boer, bevestigde het verhaal.

De boer kreeg te horen dat een betaling van 4000 dollar hun vrijlating zou garanderen. De agenten lieten hen vrij om het geld bijeen te brengen. Het voertuig dat het geld ophaalde, zei hij, was ook gemarkeerd met "Interne Veiligheid" – net als de voertuigen van de mannen die hen in eerste instantie hadden vastgehouden. Maar de volgende dag arriveerde er een andere politieauto om hem terug te brengen naar het bureau, zei hij.

Ditmaal werd hij bewusteloos geslagen. Dat was puur geluk.

De mannen brachten hem in een deken terug naar zijn familie, in de veronderstelling dat hij dood was, aldus de boer. Vrienden smokkelden hem en zijn zoon Syrië uit, waar ze zich nog steeds bevinden.

Syriërs hebben hun eigen vocabulaire voor marteling, ontstaan ​​in de vijf decennia van dictatuur en verder ontwikkeld tijdens de veertien jaar durende burgeroorlog. Volgens gevangenen van de nieuwe regering heeft dat vocabulaire de val van Assad overleefd.

Er is de " dolab " of de vermoeidheid die de boer ervaart. " Shabeh " is de praktijk waarbij een slachtoffer aan zijn polsen wordt opgehangen. Het "welkomstfeest" – of " haflat istaqbal " – vindt plaats bij aankomst, wanneer gevangenbewaarders langs de gang staan ​​opgesteld en de regen neervalt op de nieuwe gedetineerden.

Een jonge Alawitische man vertelde dat hij op 9 maart in Latakia werd aangehouden nadat hij naar buiten was gegaan tijdens een hardhandig optreden van de overheid tegen de pro-Assad-opstand. Agenten in zwarte uniformen trokken zijn jas over zijn hoofd, rukten zijn schoenen uit en duwden hem in hun auto, omdat ze vermoedden dat hij met zijn telefoon de bewegingen van de veiligheidstroepen filmde.

De jonge Alawiet vertelde dat het misbruik direct begon met een "welkomstfeestje" bij de militaire veiligheidsdienst in de kustregio.

“Iedereen beval me om te blaffen als een hond. Ze sloegen me met de kolven van hun geweren, met hun vuisten, met hun laarzen,” zei hij. “Ik dacht dat mijn leven ten einde liep.”

Van daaruit, zo vertelde hij, werd hij naar drie andere gevangenissen in Latakia gebracht, die allemaal in gebruik waren tijdens het Assad-regime en elk een eigen welkomstcomité hadden. Hij hing aan zijn enkels, zei hij, met een pistool in zijn mond gedrukt. Hij werd twintig dagen lang alleen opgesloten in een kamer zonder ramen.

Tijdens zijn overplaatsing, zo vertelde de jongeman, opperden zijn bewakers tweemaal het idee om hem te doden en zijn lichaam in zee te gooien, omdat de gevangeniscellen overvol waren geraakt.

Eindelijk, na vier maanden, werd hij vrijgelaten, nog steeds op blote voeten. Zijn ontvoerders hadden de schoenen die bij zijn arrestatie waren afgerukt, nooit vervangen.

Reuters kon het verhaal van de jongeman niet onafhankelijk bevestigen. Het kwam echter overeen met het soort misbruik dat werd beschreven door ten minste acht andere voormalige gedetineerden die er getuige van waren of het zelf hadden meegemaakt. Hij was ook een van de minstens 53 gedetineerden van wie de zaak de wettelijke limiet van 60 dagen overschreed, de periode waarin iemand zonder gerechtelijke procedure vastgehouden mag worden.

De regering verklaarde dat het beleid van het ministerie van Binnenlandse Zaken in overeenstemming was met de Syrische wetgeving, die volgens haar toegang tot een advocaat garandeert. De regering zei ook dat buitengerechtelijke hechtenis is toegestaan ​​"om een ​​dreigende bedreiging of het uitbreken van geweld te voorkomen".

Eind november publiceerde het ministerie van Binnenlandse Zaken een nieuwe gedragscode voor zijn ambtenaren, die hen onder meer opdraagt ​​"de mensenrechten te beschermen en te versterken, iedereen met waardigheid te behandelen en in overeenstemming met het internationaal recht". Foltering is er specifiek in verboden, maar het gebruik van geweld is toegestaan ​​"binnen goedgekeurde grenzen".

Reuters documenteerde de dood van minstens elf mensen in detentie door met familieleden te spreken, waaronder drie van wie de dood volgens de regering nog wordt onderzocht. De regering gaf geen totaal aantal sterfgevallen in detentie vrij en gaf geen commentaar op de bevindingen hierover.

Onder de doden bevond zich een gedetineerde in Kafr Sousa, de 59-jarige christelijke handelaar Milad al-Farkh. Zijn familie zei dat hij op 24 augustus was gearresteerd op verdenking van het verbergen van wapens, het handelen in wapens en het verkopen van bedorven vlees in zijn slagerij.

De familie van Farkh omschreef de arrestatie als een poging om hen onder druk te zetten 10.000 dollar aan beschermingsgeld te betalen.

Twee weken later lukte het een gevangene in Kafr Sousa om de familie te bellen en hen te vertellen dat al-Farkh door marteling bijna dood was. Het telefoontje vanuit het mortuarium van het ziekenhuis kwam de volgende dag, op 9 september, aldus de familie.

Een familielid werd gearresteerd omdat hij een autopsie eiste. Uiteindelijk, na tussenkomst van een hoge functionaris van de binnenlandse veiligheidsdienst en geestelijken, concludeerden artsen dat al-Farkh was overleden door een val waarbij hij zijn hoofd stootte, en het lichaam werd vrijgegeven aan de familie. Zij hebben het autopsierapport of enig ander schriftelijk verslag van zijn arrestatie of overlijden nog niet gezien.

Reuters heeft foto's van Farkhs lichaam, genomen in het mortuarium, bekeken. Daarop was een bloederige wond op de achterkant van zijn hoofd te zien.

Op 25 september, nadat de familie een onderzoek naar de dood van Farkh had aangevraagd, kondigde het ministerie van Binnenlandse Zaken aan dat ze zijn huis hadden doorzocht en een bom hadden gevonden. De familie ontkent dat er explosieven in het huis aanwezig waren.

Reuters documenteerde ook sterfgevallen bij een controlepost in Tartous en de gevangenis aldaar, evenals in andere detentiecentra, waaronder een politiebureau in Damascus vlakbij de beroemde Omajjadenmoskee.

Drie families verklaarden pas na de begrafenis van de overleden familieleden van hun overlijden te hebben vernomen. Onder hen waren drie mannen die in januari in Homs waren gearresteerd: een legerveteraan en zijn twee zonen, die eveneens soldaten waren geweest tijdens het Assad-regime. Hun familie zei de drie voor het laatst te hebben gezien toen ze door agenten van de interne veiligheidsdienst werden weggeleid.

Het kantoor van de gouverneur vertelde hen dat de mannen in de centrale gevangenis in Homs zaten. Vijf maanden lang, zo verklaarden ze, bezochten ze de gevangenis regelmatig om voedsel, medicijnen en schone kleren af ​​te geven en vuile was op te halen die, naar hun zeggen, van de drie mannen was. Ze meldden dat ze duizenden dollars aan onbekende tussenpersonen hadden betaald, maar dat ze de mannen nooit mochten zien.

Uiteindelijk gingen twee familieleden in hun wanhoop naar een mortuarium en overtuigden een medewerker om de digitale foto's van de onbekende lichamen te bekijken. Toen ontdekte de familie dat de mannen al sinds januari dood waren.

Onder de foto's stonden schriftelijke autopsieverslagen waarin stond dat de 62-jarige vader de keel was doorgesneden, zo herinnerden twee familieleden zich. Een van de zoons had een verminkt gezicht en was van zijn lichaam gestroopt, en de andere zoon was door een kogel in zijn gezicht om het leven gekomen, vertelden ze. Ze mochten geen documentatie bewaren, inclusief de autopsieverslagen, zeiden ze. Reuters is er niet in geslaagd de foto's of rapporten te bemachtigen.

De kantoren van de gouverneurs van Homs, Tartous en Latakia hebben niet gereageerd op verzoeken om commentaar.

Het Syrische Netwerk voor Mensenrechten begon in 2011 met het documenteren van misstanden onder Assad en publiceert sindsdien maandelijks rapporten over willekeurige detenties. In de loop van 2025 documenteerde de groep 16 sterfgevallen in detentie onder de nieuwe regering.

In haar meest recente rapport, dat begin december verscheen, riep SNHR de nieuwe Syrische leiders op "wettelijke regelingen vast te stellen die een einde zullen maken aan het afschuwelijke tijdperk van willekeurige arrestaties en gedwongen verdwijningen."

Matars ervaring met gevangenschap onder de nieuwe regering was kort, maar mentaal zwaar. De journalist en filmmaker zei dat hij binnen 24 uur bij de grenspost met Libanon werd vrijgelaten zonder dat er een aanklacht tegen hem was ingediend.

"Iedereen die verdacht wordt van het manipuleren van documenten en bewijsmateriaal wordt volgens de wet- en regelgeving vervolgd, zoals ook het geval was met Amer Matar," aldus de regering.

Hij heeft geen documenten waaruit blijkt dat hij ooit gevangen heeft gezeten of is vrijgelaten.

"Het regime is gevallen, maar de huidige machthebbers hebben besloten de gevangenissen van Assad om te bouwen tot nieuwe gevangenissen," zei Matar. "Ik zweer het, het is het meest absurde wat ik ooit heb gezien."

Matar zei dat hij zijn harde schijf nooit meer terugkreeg van de agenten bij de controlepost. Hij arriveerde tien dagen later in Libanon. Sindsdien is hij niet meer naar Syrië teruggekeerd.