Aanvallen door kraaien nemen in Israël toe in de lentemaanden

Een grijze kraai. Foto Ynet

Terwijl de kraaienpopulaties toenemen, brengen de lente en de vroege zomer een golf van agressieve aanvallen met zich mee die verband houden met het broedseizoen, bewoners melden alarmerende ontmoetingen met kapkraaien en Indische kraaien, wat ertoe heeft geleid dat natuurexperts waarschuwen om op een veilige afstand te blijven, meldt Ynet.

Dit is geen scène uit Alfred Hitchcocks horrorthriller The Birds uit 1963, maar iets wat in het echte leven heel goed kan gebeuren: fysieke aanvallen van kraaien. Naast hun onheilspellende uiterlijk zijn deze vogels uitzonderlijk intelligent, fel territoriaal en zeer beschermend tegenover hun jongen.

Israël herbergt acht soorten kraaien (Corvidae): de gaai, de kauw, de bruinnekraaf, de gewone raaf, de waaierstaartraaf, de roek en twee soorten waarvan bekend is dat ze schadelijk zijn voor inheemse dieren of mensen: de bonte kraai en de Indische huiskraai. De bonte kraai, de meest voorkomende in Israël, verscheen in 61,7% van de waarnemingen tijdens de nationale vogeltelling van 2025 en wordt beschouwd als een "invasieve" soort. De Indische huiskraai, geclassificeerd als een niet-inheemse invasieve soort, komt voornamelijk voor in Eilat.

Terwijl kraaien bijdragen aan het ecologisch evenwicht in stedelijke gebieden, zijn de bonte kraai en de Indische kraai berucht om hun schade aan gewassen zoals steenfruit, watermeloen, meloen, pinda's, pecannoten, amandelen, zonnebloemen, maïs en tarwe. De bruinnekraaf komt voor in de Negev en de Indische kraai alleen in Eilat. De rest leeft verspreid over Midden- en Noord-Israël.

De laatste jaren is er een opvallende toename in meldingen van agressief kraaiengedrag in Israël, vooral tijdens het broedseizoen in de lente en vroege zomer. Dat is wanneer jonge vogels – die het nest al hebben verlaten maar nog steeds afhankelijk zijn van hun ouders voor voedsel – het kwetsbaarst zijn. In deze periode kunnen kraaien zeer agressief worden en zelfs mensen of dieren aanvallen die hun jongen of nest naderen.

Kraaien kunnen op voetgangers of dieren in de buurt van hun nestplaats duiken. In zeldzame gevallen kunnen ze bijten of toeslaan met hun klauwen en vleugels. Anekdotisch bewijs suggereert dat ze zich mensen of dieren herinneren die ze als bedreigingen beschouwen en hen in de toekomst opnieuw kunnen aanvallen.

Toch eindigt niet elke ontmoeting in agressie. "Kraaien zijn intelligent en vermijden over het algemeen confrontaties", zegt Dr. Amos Belmaker, conservator vogels bij het Steinhardt Museum of Natural History. "Maar wanneer jonge vogels op de grond zitten en nog niet goed kunnen vliegen, zijn ze extreem kwetsbaar – en de ouderlijke kraaien vallen iedereen aan die te dichtbij komt."

Zwarte kraai. Foto Ynet

Volgens Belmaker "vallen kraaien mensen meestal niet aan, tenzij ze het gevoel hebben dat hun jongen in gevaar zijn. Ze weten dat we groter en sterker zijn, maar hun toewijding aan hun jongen kan dat tenietdoen. En ja, kraaien hebben een uitstekend geheugen. Als iemand zich eerder op een manier heeft gedragen die de vogel als bedreigend opvatte, zoals het naderen van een nest of het aanraken van een kuiken, kan hij of zij later opnieuw het doelwit worden."

Soms identificeren kraaien bedreigingen verkeerd. Hun visuele geheugen, hoewel sterk, kan misleidend zijn. Een kale man of iemand met een lange baard kan lijken op een vermeende bedreiging uit het verleden. Bovendien kunnen kraaien deze informatie binnen hun zwerm doorgeven, wat betekent dat anderen zich ook kunnen richten op een individu dat hen nooit daadwerkelijk kwaad heeft gedaan.

"De agressie is meestal bedoeld om af te schrikken, niet om te verwonden", zegt Belmaker. "Ernstige schade komt zelden voor. En hoewel bekend is dat kraaien ook aangetrokken worden door glimmende voorwerpen, ken ik geen gevallen waarin dat op zichzelf agressie veroorzaakte."

Hij waarschuwt ook tegen ingrijpen bij jonge vogels: "Ze lijken misschien hulpeloos in een stedelijke omgeving, maar als ze niet gewond of immobiel zijn, laat ze dan met rust. Hun ouders zijn waarschijnlijk in de buurt en zorgen nog steeds voor ze."

Naarmate steden groeien en de kraaienpopulaties toenemen, neemt ook het aantal ontmoetingen toe. In 2006 werd een inwoner van Ramat Hasharon een week lang aangevallen nadat hij een kuiken had opgeraapt dat in zijn tuin was gevallen. Hij moest het huis verlaten met een helm en paraplu, en vergeleek zijn ervaring met die van De Vogels.

In de wijk Nahlaot in Jeruzalem werden vrouwen die onder een boom wachtten op Onafhankelijkheidsdag aangevallen. Een van hen meldde dat ze luid gekras hoorde en iets voelde dat leek op een steen die haar hoofd raakte, maar besefte dat het een kraai was. Anderen in de buurt bevestigden soortgelijke ervaringen, waaronder agressieve duikvluchten en achtervolgingen.

In mei vorig jaar zeiden bewoners in de chique wijk Mishkenot Ha'uma in Jeruzalem dat ze bang waren om hun huis te verlaten. "Mensen dragen hoeden of paraplu's", aldus Chaya Schijveschuurder. "Ze hebben ouderen achterna gezeten en aan hun haar getrokken – gelukkig raakten er geen kinderen gewond."

In Tiberias verloor de 8-jarige Idan Ben-David bijna het leven nadat hij door kraaien was aangevallen en de straat op rende, waar hij werd aangereden door een auto. Hij liep ernstig inwendig letsel op en werd met spoed naar het Poriya Medical Center gebracht, waar artsen zijn leven redden. Zijn vader, Mordi, herinnerde zich de gebeurtenis: "In eerste instantie klonk het ongeloofwaardig, maar toen hij wakker werd en het beschreef, beseften we dat een groep kraaien hem had aangevallen. Een van hen beet hem in zijn nek en hij raakte in paniek. Terwijl hij probeerde te vluchten, rende hij de weg op."

In Ashdod vielen bonte kraaien meerdere bewoners aan nadat een kuiken uit een boom was gevallen. "Ze hadden het gemunt op de hoofden van mensen", zei fotograaf Gadi Kablo. "Het veroorzaakte paniek en ernstige verwondingen." Gemeenteambtenaren kwamen tussenbeide en haalden het kuiken op, maar niet voordat een golf van aanvallen de bewoners in shock achterliet en hun hoofden bedekte telkens als ze het gebouw verlieten.

In Eilat zijn de aanvallen geëscaleerd door de Indische huiskraai, die in 1976 arriveerde en nu honderden exemplaren telt. Bekend om zijn bijzonder agressieve gedrag – erger dan dat van de kapkraai – vormt hij een uitdaging tijdens het broedseizoen van april tot juni.

Indiase huiskraaien eten voedsel dat door mensen is achtergelaten. Een invasieve soort die in Eilat leeft. Foto Ynet

Vroeger werd de populatie gecontroleerd door middel van gereguleerd afschieten, maar dit werd stopgezet na klachten van bewoners. De autoriteiten gebruiken nu alternatieve methoden: het verwijderen van nesten, het plaatsen van vallen en het bestrijken van eieren met bakolie. De olie sluit de eierschaal af, waardoor gasuitwisseling wordt verhinderd en de ontwikkeling van het embryo wordt stopgezet. Toch blijven de vogels, onbewust, de eieren uitbroeden en leggen ze geen nieuwe eieren.

Omgaan met krokodillenagressie in Israël vereist voorzichtigheid en alertheid, vooral omdat het beschermde wilde dieren zijn. "Dit is een wereldwijd fenomeen", zegt Dotan Rotem, ecoloog voor open ruimtes bij de Israel Nature and Parks Authority. "Maar in Israël komt het vaker voor vanwege de grote kraaienpopulatie, grotendeels door slecht afvalbeheer."

Kraaien zijn opportunistisch en gedijen op menselijke resten, vooral rond vuilnisbelten. Ondanks hun overlast worden ze beschermd door de Wildlife Protection Law uit 1955, die het toebrengen van schade aan wilde dieren verbiedt, tenzij ze specifiek als plaag zijn aangemerkt. Zowel de bonte kraai als de Indische kraai zijn als zodanig geclassificeerd, maar ze worden nog steeds beschermd in nationale parken en natuurreservaten op grond van een natuurbeschermingsbevel uit 2005.

Om veilig te blijven, adviseert Rotem: "Als je een nest of een jong ziet, kom er dan niet in de buurt. Wees in de lente en zomer – vooral van maart tot en met juni – alert. Identificeer potentiële nestplaatsen zoals hoge bomen, antennes of elektriciteitspalen en geef ze de ruimte. Als je een kuiken op de grond ziet, raak het dan niet aan. De ouders zijn meestal dichtbij. Je aanwezigheid kan als een bedreiging worden gezien."

In extreme gevallen, of als een kuiken gewond lijkt, neem dan contact op met de Natuur- en Parkautoriteit. Zij zijn verantwoordelijk voor de omgang met beschermde wilde dieren.

Let ten slotte op ongewoon kraaiengedrag. "Als een kraai je volgt of ongewoon geluid maakt, waarschuwt hij je mogelijk om te vertrekken", voegt Rotem eraan toe. "Respecteer hun ruimte en vergeet niet dat ze slimmer zijn dan we vaak denken."