Adi Leon droeg een commando-mes van zijn grootvader, een Holocaust overlevende, mee naar de strijd en hij sneuvelde in Gaza, maar zijn herinnering leeft voort

Adi Leon, zijn grootvader en het mes. Foto Ynet

Vlak voordat hij ten strijde trok in Gaza, deed de overleden stafsergeant Adi Leon, soldaat bij het Tzabar-bataljon van de Givati-brigade, een ongebruikelijk verzoek aan zijn ouders: een commando-mes, aldus Ynet.

Zijn ouders, onderweg om hem op te halen in de jeep van zijn overleden grootvader – een Holocaust overlevende die een jaar eerder was overleden – doorzochten de auto en vonden een oud mes in een van de compartimenten, klaar voor gebruik. Adi bevestigde het mes aan zijn vest voordat hij de strijd aanging, een strijd waarvan hij nooit zou terugkeren. Hij sneuvelde tijdens de eerste dagen van de grondoperatie in Gaza, samen met tien van zijn kameraden, toen hun Namer-bewapende personeelsvoertuig werd getroffen door een antitankraket.

Het mes overleefde de dodelijke aanval en werd als aangrijpend aandenken aan de familie teruggegeven. Het verbindt de nalatenschap van een grootvader die de Holocaust overleefde met een kleinzoon die sneuvelde bij de verdediging van de staat Israël. Tussen verdriet en hoop ontstond Adi's Lights: een speciale educatieve kit die Adi's waarden en het pad waarvoor hij zijn leven gaf, verder uitdraagt.

‘Gelezen na mijn dood’: Adi’s notitieboekje wordt een levende herinnering

"Adi was soldaat bij het Tzabar-bataljon van de Givati-brigade. Hij nam dienst in augustus 2021", vertelde zijn moeder, Nurit Leon, aan Ynet. "Hij bracht het grootste deel van zijn diensttijd door bij de brigade en het bataljon en stond op het punt zijn dienst af te ronden. Op 7 oktober werden hij en zijn eenheid opgeroepen voor actie tijdens hun verlof. Ze reisden noordwaarts naar de Golanhoogten om zich uit te rusten, en die zaterdag trokken ze Kfar Aza binnen. Er waren daar veel terroristen. Ze redden inwoners en waren getuige van de verschrikkingen. Op maandag, toen hij Kfar Aza verliet, belde hij ons, geschrokken klinkend. Hij wist niet wat wij al wisten en wilde ons beschermen. De gevechten waren hevig en hij zei: 'Ik heb dingen gezien die geen mens ter wereld zou moeten zien.' We begrepen dat ze een werkelijk aangrijpende ervaring hadden meegemaakt, maar we konden de volledige omvang van de wreedheden niet bevatten.

"Op dat moment verhuisden ze naar hun verzamelplaats. Tussen maandag, toen ze Kfar Aza verlieten, en de start van de grondoperatie, ondergingen ze een training. Twee dagen later, op woensdagavond, belde hij ons rond 23.00 uur. We vroegen onschuldig of we hem mochten bezoeken. Hij zei: 'Ik weet niet wat er met me aan de hand is.' Hij mocht niet zeggen waar hij was, maar gaf ons een hint. Toen ik me realiseerde waar hij was, zei ik tegen mijn man, Amir: 'Ik ga.' Hij zei: 'Je bent gek,' en ik antwoordde: 'Pas op. Je zou hier de rest van je leven spijt van kunnen krijgen.' Ik weet niet waarom ik dat zei. Ik belde een vriend uit onze gemeenschap die een lang wapen bezat en vroeg of hij met ons mee naar het zuiden kon komen, en hij stemde toe. Midden in de nacht pakten we onze spullen en besloten we naar Adi te rijden in de jeep van mijn vader, die we een paar maanden eerder hadden geërfd na zijn overlijden."

Het grootvaders mes. Foto Ynet

Nurit legde uit: "Mijn vader was een Holocaustoverlevende. Hij werd geboren in 1940 en was een van de Belgische kinderen die door de Belgische ondergrondse werden verborgen. Zijn ouders gaven hem aan een buurman die zich voordeed als zijn grootmoeder, en na een paar maanden werd hij overgedragen aan de ondergrondse omdat het te gevaarlijk werd. Na de oorlog werd hij herenigd met zijn moeder, die Auschwitz had overleefd, terwijl zijn vader werd vermoord.

Ze emigreerden naar Israël en mijn moeder ontmoette een jonge weduwnaar genaamd Yaakov in Tel Aviv en ze trouwden. Mijn vader, Dr. Shaul Perelberg, werd later een vooraanstaand uroloog en een van de oprichters van het medische korps in Tzrifin. Hij zei altijd: 'Weet je nog wat er gebeurde toen we geen leger hadden?' Hij sprak pas over zijn ervaringen toen hij 76 was, toen hij een conferentie van de Belgische ondergrondse bijwoonde en besefte dat er anderen zoals hij in Israël waren. Pas toen begon hij zijn verhaal te delen."

Ze voegde eraan toe: "Hij overleed op 82-jarige leeftijd, slechts 10 dagen nadat bij hem kanker was vastgesteld. Hij en Adi hadden een speciale band. Toen Adi hoorde dat hij in het ziekenhuis lag, verliet hij het leger om hem in uniform te bezoeken. Mijn moeder zei dat mijn vader tot leven kwam toen hij Adi in uniform zag – het was de laatste keer dat ze elkaar zagen."

Nurit en haar man reden Adi vlak voordat hij de strijd in Gaza in ging, in de jeep van haar overleden vader, op. "We namen de jeep omdat we ons zorgen maakten over potentiële terroristen op de weg. Een paar minuten voordat we vertrokken, vroeg ik Adi of hij iets nodig had. Hij zei: 'Breng me een mes.' Ik vroeg: 'Wat voor mes?' Hij antwoordde: 'Een keukenmes, een commando-mes.' Ik zei hem: 'Die hebben we thuis niet.' Hij vroeg niet om eten of iets anders. Hij begreep dat hij een noodplan nodig had voor het geval zijn wapen het begaf of als hij terroristen van dichtbij moest trotseren.

Adi Leon. Foto Ynet

Twintig minuten voordat ik hem ontmoette, zei ik tegen mijn man: 'Mijn vader had zijn auto altijd goed bevoorraad, net als veel Holocaustoverlevenden. Laten we eens kijken.' We doorzochten de coupés en in een ervan vonden we een volledig uitgerust commando-mes. We keken elkaar geschokt aan. Ik zei: 'We worden van boven en van onderen geleid.' We ontmoetten Adi midden in de nacht en hij bevestigde het mes meteen aan zijn vest. We zeiden tegen hem: 'Jij en je vrienden schrijven Israëlische geschiedenis.'

Op 27 oktober 2023 kwam Adi Gaza binnen met de Namer APC en kwam om het leven toen een antitankraket het voertuig raakte. "Zij waren de eerste APC's die Gaza binnenkwamen. Adi was gekoppeld aan wijlen Pedia Mark. Na vier dagen vechten drong de raket door de APC heen. Van de twaalf soldaten die zich in de APC bevonden, kwamen er elf om het leven, onder wie Adi," aldus Nurit.

Het commando-mes overleefde de explosie en werd teruggegeven aan de familie. "Het zat in de blauwe dozen. Het mes overleefde de explosie en er zaten nog resten van de raket op. Adi had zijn initialen in het mes gegraveerd. Hij droeg het op zijn hart, aan de linkerkant van zijn vest."

Tijdens de shiva (rouw tijd) namen twee soldaten die met Adi hadden gediend contact op met Nurit en brachten haar iets: "Twee vrienden kwamen ons Adi's notitieboekje geven. Daarin liet hij afscheidsbrieven achter aan ons, zijn ouders, zijn zussen, zijn uitgebreide familie, zijn vrienden en de staat. Het notitieboekje heette 'Lees na mijn dood'. De laatste pagina was geadresseerd aan het land. Hij schreef: 'Ik ga deze oorlog in met de wetenschap dat ik misschien niet meer terugkom, maar ik geloof met heel mijn hart in wat ik doe. We hebben geen ander land, en nu is het mijn beurt om het te beschermen en de onschuldigen – baby's, ouderen, vrouwen – te wreken die machteloos stonden tegenover Hamas. Dit is de opvoeding die mijn ouders me gaven, en dit is waar ik in geloof. Ik hoop dat je me nog herinnert.'"

De brief is, samen met andere, gepubliceerd in het boek If You Are Reading These Words. Nurit zei: "Adi maakte een spelfout, misschien opzettelijk, door 'hulpeloos' te herhalen om de onbeantwoorde kreten van 7 oktober te weerspiegelen. Hij vroeg nederig om herdacht te worden, en daarom hebben we een educatieve kit gemaakt, geïnspireerd op zijn brief, genaamd 'Adi's Lights', die nu in vijf talen is vertaald."