"In het licht van het EU-energiebeleid is de toekomst van het EastMed-project nog steeds open maar onzeker, en het ergst zonder een strategie voor de ontwikkeling van de pijpleiding in overeenstemming met de lang termijn
Leviathan gasplatform. Screenshot YouTube
Zou Europa naar het oostelijke Middellandse Zeegebied kunnen kijken, en met name naar Israël, voor zijn aardgasbehoeften als alternatief voor het kopen uit Rusland?
Terwijl de media een hernieuwde belangstelling voor gas in het oostelijke Middellandse Zeegebied melden, waren experts die door ISRAEL21c werden geïnterviewd voorzichtiger over de vooruitzichten ervan.
Het pijpleidingproject voor de oostelijke Middellandse Zee (EastMed) moest gas van Israël en Cyprus via Griekenland en Italië naar Europa transporteren met behulp van een 1.900 km lange onderzeese pijpleiding met een capaciteit van 10 miljard kubieke meter (BCM) per jaar.
"Het belang van dit project was zeer geostrategisch omdat het Israël, Griekenland en Cyprus veel dichter bij elkaar bracht", zegt Michael Harari, beleidsmedewerker bij Mitvim: The Israeli Institute for Regional Foreign Policies en voormalig Israëlische ambassadeur in Cyprus.
Tot de Russische inval in Oekraïne leek de EastMed-pijpleiding dood in het water te liggen. De Verenigde Staten zeiden in januari dat ze het in 2016 aangekondigde initiatief van $ 6,54 miljard niet langer steunden, daarbij verwijzend naar bezorgdheid over het milieu.
Israëls recente toenadering tot Turkije (President Isaac Herzog bezocht het land vorige maand) heeft een nieuwe potentiële nieuwe kans gecreëerd voor Israëlisch gas naar Europa.
"Ik denk dat een van de redenen voor de Amerikaanse regering om de EastMed-pijpleiding opzij te zetten, was om de regio te stabiliseren door rekening te houden met de Turkse invalshoek", merkte Harari op.
De Israëlische president Herzog met de Turkse president Erdoğan in Ankara, 8 maart. Foto door Haim Zach / GPO
“Turkije is nu heel duidelijk, president Recep Tayyip Erdoğan zei het naast Herzog in Ankara, dat het gas uit Israël wil halen voor eigen consumptie en naar Europa.”
Israëlische functionarissen zeggen dat de onderzeese pijpleiding van het Leviathan-gasveld naar Turkije tot ongeveer 343 mijl zou kunnen lopen voor een bedrag van ongeveer $ 1,5 miljard.
Potentiële wegversperringen
Een onderzeese pijpleiding tussen Israël en Turkije zou echter de exclusieve economische zone van Cyprus kunnen doorkruisen, waardoor potentiële wegversperringen ontstaan voor een land met historisch vijandige betrekkingen met Turkije.
Israël wil nauwe banden onderhouden met Cyprus, dat samen met Griekenland en Egypte het East Mediterranean Gas Forum (EMGF) leidt.
Harari vertelde ISRAEL21c dat hoewel de aantrekkelijkheid van gas uit het oostelijke Middellandse Zeegebied "duidelijk en valide is, de volumes niet genoeg zijn om grote delen van Europa's behoeften te dekken en dat dit in de komende twee jaar niet zal gebeuren."
Volgens het Internationaal Energieagentschap vertegenwoordigde Russisch aardgas vorig jaar ongeveer 45 procent van de gasinvoer van de Europese Unie (EU) met 155 BCM en bijna 40% van het totale gasverbruik in de EU.
Het blok was al vastbesloten om over te stappen van fossiele brandstoffen om zijn klimaatdoelstellingen te halen in het kader van het akkoord van Parijs van 2015 - het aardgasverbruik in de EU zal naar verwachting dalen tot 22% in 2030 en slechts 9% in 2050 voordat het uiteindelijk volledig stopt.
"In het licht van het EU-energiebeleid is de toekomst van het EastMed-project nog steeds open maar onzeker, en het ergst zonder een strategie voor de ontwikkeling van de pijpleiding in overeenstemming met de langetermijn klimaatdoelstellingen van de EU", Martina Pilloni, associate expert op het gebied van energie beleid bij het Israel Public Policy Institute, vertelde ISRAEL21c.
De militaire aanval van de Russische president Vladimir Poetin op Oekraïne, gelanceerd op 24 februari, heeft mogelijk de deur geopend voor Israëlisch gas. Op 8 maart presenteerde de EU haar REPower EU-plan, waarin wordt opgeroepen tot "diversificatie van de gasvoorziening via hogere LNG-import en pijpleidingimport van niet-Russische leveranciers".
Maar Pilloni wees er snel op dat het plan ook vraagt om meer biomethaan en waterstof en benadrukt een nog snellere vermindering van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.
Particuliere investeringen
Toch zou een overheidsgarantie van de EU voor niet-Russisch aardgas aantrekkelijk kunnen zijn voor particuliere investeerders die anders een riskante gok zouden wagen in termen van vastlopen in een contract, een pijpleiding bouwen en gas uit de put halen.
"Privé-investeerders moeten zien of de EU bereid is het geld - overheidsgeld, niet alleen privégeld - in deze inspanningen te steken", zegt prof. Elai Rettig , een specialist in geopolitiek en veiligheid op het gebied van energie die bij Haifa energie gerelateerd onderzoek leidt. Universitair onderzoekscentrum voor maritiem beleid en strategie.
"Waar ze het geld ook op inzetten, dat is wat er zal worden gebouwd", voegde hij eraan toe.
Hoewel de EastMed pijpleiding of een route via Turkije beide aanzienlijke uitdagingen vormen, is vloeibaar aardgas (LNG) voor verzending en opslag een andere wenselijke optie, geven experts aan, met het oog op de twee bestaande LNG-faciliteiten van Egypte of een voorgestelde drijvende LNG-faciliteit in Leviathan.
Vorig jaar verscheepte Egypte een 10-jarig hoogtepunt van 6,8 miljoen ton LNG en streeft ernaar dit jaar 7,5 miljoen ton LNG te exporteren.
Pieken en dalen
Terwijl Europa besluit over zijn energiebeleid om de Russische afhankelijkheid te verminderen, blijft Israël profiteren van gasexploratie in zijn economische wateren.
De door Chevron geëxploiteerde gasvelden Leviathan en Tamar staan al online. Vorige maand kondigde het olie- en gasexploratie- en productiebedrijf Energean aan dat zijn Karish gasveld was aangesloten op het Israëlische gasnetwerk en dat het gas naar verwachting later in 2022 naar de consumenten zal gaan stromen.
"We zijn een beetje immuun voor deze ups en downs op de wereldwijde gasmarkt die we in Europa en Azië zien", zei Rettig.
"Omdat we ons eigen binnenlandse aanbod hebben en er een kunstmatige concurrentie gaande is tussen deze drie velden."
