Het haastig onthulde plan van de Amerikaanse president belooft volledige vrijlating van de gijzelaars en Arabische steun tegen Hamas, maar dwingt de premier tot ongemakkelijke concessies

Foto GPO

Het haastig onthulde plan van de Amerikaanse president belooft volledige vrijlating van de gijzelaars en Arabische steun tegen Hamas, maar dwingt de premier tot ongemakkelijke concessies, waaronder een zeldzame verontschuldiging aan Qatar, terwijl de kwestie van de Palestijnse staat onopgelost blijft en Hamas de volgende stap zet, schrijft Ynet.

Qatar vertelde Amerikaanse functionarissen dat het ervan overtuigd is dat Hamas het plan van president Donald Trump om de oorlog in Gaza te beëindigen zal steunen , maar een hoge Hamas-functionaris sloeg een voorzichtige toon aan. In een interview met Al Jazeera op maandag zei Mahmoud Mardawi dat de clausules in het voorstel "dicht bij het Israëlische standpunt" lagen.

Berichten in Egypte en Qatar bevestigden dat zowel Caïro als Doha de details van het plan met Hamas deelden. Egyptische media citeerden functionarissen die zeiden dat Hamas het voorstel "positief en objectief" beoordeelde.

Over de eis om Hamas te ontwapenen, hield Mardawi vol: "De wapens van het verzet zijn niet gebruikt om wie dan ook aan te vallen, maar voor vrijheid en onafhankelijkheid. Wat er gebeurt, is een poging om het internationale momentum en de erkenning van een Palestijnse staat te onderdrukken."

Hij voegde eraan toe dat Trumps plan "vaag en zonder garanties" was en verwierp elk voorstel dat "het lot van het Palestijnse volk niet veiligstelt en hen niet beschermt tegen massamoord". Toch concludeerde hij: "We zullen het Amerikaanse voorstel onderzoeken en bespreken met de Palestijnse facties."

Steve Witkoff, Trumps gezant voor het Midden-Oosten, vertelde Fox News dat Qatarese en Egyptische functionarissen de reactie van Hamas hadden doorgegeven, waarin stond dat Hamas "het plan te goeder trouw zou bestuderen en met een antwoord zou komen". Witkoff noemde het "een zeer positieve eerste reactie voor een groep die nog niet de tijd heeft gehad om ons voorstel volledig te bestuderen".

De Palestijnse leider van de Islamitische Jihad, Ziyad al-Nakhalah, was veel afwijzender en zei dat de aankondiging van Trump en Netanyahu neerkwam op een "Amerikaans-Israëlische overeenkomst die het volledige standpunt van Israël weerspiegelde" en een recept voor "verdere aanvallen op het Palestijnse volk". Hij waarschuwde dat het plan "een recept was om de regio in brand te steken".

De Palestijnse Autoriteit daarentegen verwelkomde de inspanningen van Trump en herhaalde haar toezegging om met Washington en haar partners samen te werken aan een alomvattend vredesakkoord, gebaseerd op een tweestatenoplossing.

Buitenlandse ministers van Saoedi-Arabië, Jordanië, de VAE, Qatar, Egypte en andere landen gaven een gezamenlijke verklaring uit waarin ze het initiatief verwelkomden en hun bereidheid uitspraken om “positief samen te werken met de VS en alle relevante partijen om een ​​overeenkomst te bereiken en de uitvoering ervan te verzekeren.”

Trumps plan was overhaast en "halfbakken", mogelijk onthuld om zijn kandidatuur voor de Nobelprijs voor de Vrede te versterken. De president drong er bij premier Benjamin Netanyahu op aan het te accepteren , hoewel hij toegaf dat het onduidelijk was of Hamas ermee zou instemmen. Toch voorspelde hij dat Hamas dat wel zou doen, verwijzend naar de toezeggingen van Qatar aan Washington.

Trump benadrukte dat als Hamas het plan verwerpt, Israël de volledige steun van de VS zal krijgen om "de klus te klaren", terwijl van Arabische en moslimlanden verwacht wordt dat ze Hamas uit Gaza zullen verdrijven, zelfs door troepen in te zetten. Het voorstel miste een duidelijke tijdlijn of deadline voor Hamas' reactie of de uitvoering ervan. Netanyahu's excuses aan Qatar voor een Israëlische aanval in Doha werden gezien als een poging om Hamas weer bij het bemiddelingsproces te betrekken en Hamas aan tafel te krijgen.

Een onopgeloste kwestie is de visie op een Palestijnse staat. Trump gebruikte taal om Arabische steun te winnen, maar Netanyahu herhaalde zijn verzet, en Trump zei dat hij dit respecteerde en bedankte Netanyahu zelfs voor het niet erkennen van de Palestijnse staat. Een andere open vraag is of de Palestijnse Autoriteit een rol zal spelen in het bestuur van Gaza. Hoewel de tekst van het plan suggereert dat dit zou kunnen gebeuren als er hervormingen worden doorgevoerd, bagatelliseerde Netanyahu dit in zijn opmerkingen.

De persconferentie zelf begon op een surrealistische toon: het Amerikaanse team – vicepresident J.D. Vance, minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, speciaal gezant Steve Witkoff, Trumps schoonzoon Jared Kushner en stafchef Susie Wiles – barstte zonder duidelijke reden in lachen uit, terwijl de Israëlische delegatie er met een stalen gezicht naar keek.

De uitdrukking op Netanyahu's gezicht sprak boekdelen: het plan leek hem opgedrongen. Trump vertelde de Israëliërs dat ze de oorlog zat waren en de gijzelaars wilden terughalen, en merkte op dat aanhangers spandoeken omhoog hielden met de oproep hen terug te halen. Hij haalde ook uit naar Netanyahu en noemde hem een ​​geweldige vechter die het moeilijk vindt de oorlog te stoppen.

De episode was een pijnlijke tegenslag voor Netanyahu, die er mogelijk op had gerekend dat Hamas onder druk zou worden gezet om het Amerikaanse voorstel te weigeren. De premier waarschuwde dat als de terroristische groepering het aanbod zou afwijzen of saboteren, Israël de klus zou klaren; Trump antwoordde dat als Hamas het plan zou afwijzen, de Verenigde Staten Israëls pogingen om de groepering uit te schakelen volledig zouden steunen. Trump wist ook ongewoon brede Arabische en islamitische steun te verwerven voor actie tegen Hamas – een diplomatieke winst die Washington als significant beschreef.

Qatar kwam als duidelijke winnaar uit de aflevering naar voren. Doha bereikte wat critici in Israël hadden gevreesd: het hielp mee aan het plan en gebruikte vervolgens diplomatieke druk om een ​​ongemakkelijke verontschuldiging van Israël af te dwingen voor een eerdere aanval in Qatar, een vernedering die alleen Netanyahu kon bewerkstelligen, aldus sommige commentatoren. Veel Israëliërs geloven dat de operatie in Doha en de schaamte over de mislukte aanslag in de Qatarese hoofdstad Israël op een diplomatiek pad hebben gebracht dat niet gemakkelijk terug te draaien is.

Trumps voorstel werd overhaast en, zeggen critici, niet volledig uitgewerkt – mogelijk bedoeld om zijn eigen vredesreputatie te versterken. Het plan zoals gepresenteerd, bevatte geen concrete tijdschema's en deadlines. Netanyahu's excuses aan Qatar werden breed geïnterpreteerd als een poging om Doha weer tot bemiddeling te bewegen en Hamas aan de onderhandelingstafel te krijgen.

Een belangrijk onopgelost probleem is de kwestie van de Palestijnse staat. Trump gebruikte taal die gericht was op het winnen van Arabische steun, terwijl Netanyahu zijn verzet herhaalde; Trump zei dat hij dat standpunt respecteerde. Een andere open vraag is of de Palestijnse Autoriteit een rol zal spelen in het toekomstige bestuur van Gaza. Het plan suggereert dat de Palestijnse Autoriteit betrokken zou kunnen zijn als zij hervormingen doorvoert, maar Netanyahu formuleerde dat punt anders in zijn opmerkingen.

Voor veel Israëliërs is de meest tastbare belofte van het plan de vrijlating van alle gijzelaars, levend en dood, als Hamas ermee instemt. Het veiligstellen van de druk van Arabische staten op Hamas werd ook als een belangrijke prestatie beschouwd. "Als het plan alle gijzelaars terugstuurt, is het de moeite waard geweest, zelfs met de ongemakkelijke elementen ervan", aldus een Israëlische functionaris.

Politiek gezien stond Netanyahu voor een dilemma. Nu Israël steeds meer geïsoleerd raakte, had hij weinig andere keus dan een door de VS gesteund plan te accepteren; Trump is een van Israëls laatste trouwe bondgenoten. De vraag is nu hoe Netanyahu de scherpe kritiek van rechts zal weerstaan. Als gijzelaars worden teruggestuurd, zou dat de druk op de premier kunnen verlichten en hem in staat stellen snel verkiezingen te houden en hardliners zoals Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir tegen te gaan.

Netanyahu's medewerkers hebben het plan van Trump gepresenteerd als een strategische omkering: Israël breekt uit zijn diplomatieke isolement, terwijl Hamas in een regionaal isolement terechtkomt. Ze beweren dat het plan de gelijktijdige vrijlating van alle gijzelaars, levend en dood, zou garanderen, terwijl Israël zijn militaire operaties in Gaza kan voortzetten, een bewering die ze een grote prestatie noemen.

Toch blijft de onzekerheid bestaan. Er is geen garantie dat Hamas het zal accepteren. Het plan verplicht zich niet tot de oprichting van een Palestijnse staat en stelt zware voorwaarden aan de Palestijnse Autoriteit. Er zou een multinationale troepenmacht worden opgericht om Hamas te ontwapenen, naar verluidt met troepen uit Golfstaten, Indonesië en andere landen, en Israël zou zich niet terugtrekken voordat Hamas ontwapend is, aldus Israëlische beschrijvingen van de tekst.

Amerikaanse functionarissen zeggen dat ze nu wachten op de reactie van Qatar op Hamas. Als Hamas bevestigend antwoordt, zullen er delicate vervolggesprekken nodig zijn om de vrijlating van gijzelaars en Israëlische militaire posities te coördineren. Het Israëlische onderhandelingsteam bestudeert het plan en is bereid om, indien nodig, naar Doha te reizen voor verdere gesprekken.