Keyvan Shahbazi. Foto Jelmer de Haas
Wie zicht wil krijgen op het ontstaan, de ontwikkeling en de aard van de Islamitische Republiek Iran, kan niet om ervaringsdeskundige Keyvan Shahbazi heen. In 1983 vluchtte hij uit Iran. Shahbazi is vandaag als cultureel psycholoog verbonden aan de Politieacademie. Eind augustus verschijnt van zijn hand “De Amerikaan van Karadj” bij uitgeverij Atlas Contact. Bas Belder had een gesprek met de auteur waarvan hier het tweede deel. Het eerste deel kunt u hier lezen.
We vervolgen ons gesprek met Iran-expert Keyvan Shahbazi.
Waarom benoemt het Westen het totalitaire gevaar dat van de Islamitische Republiek Iran uitgaat niet openlijk, noch treedt het Westen daar politiek tegenop?
Shahbazi: Het Westen draagt nog altijd het schuldgevoel van het racisme, dat geleid heeft tot de Holocaust. Daarvan profiteert het islamisme. Zeer onterecht overigens. Islamisten claimen dezelfde rechten als een etnische minderheid. Let wel, ze claimen rechten voor hun abjecte en veelal fascistische ideologie onder het mom van gelijkheid en antidiscriminatie. Ideeën hebben echter geen rechten, mensen hebben rechten. Elk idee mag, nee zelfs moet bekritiseerd kunnen worden. Dat is democratie: laat het zonlicht in alle hoeken en gaten van je gedachten en denkbeelden schijnen. Ik maak hier natuurlijk een onderscheid tussen iemand die de islam als een particuliere en puur persoonlijke overtuiging beleeft met iemand die de islam als een partijprogramma gebruikt om dat aan anderen op te leggen.
Wat het Iraanse regime betreft, maakt men in het Westen een grote denkfout. Westerlingen gaan met dat regime om alsof het een natie vertegenwoordigt. Dat regime is daarentegen een bezettingsmacht. Het vertegenwoordigt niet Iran of Iraniërs, maar een ideologie. Voor het Iraanse regime staat elke willekeurige Libanees, Afghaan, Syriër, Irakees of zelfs een bekeerling uit het Westen die zíjn ideologie aanhangt hoger aangeschreven dan een Iraniër die dat niet doet.
Uw Iraans-Nederlandse medeballing Alireza Azami schreef in een opinieartikel dat “geen politiek vluchteling veilig is voor de lange arm van Teheran”. Deelt u deze opinie en kunt u dat, indien mogelijk en veilig, met concrete voorbeelden uit persoonlijk ervaring of die van medevluchtelingen duidelijk maken? Beschouwt u dat eveneens als een falen van de Nederlandse rechtsstaat?
Shahbazi: Ik ben inmiddels gewend geraakt aan een half ondergedoken leven in Nederland. Ik ben ook heel voorzichtig met mijn contacten. Afgelopen jaren zijn honderden dissidenten om het leven gebracht in Europa, ook in Nederland.
Na al die jaren proberen ze nog altijd met mij in contact te komen en mij te verleiden om terug te gaan naar Iran. Ze hebben jarenlang mijn ouders onder druk gezet, met marteling, met onteigening van hun bezittingen, met nachtelijke bezoeken aan de deur.
Ik zou zeggen, leest u mijn boek voor meer details. We weten wat er met je gebeurt als je wordt verleid en teruggaat, of zelfs als je je in een buurland van Iran begeeft. Degenen die dat is overkomen, kunnen het niet meer navertellen.
De laatste keer dat ik ze aan de lijn kreeg, deden ze alsof ze mijn beste vrienden waren: ‘Onze opperste leider heeft je amnestie verleend, ik geef je een code waarmee je bij de ambassade in Den Haag een paspoort krijgt, ik kom je zelf bij de vliegtuigtrap ophalen en rijd je naar jullie huis.’ Let wel: dat huis was niet meer van ons, ze hadden het al geconfisqueerd voor mijn vlucht uit de gevangenis.
Nederland heeft zich gebonden van het buitenlandbeleid van de EU. Het beschermen van dissidenten is een kleine, onbeduidende voetnoot, dat telt niet in de internationale politiek. Waarom denkt u dat minister Blok de standrechtelijke executie van twee Iraanse dissidenten in Nederland twee jaar lang onder de pet heeft gehouden?
Eind november 2020 publiceerde de onderzoeksjournalist Potkin Azarmehr, geboren in Iran, een bijzonder intrigerende bijdrage over “The Ayatollah’s Men in Europe” (De mannen van ayatollah in Europa). Hij citeert daarin de Noorse chef van ’s lands contraspionage, Hanne Blomberg, die ronduit stelt: “Ik kan zeggen dat we in Europa zien hoe Iran religieuze centra en moskeeën als platform gebruikt voor het vergaren van inlichtingen en het schaduwen van oppositiefiguren. We hebben dat ook in Noorwegen geobserveerd.” Deelt u, op grond van uw kennis en ervaring, deze ondubbelzinnige waarschuwing?
Shahbazi: Dit is niets nieuws. Het is al meer dan 42 jaar gaande en alle inlichtingendiensten weten het. Maar zoals ik al eerder zei: er spelen grotere belangen inzake Iran. Het Westen voert een balanceer act op, waarvan keer op keer blijkt dat die op de lange duur contraproductief uitvalt. Het Westen blijkt steeds daar niet van te leren. De laatste keer dat Obama miljarden dollars op pallets liet overvliegen naar Teheran, dacht hij ook te werken aan het verbeteren van de relatie met Iran. Al dat geld werd vervolgens aangewend voor de diverse pro-Iraanse milities in de regio. De 600.000 dode Syriërs en 100.000 dode Jemenieten hebben daar de prijs voor betaald.”
Volgende week deel drie van het interview met Keyvan Shahbazi waarin de vijandschap en vernietigingsdrang van de Islamitische Republiek Iran jegens de Joodse staat Israël centraal zal staan.
Bas Belder, voorheen rapporteur Europees Parlement voor de relaties tussen de EU en Iran.
Comments