In 2024 heeft het aantal antisemitische incidenten in Nederland een zorgwekkend record bereikt. Er werden 421 meldingen bij CIDI gedaan, een stijging van 11% t.o.v. 2023

Foto GroeneAmsterdammer

In 2024 heeft het aantal antisemitische incidenten in Nederland een zorgwekkend record bereikt. Uit de vandaag gepubliceerde Monitor Antisemitische Incidenten van CIDI blijkt dat er vorig jaar 421 meldingen zijn gedaan – een stijging van 11 procent ten opzichte van 2023, dat al als historisch hoog werd aangemerkt.

Het is het hoogste aantal sinds CIDI veertig jaar geleden begon met het bijhouden van meldingen en toont aan dat antisemitisme in Nederland in alarmerend tempo toeneemt. Ter vergelijking: tussen 2012 en 2022 lag het gemiddelde aantal geregistreerde incidenten op 138 per jaar. In de afgelopen twee jaar is dit aantal met maar liefst 305 procent gestegen.

Het aantal meldingen in 2024 bij CIDI was veel hoger, ca. 1700. CIDI heeft hiervan een kwart als onomstotelijk antisemitisch beoordeeld. Incidenten op sociale media zijn niet inbegrepen, hier doen we separaat onderzoek naar. Kritiek op Israel valt niet onder antisemitisme.

Scherpe stijging in fysieke incidenten en vandalisme

Vooral in de openbare ruimte nam antisemitisme toe: we zien een stijging van 45%. Herkenbare Joden kregen vaker te maken met scheldpartijen, bedreiging en intimidatie. Vandalisme tegen Joodse doelen nam met 44% toe. Mezoeza’s werden van deurposten gerukt en Joodse begraafplaatsen en monumenten beklad. Joodse studenten mijden in toenemende mate colleges uit angst voor negatieve bejegening.

Oorlog in Midden-Oosten is katalysator

De oorlog tussen Israel en Hamas wordt vaak als rechtvaardiging aangevoerd voor antisemitische uitingen. Een schokkend dieptepunt daarvan zagen we op 7 november 2024, toen na afloop van de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv Israelische supporters werden aangevallen door groepen burgers die naar eigen zeggen op ‘Jodenjacht’ waren. Er vielen tientallen gewonden en meer dan 50 arrestaties werden verricht. De eerste veroordelingen volgden in december. De rechtszaken lopen nog steeds.

Online antisemitisme sterk uitgebreid

Ook online antisemitisme blijft een immens probleem. Waar antisemitische reacties in 2023 nog vooral opdoken in berichten over Israel, blijkt in 2024 dat bijna elke verwijzing naar Joodse identiteit of cultuur antisemitische reacties oproept: zelfs onder posts over Joodse feestdagen of Stolpersteine-plaatsingen worden haatdragende reacties gezet. Sociale media-algoritmen spelen een grote rol in het versterken en sneller verspreiden van antisemitische denkbeelden. Platforms en -kanalen moeten daarom echt hun verantwoordelijk gaan nemen in het tegengaan van haatzaaien en discriminatie.

Oproep tot krachtig overheidsbeleid

De stijging van antisemitisme mag niet worden genormaliseerd. CIDI roept op tot krachtig en consistent overheidsbeleid om deze zorgwekkende ontwikkeling een halt toe te roepen. Nog te vaak zien we dat Holocausteducatie in beleidsvoorstellen wordt gepresenteerd als dé oplossing tegen antisemitisme. Deze eenzijdige benadering is niet alleen ontoereikend, maar zelfs riskant. Antisemitisme is een diepgeworteld en hardnekkig probleem dat vraagt om een brede, samenhangende aanpak. Dat betekent investeren in onderwijs, maar óók een stevige en zichtbare aanpak van antisemitisme op scholen en sociale media, het stopzetten van subsidies aan culturele instellingen die Joodse artiesten uitsluiten, het verbieden van terroristische en extremistische groeperingen die haat verspreiden, en het hanteren van een zero-tolerancebeleid bij de strafrechtelijke vervolging van antisemitische uitingen en misdrijven. Ook moet op geen enkel internetplatform worden toegestaan dat de gegevens van de verantwoordelijken verborgen zijn.

De cijfers uit het eerste kwartaal van 2025 laten helaas zien dat de trend zich voortzet. Als deze ontwikkeling niet wordt gestopt, zal het aantal antisemitische incidenten in 2025 opnieuw een triest record breken. We spreken inmiddels over een antisemitisme-crisis, die crisismaatregelen vereist.

Het gehele onderzoek kunt u hier van CIDI vinden.