Israëlische moeders leiden postume spermahausse na 7 oktober 2023

Gedode gijzelaar Yotam Haim (links) en zijn moeder Iris Haim. Foto MAARIV

Na de dood van haar zoon, Yotam Haim, die per ongeluk werd gedood door het Israëlische leger toen hij probeerde te ontsnappen uit Hamas-gevangenschap in Gaza, probeert zijn moeder, Iris Haim, op een ongewone manier zijn nagedachtenis te eren door een kleinkind te krijgen met behulp van sperma dat uit Yotams lichaam is verkregen, zo meldde CNN eerder in juli, schrijven MAARIV en Jerusalem Post.

Yotam, die 28 jaar oud was ten tijde van zijn dood, werd op 7 oktober 2023 ontvoerd uit kibboets Kfar Azza door Hamas-terroristen. Na 65 dagen gevangenschap werd hij in december 2023 per ongeluk gedood door Israëlische troepen, samen met twee andere gijzelaars, tijdens een ontsnappingspoging.

Kort nadat ze op de hoogte was gebracht van het overlijden van haar zoon, liet een agent Iris rustig weten dat ze een sperma-afname kon aanvragen. De procedure werd direct uitgevoerd en resulteerde in tien bruikbare monsters, genoeg voor maximaal vijf kinderen.

Volgens Iris had haar zoon vaak gesproken over zijn kinderwens. Deze wens vormt nu de basis van haar juridische strijd om van een Israëlische familierechtbank toestemming te krijgen om zijn sperma te gebruiken. Hoewel de Israëlische wet sperma-extractie na overlijden toestaat, is er geen duidelijk wettelijk kader voor ouders om dat sperma te gebruiken om kleinkinderen te verwekken.

Iris staat niet alleen in deze strijd. Het aantal postume sperma-afnames in Israël is sinds het begin van de oorlog sterk toegenomen, met meer dan 200 ingrepen bij gesneuvelde soldaten en veiligheidspersoneel. Vóór deze gebeurtenissen vonden er jaarlijks slechts zo'n 15 tot 20 van dergelijke afnames plaats.

Iris Haim woont een ceremonie bij ter ere van haar gedode zoon Yotam Haim, en gedoden Samer Talalka en Alon Shamriz. Foto Jerusalem Post

Hoewel het ministerie van Volksgezondheid de regels heeft versoepeld om meer gezinnen toe te staan sperma op te halen, blijft het gebruik van dit sperma onderworpen aan goedkeuring door de familierechtbank. Ouders moeten aantonen dat hun overleden zonen graag kinderen hadden gewild, een vereiste waaraan volgens CNN moeilijk kan worden voldaan.

In een recente zaak gaf een rechtbank in Eilat toestemming aan een moeder om het sperma van haar overleden zoon te gebruiken voor draagmoederschap. Dit zou kunnen betekenen dat er een verandering gaande is, maar de bredere juridische situatie blijft onveranderd.

Voor veel families vergroot deze juridische onzekerheid het verdriet. Critici stellen dat het diepe ethische vragen oproept over toestemming, het welzijn van kinderen die onder deze omstandigheden geboren worden, en religieuze verboden op het ontheiligen van de doden.

Sommige juridische experts hebben voorgesteld dat soldaten hun wensen met betrekking tot postume voortplanting formeel kenbaar moeten maken vóór aanvang van hun dienst. Dit zou de toestemming kunnen verduidelijken en familieconflicten na hun overlijden kunnen verminderen.

Ondanks deze uitdagingen blijft Iris vastberaden. Ze gelooft dat het op de wereld zetten van een kleinkind het leven en de continuïteit na de verschrikkingen van 7 oktober zal bevestigen. "Elke moeder van wie het kind is omgekomen, wil iets van dat kind hebben, niet alleen foto's," zei ze.

Voor Iris gaat de strijd om meer dan alleen persoonlijk verlies. Het is een manier om veerkracht te tonen en ervoor te zorgen dat het leven doorgaat ondanks de tragedie. "Er is een ramp gebeurd," erkende ze. "Maar die beheerst me niet."