VIDEO: Kleine 2600 jaar oude kleizegel met inscriptie van Bijbelse naam gevonden in de grond van de Tempelberg

Een kleizegel uit de periode van de Eerste Tempel met de tekst 'Yed[a‛]yah (zoon van) Asayahu' werd in juli 2025 gevonden bij het Temple Mount Sifting Project. Foto Temple Mount Sifting Project

Archeologen van het Temple Mount Sifting Project in Jeruzalem hebben een kleizegel uit de periode van de Eerste Tempel gevonden met daarop een Hebreeuwse naam die voorkomt in de Bijbel, zo maakte de organisatie dinsdag bekend.

Het kleine artefact draagt een inscriptie in het Paleo-Hebreeuws die luidt: “Behorend tot Yed[a‛]yah (zoon van) Asayahu.”

"Dit is pas de tweede keer sinds het Temple Mount Sifting Project meer dan 20 jaar geleden begon dat we een verzegeling hebben ontdekt met zo'n complete inscriptie - bijna elke letter is duidelijk leesbaar", aldus archeoloog Zachi Dvira, die het project samen met Dr. Gabriel Barkay leidt.

"Normaal gesproken maken we nieuwe vondsten niet zo snel openbaar", vertelde hij The Times of Israel telefonisch over de verzegeling, die deze maand werd ontdekt. "Maar in dit geval was het artefact zeer herkenbaar, en Dr. Anat Mendel-Geberovich, die in ons lab werkt, is een van de belangrijkste experts op het gebied van het oude Hebreeuwse schrift. Daarom besloten we om verder te gaan, ook omdat we het zeer belangrijk vonden dat de verzegeling vlak voor Tisja Be'Av werd gevonden."

Tisja Be'Av, een Joodse rouwdag die dit jaar op een zondag valt, markeert de verjaardag van de verwoesting van de Eerste Tempel door de Babyloniërs in 586 v.Chr. en de Tweede Tempel door de Romeinen in 70 n.Chr.

Op basis van de schrijfstijl dateren de onderzoekers de verzegeling op de 7e of 6e eeuw v.Chr.

Een groep bezoekers aan het werk bij het Temple Mount Sifting Project op een foto zonder datum. Foto Temple Mount Sifting Project

De naam Asaya komt in de Bijbel meerdere malen voor in de context van het koninkrijk van Josia, de 16e koning van Juda die regeerde in de tweede helft van de 7e eeuw v.Chr.

“De koning gaf bevelen aan Hilkia, aan Ahikam, de zoon van Safan, aan Abdon, de zoon van Micha, aan de schrijver Safan en aan Asaya, de dienaar van de koning”, staat in 2 Kronieken 34:20.

Hetzelfde verhaal staat bijna exact beschreven in 2 Koningen 22:12: “En de koning gaf bevelen aan de priester Hilkia, aan Ahikam, de zoon van Safan, aan Achbor, de zoon van Michaja, de schrijver Safan, en aan Asaya, de dienaar van de koning.”

De versie van de naam die op de zegel staat, “Asayahu”, bevat een extra letter Vav, een soort achtervoegsel dat vaak werd toegevoegd aan oude Hebreeuwse namen om te getuigen van hun verbinding met God (YHVH).

"De langere en kortere versie van de naam werden vaak door elkaar gebruikt", aldus Dvira.

"De naam Asayahu staat ook op een andere kleizegel met de woorden 'dienaar van de koning', die zo'n twintig jaar geleden werd geïdentificeerd", voegde hij eraan toe. "Aangezien het artefact echter afkomstig is van de antiekmarkt en niet uit een archeologische context, is het moeilijker om de authenticiteit ervan vast te stellen."

Tijdens de periode van de Eerste Tempel werden kleiafdrukken, ook bekend onder de Latijnse naam bullae, gebruikt voor het beheer van pakhuizen.

Er zijn tientallen van dergelijke kleiverzegelingen in Jeruzalem opgegraven, soms met namen die ook in de Bijbel voorkomen.

"Uiteraard zijn we er niet zeker van dat de Asayahu die op de verzegeling wordt genoemd dezelfde is als die in de Bijbel voorkomt", aldus Dvira. "Er zijn echter verschillende van dergelijke artefacten gevonden in het gebied van de Tempelberg die Bijbelse namen dragen, en dat is logisch, want dit waren geen voorwerpen die door gewone mensen werden gebruikt. "

In de oudheid werden de kleiklonten over de knoop van een koord gedrukt waarmee een deurknop of een vat vastzat. De beheerder van een schatkist drukte vervolgens zijn zegel, of dat van zijn meerdere, op de klei om te voorkomen dat anderen ermee knoeiden.

Dvira legde uit dat zowel de Tempel als de koninklijke schatkamers in Bijbelse tijden op het terrein van de Tempelberg stonden.

"De eigenaar van dit zegel was een van de beheerders van de opslagplaatsen op de Tempelberg", zei hij. "We kunnen niet zeggen of het de schatkamer van de Tempel of de koninklijke schatkamer betreft."

Bezoekers zeven emmers aarde van de Tempelberg tijdens de herstart van het Temple Mount Sifting Project, 2 juni 2019. Foto Temple Mount Sifting Project

Gezien het gevoelige karakter van de Tempelberg als heilige plaats voor Joden en moslims, die de plaats het Edele Heiligdom of Haram al-Sharif noemen, mogen er geen archeologische opgravingen worden uitgevoerd op de Tempelberg. De Tempelberg wordt beheerd door de islamitische Waqf (religieuze stichting).

Tussen 1996 en 1999 voerde de Noordelijke tak van de Islamitische Beweging echter een grootschalig bouwproject uit om een ondergrondse moskee te bouwen in een gebied dat in de volksmond de Stallen van Salomo wordt genoemd.

De kiem voor het Zeefproject werd gelegd toen Barkay en Dvira zo'n 9.000 ton aarde van de bouwplaats wisten te redden die in de Kidronvallei was gestort.

Archeoloog Mordechai Ehrlich van het Temple Mount Sifting Project houdt een kleizegel uit de periode van de Eerste Tempel vast met de tekst “Yed[a‛]yah (zoon van) Asayahu”, gevonden in juli 2025. Foto Temple Mount Sifting Project

Van 2005 tot en met 2017 was het Sifting Project gehuisvest in een gebouw dat beheerd werd door de stad David.

Na een onderbreking van twee jaar verhuisden de zeefwerkzaamheden naar de Mitspe Hamasuot (uitkijkpunt op de berg Scopus) onder auspiciën van het Mount of Olives Ridge Jewish Communal Development Fund en met steun van de in New York gevestigde American Friends of Beit Orot. De groep omschrijft haar missie als "het behoud van het historische en spirituele erfgoed van Joods Jeruzalem door activiteiten in het gebied van Beit Orot te ondersteunen" en het creëren van "een levendige en blijvende Joodse aanwezigheid in Jeruzalem".