N12News: Is er een politieke tsunami op komst? Netanyahu had deze ontwikkeling niet voorzien

Netanyahu en Trump tijdens een ontmoeting in het Witte Huis begin juli. Foto N12News

Slechts een maand was verstreken sinds de Israëlische aanval op Iran. Op dat moment leek het erop dat de situatie in het Midden-Oosten op zijn kop stond – Iran, de kop van de slang, had een zware klap gekregen en Hamas moest beseffen dat het geen strategische steun in de regio meer had. Een perfect moment om een deal en regionale afspraken te sluiten, schrijft specialiste Daphna Lief in N12News.

Tijdens zijn triomfantelijke bezoek aan het Witte Huis zei Netanyahu dat er een pad naar welvaart was geopend voor de bevolking van de regio. Hij vroeg ook om zijn getuigenis in het proces twee weken uit te stellen, zodat hij een gijzelingsdeal kon sluiten en de vele extra kansen kon benutten die de aanval wereldwijd en regionaal bood – een verzoek dat publieke steun en begrip kreeg. Begin juli kondigde de Amerikaanse president Donald Trump ook een staakt-het-vuren in Gaza aan, waarin de partijen de voorwaarden voor het beëindigen van de oorlog zouden bespreken. Dit was ook het moment waarop ministers Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich druk begonnen uit te oefenen, en de rest is geschiedenis.

Iedereen weet waar we nu staan: Iran heeft zich ingegraven en minister van Defensie Yisrael Katz dreigt met een nieuwe aanvalsronde, de Houthi's blijven raketten afvuren, in Syrië is er niet alleen geen sprake van normalisatie, maar worden we gedwongen aan te vallen om de slachting onder de Druzen te stoppen, en het allerbelangrijkste: Israël zakt steeds dieper weg in de modder van Gaza en staat aan de rand van een politieke tsunami zoals we die al jaren niet meer hebben gezien. Sommige ministers roepen op om het te gebruiken voor annexatie, wat een nog grotere neerwaartse spiraal zou kunnen veroorzaken.

Het moet gezegd worden: een gedeeltelijke deal na bijna twee jaar was vanaf het begin een slecht idee. Het doel was om het einde uit te stellen en een noodzakelijke beslissing over de toekomst van de Gazastrook te vermijden. Zelfs als het snel wordt gerealiseerd en een aantal gijzelaars worden vrijgelaten, zal het nog moeilijker zijn om de rest te bevrijden.

Waarom is dit gebeurd? Omdat we al te diep in de oorlog zitten. Hamas is een bittere en wrede vijand, maar het valt niet te verwijten dat het de Amerikaanse stelling dat een gedeeltelijke overeenkomst tot een alomvattende overeenkomst zal leiden, niet gelooft. Israël zelf zegt dat het niet zal stoppen totdat de terroristische organisatie vernietigd is. De Israëlische regering had creatiever en geraffineerder moeten zijn en haar kaarten niet moeten laten zien – en dit is niet de plek om aanvullende ideeën te geven.

Smotrich stelt nu de bezetting van gebieden in de Gazastrook voor. Hij gelooft dat dit Hamas zal raken waar het het meest pijn doet: de inname van grondgebied. In feite sleept hij Israël precies daarheen waar de moorddadige organisatie het wil hebben – extremere voorstellen zoals een blokkade of annexatie, die Israëls isolement alleen maar zullen verdiepen. Hamas zal er ook geen bezwaar tegen hebben dat het Israëlische leger opereert in gebieden waar gijzelaars zijn – dat is precies het recept om de Israëlische samenleving uiteen te scheuren en te demoraliseren. Laten we niet vergeten dat een deel van de doelen van het bloedbad van 7 oktober was om Israël, dat op het punt stond de normalisatie te ondertekenen, te isoleren en de interne verdeeldheid binnen het land uit te buiten.

Demonstranten voor een gijzelingsdeal marcheren naar de Amerikaanse ambassade. Foto: Paulina Pettimer

En daarom is de enige deal die op tafel ligt een alomvattende deal. Hoe langer Netanyahu het einde uitstelt, hoe hoger de prijs die Israël zal betalen. Israël moet handelen naar het Libanese model: de oorlog beëindigen, de gijzelaars terugsturen en een manier vinden om de realiteit vorm te geven in overeenstemming met zijn veiligheidsbelangen. Sinds het staakt-het-vuren in Libanon begon, heeft Israël zijn noordelijke buur 500 keer aangevallen. De wereld is misschien boos, maar nu is ze nog veel bozer.

Ook in de politiek staat de tijd Netanyahu niet aan zijn kant. Yuli Edelstein werd ontslagen als voorzitter van de Commissie Buitenlandse Zaken en Defensie nadat ze had geprobeerd wijzigingen in te brengen in de door de Haredim gewenste opzet, maar dit betekent dat de wet nu door de Haredim moet worden goedgekeurd. De Asjkenazische facties zijn woedend op Shas, die Edelstein onder druk zette om ontslagen te worden in een poging haar aftreden uit de regering te vertragen, wat de situatie verder compliceerde. Zelfs nu doet Shas er alles aan om de komende weken terug te keren naar de regering.

De goedkeuring van een ontwerp van vrijstellingswet door de ultraorthodoxen is een heel ander verhaal. Zelfs de contouren van de nacht van de oorlog in Iran zullen niet langer voldoende zijn. Yitzhak Goldknopf verzette zich ertegen op de avond van de ondertekening, en naarmate de tijd verstrijkt, staat hij niet alleen. Rabbijn Yitzhak Yosef zei in een gesprek met jesjiwotleiders, in een opname van Yishai Cohen : "De wet verleent geen vrijstelling aan jesjiwotstudenten, maar slechts uitstel. Dit is tegen Maimonides. Zullen onze vertegenwoordigers stemmen voor een wet die in strijd is met de halacha?"

Aan het einde van een conferentie van senior rabbijnen van Agudat Israel uitten de rabbijnen hun volledige verzet tegen decreten en sancties, straffen of arrestaties. "Aangewezen" rekruteringstrajecten voor het charedische publiek werden omschreven als een gevaarlijke valkuil. Dit betekent dat de charedische al vrijstelling eisen voor iedereen die in een jesjiva studeert, en dus zullen alle jonge charedische mannen (en mogelijk ook anderen) massaal naar de jesjiva gaan in plaats van naar het leger. Wat betreft manieren om ervoor te zorgen dat degenen die geregistreerd staan, daar ook daadwerkelijk studeren, valt er helemaal niets te bespreken.

Asjkenazische facties zijn woedend op Shas omdat hij Edelstein onder druk heeft gezet om hem te ontslaan. Foto via N12News

Dit betekent dat de wet moet worden aangepast om ervoor te zorgen dat alle jesjivastudenten beschermd zijn tegen dienstplicht. Maar dan rijst er een ander probleem: er is geen enkele kans dat de wet het juridisch advies van de Knesset en het Hooggerechtshof zal overnemen. Edelsteins wijzigingen werden eveneens doorgevoerd op basis van het advies dat hij ontving. Als Netanyahu de wet volgens het Haredi-schema toch wil aannemen, zal hij al zijn gewicht in de schaal moeten leggen en een hoge publieke prijs moeten betalen, en nogmaals, wat in een veel eerder stadium had kunnen worden opgelost, zal Netanyahu, en ons allemaal, nu veel meer kosten.