N12News: Op weg naar een constitutionele crisis, in geval van een conflict bepaalt de wet, niet de premier

Foto Channel 12

In dit door N12News gemaakte artikel, wordt duidelijk hoe ernstig de democratie situatie in Israël wordt aangetast en staat de uitleg van diverse belangrijke juristen en hoge officieren die komen met advies wat Netanyahu en andere politicie niet en wel moeten doen.

Een frontale botsing tussen de uitvoerende en wetgevende macht en de rechterlijke macht – dit is het nachtmerriescenario waar juristen, politici en andere hoge ambtenaren momenteel voor waarschuwen. Uit gesprekken die we voerden met voormalige topfunctionarissen binnen de defensie en op het gebied van het staatsrecht, blijkt dat dit geen denkbeeldig scenario is, maar een realistische mogelijkheid, gezien de crisis rond het ontslag van Shin Bet-leider Ronen Bar, die parallel liep aan de afzettingsprocedure van procureur-generaal Gali Baharav-Miara.

Terwijl het gerechtelijk bevel om het ontslag van de leider van de Shin Bet op te schorten nog in behandeling is en coalitieleden oproepen om dit bevel te negeren, kampt Israël met een vraag waar het nog nooit mee te maken heeft gehad: wie bepaalt de wet in het land en wie moeten de veiligheidsdiensten gehoorzamen als de politieke elite en het Hooggerechtshof tegenstrijdige richtlijnen uitvaardigen.

"Inlichtingendiensten moeten volgens de wet handelen"

"Inlichtingendiensten moeten zich aan de wet houden", zei voormalig Mossad-hoofd Ephraim Halevi in ​​een gesprek met N12. Hij zei: "Een constitutionele crisis brengt de leiders van de veiligheidsdiensten soms voor dilemma's bij het nemen van beslissingen, maar ik denk dat ze, als ze slim genoeg zijn, in staat zullen zijn om zowel volgens de wet te handelen als een redelijke relatie met hun superieuren te onderhouden."

Volgens Halevi, "Het gelijktijdige ontslag van het hoofd van de Shin Bet en de procureur-generaal geeft zeker een trend aan die de gedachten van ondergeschikten en hoofden van de defensie-instelling kan beïnvloeden, hoe te handelen als ze zich in een soortgelijke situatie bevinden. Het is heel goed mogelijk dat de regering besluit dat ze de hoofden van de defensie-instelling niet wil confronteren met dilemma's waar ze niet mee te maken zouden moeten krijgen."

Toen hem werd gevraagd of er mogelijk ontslag zou worden genomen door hooggeplaatste leden van de defensie-instelling als protest tegen het feit dat de regering zich niet aan het bevel van het Hooggerechtshof houdt, antwoordde Halevi: "Ik weet het niet, ik wil niet in de harten en hoofden van de defensie-instellingen dringen. Niet alle leden van de veiligheidsdienst zijn hetzelfde. "Er zijn geen duidelijke regels voor dit soort dingen."

"De weg naar de burgeroorlog"

Een voormalige hoge ambtenaar op het gebied van wetshandhaving waarmee we spraken, uitte zijn bezorgdheid over het uitblijven van een publieke reactie van de hoofden van de veiligheidsdiensten nadat de ministers hadden opgeroepen om de uitspraak van het Hooggerechtshof over het bevriezen van het ontslag van het hoofd van de Shin Bet te negeren. "In een normaal land zou ik verwachten dat alle hoofden van veiligheidsorganisaties – de Commissaris-Generaal, de Stafchef, het hoofd van de Shin Bet en het hoofd van de Mossad – duidelijk zouden verklaren dat zij in geval van een conflict tussen richtlijnen gebonden zijn aan de wet en de uitspraken van het Hooggerechtshof." "Maar dat hebben ze nagelaten, zeker niet bij de politie."

Volgens hem is het gevaarlijkste scenario wanneer de veiligheidsdiensten zelf met elkaar in botsing komen: "Stel dat er een besluit wordt genomen om het ontslag van de leider van de Shin Bet ongedaan te maken." "Als de premier zegt dat hij het Hooggerechtshof niet gehoorzaamt en het hoofd van de Shin Bet handelt volgens de wet en weigert zijn functie neer te leggen, ontstaat er een onmogelijke situatie: het hoofd van de Shin Bet is ondergeschikt aan de regering, maar voert haar besluit niet uit, en een regering die de Shin Bet moet besturen - de meest centrale organisatie op dit moment - terwijl er fundamentele meningsverschillen tussen hen bestaan."

"Wat zal er gebeuren als minister Ben-Gvir de commissaris-generaal beveelt een team te sturen om het hoofd van de Shin Bet te arresteren die weigert zijn kantoor te verlaten? Een team zal aankomen bij het hoofdkwartier van de Shin Bet en gewapende Shin Bet-beveiligers tegenkomen. Dit is het recept voor het starten van een burgeroorlog," waarschuwde hij.

De voormalige hoge ambtenaar presenteerde nog een hypothetisch voorbeeld: "Zodra de premier zegt: 'Ik gehoorzaam het Hooggerechtshof niet', schaadt hij het democratische karakter van het land." Volgens de Shin Bet-wet heeft het hoofd van de Shin Bet de bevoegdheid om de premier te onderzoeken en hem te arresteren zodra hij het democratische karakter van het land verandert. Zal het hoofd van de Shin Bet hem arresteren? Het is voor ons duidelijk dat hij dat niet zal doen, maar het is voor ons duidelijk dat als hij dat wel doet, we op de rand van een burgeroorlog staan. Daarom is het essentieel dat beide partijen de uitspraak van het Hooggerechtshof accepteren, ongeacht de inhoud ervan."

Protesten in Jeruzalem na het ontslag van de leider van de Shin Bet vorige week. Foto via N12News

"De politie moet de wet gehoorzamen, niet politici"

Voormalig politiechef Assaf Hefetz uitte zijn diepe bezorgdheid over politieke inmenging in het rechtshandhavingssysteem: "Het echte gevaar is dat de veiligheidssystemen, waaronder de politie, handelen volgens de wil van politici in plaats van volgens de wet en de regels. "Dit is een fundamentele schending van de rechtsstaat."

"Ik maak mij zorgen over de huidige realiteit, waarin een benoemde minister de grenzen van zijn rol overschrijdt en zich bemoeit met de kern van het professionele werk: het onderzoeken en afhandelen van demonstraties", aldus Hefetz. "Zijn invloed op de benoemingen en het oordeel van politieagenten, en in het bijzonder de commissaris, is een uiterst verontrustend fenomeen." Hij zei dat hij tijdens een recente ontmoeting met commissaris Danny Levy een duidelijke eis had gesteld: "Ik heb hem duidelijk gemaakt dat hij de politie moet beschermen tegen politisering. Als hij daar niet in slaagt, moet hij de noodzakelijke conclusie trekken en aftreden."

Hefetz voegde toe: "We zijn getuige van pogingen om conflicten te creëren tussen de veiligheidsdiensten. Zo verspreidden zich onlangs geruchten over Shin Bet-onderzoeken tegen de politie, die niet waar bleken te zijn. Het doel was duidelijk: wrijving creëren tussen deze twee centrale organisaties, zodat de politie op bevelsdag zou handelen in het voordeel van de overheid en niet in het voordeel van de wet. "Dit is vooral gevaarlijk voor twee instanties die moeten samenwerken in zo'n gevoelige periode."

Wat is een constitutionele crisis?

Gisteren is de regering een procedure gestart om procureur-generaal Gali Baharav-Miara te ontslaan, onder de titel "Uiting van wantrouwen van de regering in de juridisch adviseur van de regering." Minister van Justitie Yariv Levin nam het initiatief voor het voorstel en verspreidde een ontwerpresolutie van 86 pagina's. Een hoge regeringsfunctionaris zei dat "Levin van plan is de procedures voor het ontslaan van de adviseur binnen ongeveer twee maanden af ​​te ronden."

Tegelijkertijd vaardigde rechter Gila Kanfi-Steinitz afgelopen weekend een bevel uit om het ontslag van Shin Bet-directeur Ronen Bar te bevriezen. Verschillende ministers, onder leiding van Shlomo Kerei en Bezalel Smotrich, betoogden dat het bevel niet moest worden opgevolgd. Premier Benjamin Netanyahu vertelde ministers op een bijeenkomst waar het ontslag van Bar werd goedgekeurd: "Zou iemand denken dat we zouden blijven werken zonder vertrouwen vanwege een gerechtelijk bevel? "Dit kan niet gebeuren en het zal niet gebeuren." Nadat het bevel was gepubliceerd, zei de procureur-generaal dat zorgen over een belangenconflict zouden worden onderzocht vanwege zorgen dat Netanyahu de uitspraak niet zou respecteren.

Prof. Adam Shinar, een expert in constitutioneel recht van de Harry Radziner School of Law aan de Reichman University, legde uit dat "er geen eenduidige definitie is van wat een constitutionele crisis is. Wanneer er sterke meningsverschillen zijn over de interpretatie van de grondwet of constitutionele regelingen, en elke autoriteit weigert te buigen, kan dit een crisissituatie creëren. De echte crisis ontstaat meestal wanneer elke autoriteit zich verschanst in zijn eigen positie en weigert te luisteren naar de rechtbank."

Op de vraag of we ons al in een constitutionele crisis bevinden, antwoordde prof. Shinar: "We zijn er nog niet, want er is nog geen sprake van schending van een rechterlijke macht. Maar de crisis bestaat zeker in de zin dat er sterke meningsverschillen zijn tussen verschillende elementen in de uitvoerende macht, en misschien ook tussen de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Dat brengt de stabiliteit van de regering in gevaar."

"In tegenstelling tot wat ministers van de regering beweren, is de order niet ongeldig. De rechtbank heeft de bevoegdheid om bevelen uit te vaardigen aan iedereen die een openbaar ambt bekleedt, volgens de wet. Dit is een bevoegdheid die is vastgelegd in artikel 15 van de Basiswet: Rechtspraak", legde prof. Shinar uit. "Dit is wat een tijdelijke order wordt genoemd, die in feite zegt: Totdat we de zaak behandelen, is deze situatie bevroren. Dit is iets dat het High Court elke maandag en donderdag doet."

"De hoorzitting bij het Hooggerechtshof zal plaatsvinden op 8 april en daarom ondermijnt het bevel het besluit van de regering niet, omdat de hoorzitting bij het Hooggerechtshof zal plaatsvinden vóórdat het besluit om het hoofd van de Shin Bet te ontslaan van kracht wordt", voegde Shinar toe.

Wat gebeurt er als de regering de uitspraak van het Hooggerechtshof niet respecteert?

Prof. Shinar legde uit: "Het louter schenden van een gerechtelijk bevel is op zichzelf al een strafbaar feit. Iedereen die dit doet, loopt natuurlijk ook het risico op vervolging of sancties op grond van de Contempt of Court Ordinance."

President van het Hooggerechtshof Yitzhak Amit. Foto N12News

Is een compromis mogelijk?

Ondanks de spanningen gelooft prof. Shinar dat er nog steeds een mogelijkheid is voor een compromis: "Ik schat in dat president Amit zal proberen een soort compromis te bereiken waardoor de regering het hoofd van de Shin Bet kan ontslaan, maar dan wel op een later tijdstip." Het is mogelijk dat de afzettingsprocedure in plaats van 10 april wordt uitgesteld tot 10 mei of zelfs 10 juni. "Het belangrijkste is om een ​​duidelijk tijdsbestek vast te stellen waarna de claim van belangenverstrengeling niet langer bestaat."

Volgens hem kan de premier akkoord gaan met een dergelijk compromis: "Netanyahu zou, als het Hooggerechtshof bijvoorbeeld uitstel verleent tot 10 mei, kunnen zeggen: 'Oké, het is niet ideaal, maar een maand is niet het einde van de wereld.'" "In deze maand kan ik potentiële kandidaten interviewen, een vervanger selecteren, zorgen voor een ordelijke overlapping en al tijdens de overlappingsfase kan de vervanger deelnemen aan de belangrijkste besprekingen."

De voormalige hoge wetshandhavingsfunctionaris voegde toe: "In een normaal land zou, ongeacht wat er in het Hooggerechtshof gebeurt, moeten worden bepaald dat beide partijen zich aan de beslissing houden, of ze dat nu leuk vinden of niet." Als het Hooggerechtshof oordeelt dat het ontslag van het hoofd van de Shin Bet juist is, moet de partij die zich hiertegen verzette dit accepteren en er geen punt van maken. En hetzelfde geldt aan de andere kant: als het Hooggerechtshof beslist dat de ontslagen ongeldig zijn, kunnen wij niet zeggen: 'Wij accepteren de beslissing van het Hooggerechtshof niet', want dat is nou net het recept voor een burgeroorlog."