Terwijl de wereldwijde woede over de oorlog in Gaza groeit krijgt Israël krijgt te maken met bijna 1 miljard dollar aan geschrapte defensie-contracten

Foto AFP

De Israëlische defensie-industrie waarschuwt voor een steeds dieper wordende crisis nadat Spanje opnieuw een wapendeal met Rafael Advanced Defense Systems heeft geannuleerd, melden de kranten.

Hierdoor is de totale waarde van de opgeschorte contracten met Israëlische bedrijven de afgelopen maanden opgelopen tot ongeveer 654 miljoen dollar. Functionarissen in de industrie vrezen dat de annuleringen zich zullen uitbreiden naar andere landen die druk op Israël willen uitoefenen om de oorlog in Gaza te beëindigen. Een langdurige bevriezing van nieuwe deals ter waarde van miljarden bedreigt bovendien de export op lange termijn.

Het Spaanse ministerie van Defensie maakte vorige week bekend dat het een geplande aankoop van tientallen Litening 5-richtsystemen, die luchtbommen vanaf een afstand van maximaal 100 kilometer kunnen geleiden, bij Rafael had geannuleerd. De deal had een waarde van meer dan 218 miljoen dollar. Eerder schrapte Spanje een bestelling voor door Rafael geproduceerde Spike-antitankraketten ter waarde van ongeveer 272 miljoen dollar.

Een andere deal van $ 763 miljoen met Elbit Systems en twee Spaanse bedrijven voor Puls-raketsystemen werd eveneens geannuleerd. Elbits aandeel in de deal bedroeg ongeveer $ 152 miljoen. Eerder dit jaar annuleerde Spanje een kleinere munitieorder ter waarde van enkele miljoenen dollars bij een dochteronderneming van Elbit.

De annuleringen vormen een front in een bredere campagne van de Spaanse premier Pedro Sánchez, die tijdens de Gaza-oorlog een ongewoon scherpe toon heeft aangeslagen tegenover Israël. De afgelopen weken heeft Spanje een wapenembargo ingesteld, waardoor bevoorradingsschepen met banden met Israël niet in de havens mogen aanmeren en de export van grondstoffen is stopgezet. Dit dwong Israëlische bedrijven om alternatieven te zoeken.

Afgelopen weekend hebben Spanje en Italië marineschepen ingezet om de Soemoedvloot te begeleiden, die eind augustus vanuit Barcelona vertrok met als doel de Israëlische zeeblokkade van Gaza te doorbreken. Ironisch genoeg is het Spaanse oorlogsschip dat de vloot begeleidt uitgerust met wapens en verdedigingssystemen van Rafael. De regeringen kondigden de actie aan nadat de organisatoren van de vloot hadden verklaard dat hun schepen waren aangevallen door drones, waarbij schade aan verschillende schepen was ontstaan.

Israëlische defensiefunctionarissen hebben geen publiekelijk commentaar gegeven op de Spaanse acties. Maar een hoge functionaris uit de industrie vertelde het Israëlische financiële dagblad Calcalist: "Na de oorlog komen ze kruipend terug. Ze hebben onze wapens harder nodig dan wij. Ze vormen een kleine markt. Toch moeten we alert blijven op andere markten."

Bestuurders merken op dat geannuleerde systemen zoals Spike-raketten te midden van een wereldwijde wapenwedloop snel aan andere kopers kunnen worden toegewezen. Maar ze waarschuwen dat de werkelijke dreiging schuilt in de aanhoudende bevriezing van nieuwe contracten. Contracten ter waarde van miljarden dollars liggen al maanden stil. Buitenlandse inkoopfunctionarissen zeggen dat de aarzeling voortkomt uit een vijandige publieke opinie jegens Israël, angst voor binnenlandse onrust en de wens om politiek gevoelige beslissingen te vermijden.

Door Rafael gemaakte Spike antitankraketten. Foto Rafael

"Israëls technologische voorsprong is overduidelijk en veel landen willen onze wapens, maar ze wachten liever tot de oorlog in Gaza voorbij is en de wereldwijde aandacht verschuift", aldus een andere leidinggevende. "Oorlogen slepen zich voort en klanten kunnen niet eeuwig wachten. Als de huidige situatie aanhoudt, zullen we in 2026 een daling van de export zien en in 2027 een flinke klap. Als de situatie nu stabiliseert, kunnen we nog steeds profiteren van de sterke vraag en de reputatie van Israël. Maar zo niet, dan komen we in een heel andere situatie terecht."

De Israëlische defensie-export bereikte in 2024 een recordbedrag van $ 14,8 miljard, waarvan de helft in Europa. Het ministerie van Defensie waarschuwt al maanden dat de toenemende internationale isolatie de toekomstige verkoop kan schaden. Het ministerie heeft ook geprobeerd de export uit te breiden om nieuwe productie-infrastructuur en geavanceerde systemen te financieren en zo de militaire voorsprong van Israël te behouden.

Een hoge functionaris in de industrie waarschuwde dat iedereen die denkt dat Israëlische defensiebedrijven uitsluitend kunnen vertrouwen op lokale bevelen van het ministerie van Defensie "de realiteit niet begrijpt". Hij voegde eraan toe: "Misschien brengt voormalig Amerikaans president Trump wel wat logica, beëindigt hij deze oorlog en redt hij iets. Onze situatie is op zijn zachtst gezegd niet goed. Zelfs onze vrienden in de wereld hebben het gevoel dat ze met ons in de modder wegzakken. Wie wil er nou vrienden zijn met een pariastaat? Israël kan geen Sparta worden."

Ondertussen vloog minister van Economische Zaken Nir Barkat afgelopen weekend naar Duitsland voor wat hij omschreef als een "bliksemreis" van 24 uur. Met Ron Tomer, voorzitter van de Manufacturers Association, aan zijn zijde, ontmoette Barkat de Duitse minister van Economische Zaken om Berlijn onder druk te zetten een voorstel van de Europese Unie om delen van de vrijhandelsovereenkomst met Israël op te schorten, te blokkeren. Als dit voorstel wordt uitgevoerd, zullen er in de EU-landen invoerrechten op Israëlische goederen worden geheven.

Duitsland wordt beschouwd als een doorslaggevende stem voor het besluit, dat door de Europese Commissie moet worden genomen. "Duitslands steun tegen opkomende sancties is cruciaal", vertelde Tomer na de reis aan Calcalist. "We kregen een bemoedigend bericht dat ze geen handelsbeperkingen zullen steunen, maar de politiek daar is ingewikkeld."

Uit een recent onderzoek van de Manufacturers Association onder 132 exporteurs bleek dat de helft te maken had gehad met geannuleerde of niet-verlengde contracten met buitenlandse klanten. Zeventig procent gaf aan dat de annuleringen politiek van aard waren en 84 procent vond plaats in EU-landen. Achtendertig procent meldde problemen met de verzending, terwijl 29 procent melding maakte van vertragingen bij de douane wereldwijd.

"Het Israëlische merk is beschadigd", zei Tomer. "We hadden nooit gedacht dat we deze situatie zouden bereiken, maar ik ben optimistisch – vanaf hier kunnen we alleen maar verder groeien."