van Gogh, Die Fledermaus. Via WikimediaCommons
Een nieuwe studie van de Universiteit van Tel Aviv onthult voor het eerst hoe moedervleermuizen hun pups leren navigeren. Volgens de studie draagt moedervleermuis haar pup elke nacht vanaf het moment van geboorte, zet het af bij een specifieke boom, waar het enkele uren blijft totdat moeder klaar is met het verzamelen van voedsel en terugkeert om het terug naar de grot te dragen.
Door deze herhaling leert de pup zelfstandig te navigeren en begint hij zelfstandig rond te vliegen, waarbij hij zijn navigatiecirkel geleidelijk uitbreidt in een relatief vertrouwd gebied.
De studie werd geleid door prof. Yossi Yovel, hoofd van de Sagol School of Neuroscience, senior onderzoeker aan de School of Zoology aan de George S. Wise Faculty of Life Sciences van de TAU en het Steinhardt Museum of Natural History, en in 2021 ontvanger van de Kadar Family Award . Dr. Aya Goldshtein en Dr. Lee Harten van het laboratorium van prof. Yovel namen ook deel aan het onderzoek. Het artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology.
De onderzoekers bevestigden kleine GPS-apparaten, evenals versnellingsmeters die vleugelbewegingen meten, aan zowel moeders als pups, en volgden beide tegelijkertijd. Op deze manier konden ze verschillende stadia in de ontwikkeling van de navigatievaardigheden van de pups identificeren.
Prof. Yovel legt uit: "Veel dieren moeten op zeer jonge leeftijd onafhankelijk worden om te overleven. Voor vliegende dieren is het vermogen om op eigen kracht naar voedselbronnen te navigeren een essentieel aspect van onafhankelijkheid. Zo is jong fruit bijvoorbeeld vleermuizen, die centraal staan in dit onderzoek, moeten elke nacht over lange afstanden - soms tientallen kilometers - navigeren om een specifieke boom of groep bomen te bereiken waar eetbaar fruit te vinden is. Daarna is het een uitdaging om de weg terug naar huis te vinden naar de grot van hun kolonie. In ons onderzoek wilden we weten hoe ze dit leren."
Dr. Harten: "We ontdekten dat moeders in eerste instantie hun pups de hele nacht op hun lichaam dragen. Zelfs toen de GPS aangaf dat moeder en pup zich op dezelfde locatie bevonden, bleek uit de versnellingsmeters die de vleugelbeweging meten dat de pup werd gedragen door de moeder in plaats van haar te volgen. In de tweede fase, tot de leeftijd van ongeveer 10 weken, draagt moeder haar pup naar een specifieke boom, op niet meer dan een kilometer van de grot, die dienstdoet als een soort 'kraamkamer'.
Hier ze verlaat het, soms met een 'vriend', en vliegt verder naar de voedselbron, om later haar pup op te halen op weg naar huis. Geleidelijk begint de pup van de 'kinderkamer' naar nabijgelegen bomen te vliegen, terwijl hij zijn navigatiecirkels voortdurend uitbreidt. Wij zijn van mening dat de 'kinderboom' door de moeder als uitgangspunt is gekozen, een anker niet al te ver van huis, van waaruit de pup naar andere plaatsen kan navigeren. De boom dient tevens als ontmoetingsplaats voor moeder en pup als het kleintje verdwaalt."
Dr. Goldshtein: "In de volgende fase van het proces laat moeder haar pup in de grot, in de verwachting dat hij er vanzelf uit zal komen. Als er geen initiatief wordt getoond, gaat ze terug naar de vorige fase en draagt ze hem naar de 'kinderkamer'.
Bovendien zorgt ze er aan het einde van de nacht voor dat de pup weer thuis is, en als de pup te laat is, zoekt ze hem op bij de 'kinderkamer'-boom en helpt hem de weg naar de grot te vinden.
In het laatste stadium, beginnend rond de leeftijd van 10 weken, de pup is al onafhankelijk, zoekt elke nacht alleen naar voedsel. Om te beginnen vliegt hij naar de bekende 'kinderboom', gaat dan verder naar de nabijgelegen lokken en breidt zijn cirkel geleidelijk uit van navigatie."
Prof. Yovel concludeert: "Een interessante conclusie uit dit onderzoek is dat het vleermuisjong zijn moeder nooit volgt. In het begin leert hij, gedragen door zijn moeder, navigatie vanaf de 'achterbank'. Later oefent het in zijn eentje, in groeiende kringen rond de bekende 'kwekerij' boom die als anker of oriëntatiepunt dient. Het is belangrijk op te merken dat het proces waarbij de jongeren van hun ouders leren de evolutie miljoenen jaren kan redden. Mensenkinderen vertrouwen in hoge mate op dit soort leren, en de huidige studie laat zien dat dieren hetzelfde doen."
