VN-stemming levert zware klap op voor Israëls rechtse vleugel en herschrijft de toekomst van Gaza, schrijft Nadav Eyal

Foto AP

Opinie van Nadav Eyal: Het nieuwe kader van de VN-Veiligheidsraad voor Gaza is een zware tegenslag voor de rechtervleugel van Israël, verwerpt de kerneisen ervan en markeert een beslissende verschuiving richting internationaal toezicht en uitgebreide regionale betrokkenheid.

De bewering dat het besluit van de VN-Veiligheidsraad van gisteravond het resultaat was van een plan van premier Benjamin Netanyahu, is onwaar, net als de bewering dat de oorlog op de eerste dag precies op dezelfde manier had kunnen eindigen. Toch is het besluit een belangrijke stap in de internationalisering van het Israëlisch-Palestijnse conflict en een stap die de deur zou kunnen openen naar regionale normalisatie – en er is ruimte voor optimisme.

De resolutie schetst een kader dat een gewapende internationale troepenmacht in Gaza omvat, beperkte betrokkenheid van een hervormde Palestijnse Autoriteit en een vage verwijzing naar een mogelijke weg naar een Palestijnse staat. De formulering is opzettelijk ontwijkend, maar het is de eerste keer dat de Veiligheidsraad een gewapende inzet heeft bevolen in gebied dat in 1967 werd veroverd om als buffer te dienen tussen Israëliërs en Palestijnen. Het stelt ook een regeringsautoriteit in Gaza in die noch Israël, noch de Palestijnse Autoriteit is, maar die zou opereren zonder Israëlische goedkeuring – een ingrijpende verandering.

Niets hiervan lijkt op de visie die de huidige rechtse Israëlische regering sinds haar aantreden propageert, vooral na 7 oktober. Netanyahu heeft de betrokkenheid van de PA consequent afgewezen, elke diplomatieke verwijzing naar een Palestijnse staat verworpen en het doel van de oorlog geframed als "totale overwinning". Als hem op 8 oktober een dergelijk voorstel was voorgelegd, zou zijn reactie waarschijnlijk een daverende afwijzing zijn geweest.

Amerikaanse functionarissen van zowel de regering van Biden als die van Trump hebben duidelijk gemaakt dat Hamas nooit heeft ingestemd met de vrijlating van alle gijzelaars en de lichamen van de gesneuvelden zonder een volledige Israëlische terugtrekking uit Gaza. De huidige deal, zo zeggen ze, is alleen mogelijk geworden dankzij aanhoudende militaire druk en wat zij omschrijven als de persoonlijke inzet van president Donald Trump en zijn gezanten. Een hoge internationale functionaris die regelmatig contact heeft met Hamas-leiders, beschreef de groep onlangs als "gehavend en in nood".

Tegelijkertijd is het onjuist om de uitkomst af te schilderen als een zorgvuldig georkestreerde Israëlische prestatie die Netanyahu en Ron Dermer vanaf het begin hadden gepland. Op de dag dat de Veiligheidsraad zijn besluit nam, kondigde Washington aan dat het ondanks Israëlische bezwaren F-35-straaljagers aan Saoedi-Arabië zou verkopen , wat vragen opriep over Israëls vermogen om zijn kwalitatieve militaire voorsprong te behouden zodra Turkije en Saoedi-Arabië de vliegtuigen in handen hebben. Netanyahu distantieerde zich snel van de kwestie en liet de gevolgen over aan de veiligheidsdiensten.

Dezelfde Amerikaanse regering heeft verklaard dat er geen Palestijnen uit Gaza zullen worden verdreven en heeft duidelijk gemaakt dat er geen annexatie zal plaatsvinden op de Westelijke Jordaanoever, een lang gekoesterde wens van de politieke rechterzijde van Israël.

Netanyahu hoopt nog steeds op het begin van een normalisatieproces met de Saoedi's, al is het maar voor een foto vóór de verkiezingen. Maar Saoedische functionarissen hebben gezegd dat de positie van Israël in het koninkrijk "aanzienlijk" is verslechterd en dat erkenning een "echt en tastbaar" pad naar een Palestijnse staat vereist. Hun vertrouwen in Netanyahu, zo hebben ze aangegeven, is minimaal. Elke stap vooruit zou waarschijnlijk een gebaar naar Trump zijn op bevel van kroonprins Mohammed bin Salman, ondanks Netanyahu, niet dankzij hem.

Wat er in de Veiligheidsraad is gebeurd, is daarom niet zomaar een diplomatiek document. Het is een fundamentele verschuiving – het begin van een nieuwe internationale rol in het beheer van het Israëlisch-Palestijnse conflict en een poging om het regionale landschap te hervormen. Ondanks alle complicaties en alle politieke ongemakken die het Jeruzalem kan bezorgen, kan het ook een reden zijn om voorzichtig optimistisch vooruit te kijken.