Foto Amos Ben-Gershom / GPO
Een bijzondere en indrukwekkende toespraak hield de Israëlische president Herzog voor de volledige Duits Bondsdag, welke ik hieronder in zijn geheel integraal afdruk.
“Iets minder dan een millennium geleden overspoelde een hevige storm de oude Joodse gemeenschappen van Duitsland. De Eerste Kruistocht verwondde deze Joodse gemeenschappen ernstig, waardoor ze in shock, in doodsangst en onvolledig achterbleven. Dat trauma vormde hier in Duitsland - of Ashkenaz, zoals de Joden het noemden - nieuwe herdenkingspraktijken.
“De oude rijkdom van de Joodse liturgie werd aangevuld met een huiveringwekkend gebed, dat we vandaag de dag nog steeds reciteren, gedurende de Joodse levenscyclus: Yizkor. In zijn wanhoop, in zijn angst, wendde het Joodse volk zich tot God en probeerde hem - God te belasten - met de missie van het geheugen. Als om te verklaren: 'U, God - onthoud dat wat we niet kunnen vergeten!'
“Met uw toestemming wens ik vandaag, als president van de staat Israël, de staat van het Joodse volk, mijn opmerkingen te beginnen met het Yizkor-gebed, dat ik opdraag aan de verheffing van de zielen van onze broeders en zusters, die vermoord, afgeslacht en vermoord door de nazi's en hun handlangers. 'Moge God de zielen gedenken van onze broeders, kinderen van Israël, slachtoffers van de Holocaust en zijn helden, de zielen van de zes miljoen van Israël die werden gedood, vermoord, gewurgd en levend begraven en de heilige gemeenschappen die werden vernietigd voor de heiliging van de naam. Moge God hun binding gedenken, met de binding van alle andere martelaren en helden van Israël sinds onheuglijke tijden, en moge Hij hun zielen binden in de binding van het leven. Die zachtaardig en geliefd in hun leven; in hun dood, niet gescheiden. Mogen ze rusten in vrede,
“President van de Bondsrepubliek Duitsland, mijn goede vriend Frank-Walter Steinmeier; First Lady Elke Büdenbender; Bondskanselier van Duitsland, Olaf Scholz; Voorzitter van de Duitse Bondsdag, Bärbel Bas, bedankt voor deze ontroerende toespraak; voorzitter van de Duitse Bundesrat, Bodo Ramelow; president van het federale constitutionele hof van Duitsland, Stephan Harbarth; Duitse leiders, dames en heren.
'Ik sta hier vandaag voor u, maar ik ben niet de enige. Ik sta hier als afgezant. Ik sta hier als de president van de staat Israël, de soevereine en democratische staat van het Joodse volk, de vervulling van de gebeden van zoveel generaties. Ik sta hier als een trotse zoon van het Joodse volk, een afstammeling van de negende generatie van rabbijn Shmuel Yitzhak Hillman, die als gemeenschapsrabbijn in Duitsland diende, zelf een afstammeling van rabbijn Ezechiël Katzenellenbogen, de rabbijn van Hamburg en de omliggende steden. Ik sta hier met dromen en nachtmerries, pijn en opluchting, herinneringen aan verweven vernietiging en wedergeboorte met me mee.
'Maar bovenal sta ik hier voor u met een enkele imperatief. Een die naast de Tien Geboden en 'heb uw naaste lief als uzelf' misschien wel het meest sublieme, ethische en bindende bijbelse bevel voor alle joden is: onthoud. Het Joodse volk is een herinnerend volk. Dit is een essentieel en onlosmakelijk onderdeel van onze identiteit. En zo loop ik op Duitse bodem en kan ik niet anders dan het eeuwige fotoalbum van mijn volk herinneren en ophalen, waarin talloze afbeeldingen van dit land zijn verspreid. Beelden van pieken. Beelden van leegtes.
“Terwijl ik dat doe, wil ik hier vandaag met u spreken over het verleden en de toekomst. 'Op mijn bureau ligt een steen, gegraveerd met het woord amen, een fragment van een grafsteen, een overblijfsel van een joods kerkhof dat duizend jaar geleden in mijn geboortestad is verwoest. Eén woord, amen, is diep in deze steen gegraveerd. Amen, hard en definitief, voor alles wat was en nooit meer zal terugkeren; amen, zacht en melodieus, zoals in gebed. Amen en amen, moge het Zijn wil zijn.' Deze woorden zijn geschreven door de Israëlische dichter Yehuda Amichai, een Jeruzalemiet, geboren als Ludwig Pfeuffer in de stad Würzburg, Beieren. Amichai lijkt met deze woorden geprobeerd te hebben op zijn tenen tussen de kloven van trots en verdriet, van de joodse geschiedenis in dit land, te komen en misschien de kloof tussen zijn geboorteland en zijn vaderland te overbruggen.
“Duitsland was eeuwen en millennia lang een glorieus thuis voor ons volk, een warm, goed en vruchtbaar thuis, een thuis waarin het jodendom in elk aspect floreerde: religie, cultuur, intellect, staatsmanschap, wetenschap en nog veel meer. In Duitsland floreerden enkele van de belangrijkste en meest invloedrijke rabbijnse leiders in de geschiedenis van onze natie. Het was dit land dat Rashi vormde, de grootste van onze bijbelse en talmoedische commentatoren; het was hier dat enkele van de beste rabbijnen van het Joodse volk, van Rabbi Meir van Rothenburg, tot veel van de Rishonim, zoals ze bekend staan, tot Rabbi Samson Raphael Hirsch en Rabbi David Zvi Hoffman, in recentere generaties, hun opleiding ontvingen.
“Duitsland was de thuisbasis van Joodse titanen van cultuur, intellect en wetenschap, van Moses Mendelssohn en Abraham Geiger tot Leopold Zunz en Gershom Scholem; van Albert Einstein en Paul Ehrlich tot Emmy Noether; van Berthold Auerbach en Kurt Weill tot Else Lasker-Schüler. Aan al deze moeten we ook de pioniers van sociaal werk Siddy Wronsky en Cessi Rosenblüth toevoegen, en natuurlijk ook de invloedrijke zionistische leiders die opgroeiden en zich ontwikkelden in Duitsland, waaronder Rabbi Zvi Hirsch Kalischer, Moses Hess en Otto Warburg. Er waren ook zoveel andere mooie namen, in alle lagen van de bevolking.
“Hier zijn ze allemaal opgegroeid. Hier werden ze allemaal opgeleid. Hier brachten ze allemaal hun vormende jaren door. Ze droegen bij aan de welvaart van het Joodse volk; zij droegen bij aan de welvaart van Duitsland. Dus dit land, jouw land, is het meest diep en intiem aanwezig in het DNA van mijn natie.
“Maar, dames en heren, en dit is geen geheim, dit land – Duitsland – was de thuisbasis van de grootste gruweldaden die ooit door de eeuwen heen zijn toegebracht aan het Joodse volk en de mensheid in het algemeen. Van pogroms, rellen en brute slachtingen tot de vernietiging van hele Joodse gemeenschappen, die de afgelopen duizend jaar keer op keer terugkeerden, en helemaal tot aan de donkerste afgrond in de annalen van de familie der naties: de Shoah . De Holocaust.
“Nooit in de menselijke geschiedenis was er een campagne zoals die van de nazi’s en hun handlangers om het Joodse volk te vernietigen. Nooit in de geschiedenis was een staat, zoals nazi-Duitsland verantwoordelijk, verantwoordelijk voor het verlies van alle schijn van menselijkheid, voor het uitwissen van alle genade, voor het streven naar de wereldwijde vernietiging, met zo'n verschrikkelijke wreedheid, van een heel volk.
“Mijn vader, met een gezegende herinnering, de zesde president van Israël, Chaim Herzog, was een van de eerste officieren die de vernietigingskampen in Duitsland bevrijdden uit de klauwen van het nazi-beest. Ik zal nooit vergeten hoe hij mij de verschrikkingen beschreef waarvan hij getuige was. De stank. De menselijke skeletten in gestreepte pyjama's, de stapels lijken, de vernietiging, de hel op aarde.
“In 1987 bracht hij het eerste bezoek van een Israëlische president aan Duitsland en koos ervoor om zijn bezoek aan het concentratiekamp Bergen-Belsen te openen, vier decennia nadat hij daar voor het eerst in het hart van de duisternis was gestapt. Tijdens zijn bezoek zei hij, en ik citeer: 'Ik breng geen vergeving of vergeetachtigheid mee. De enigen die kunnen vergeven zijn de doden; de levenden hebben geen recht om te vergeten.' Dat zei hij, in een legaat dat ik vandaag hierheen breng, in mijn hart gegrift.
“Vijfendertig jaar zijn verstreken en ik, op het punt om mijn staatsbezoek aan Duitsland over een paar uur in Bergen-Belsen af te ronden, wil zijn opmerkingen hier herhalen, voor u, vertegenwoordigers van het Duitse volk, van alle facties, en ik zeg : het Joodse volk vergeet het niet. Niet alleen vanwege onze schuld aan de generaties uit het verleden, maar ook vanwege onze plichten jegens de generaties van de toekomst.
"Dit is niet makkelijk. Worstelen met herinneringen is iets verschrikkelijks. Het is fundamenteel complex. Het is ingewikkeld, moeilijk en pijnlijk - voor Duitsers, omdat sommigen het verleden altijd zullen ontkennen, zich persoonlijk de schuld zullen voelen of gewoon het verleden tot het verleden willen laten behoren. En aan de andere kant: het is ook ingewikkeld, moeilijk en pijnlijk in Israël. Want of we het nu willen of niet, de herinnering aan de Holocaust is een diep onderdeel van onze identiteit als volk; en een natie die zijn historische herinneringen met zich meedraagt, zijn ervaringen van zulke huiveringwekkende en onmogelijke diepten, is anders dan alle andere naties.
"Maar ondanks dit alles, dames en heren, zelfs als we elkaar niet kunnen ontmoeten op de vlakten van het geheugen, moeten we elkaar ontmoeten op de vlakten van betekenis en gedeeld leren. Betekenis geven aan het geheugen betekent het geheugen behandelen als een bindende verplichting, als een morele last, als een verantwoordelijkheid. De scheidslijnen van ons verleden kunnen niet worden overbrugd, maar latent in onze toekomst ligt een enorme verantwoordelijkheid, en daarom moet het een gezamenlijke inspanning zijn; gedeeld, voor ons en voor jou; want alleen zo, alleen samen, kunnen we betekenis geven aan de herinnering. Alleen wederzijdse uitwisselingen, diepere betrekkingen en blijvende verbintenissen aan elkaar, aan vrijheid, aan menselijkheid, aan democratie, naast een eeuwige eed van trouw aan de onafhankelijkheid en veiligheid van de staat Israël, aan de bloei van het Joodse volk - alleen deze zullen voor beide naties garanderen dat de herinnering betekenis zal hebben.
“Dames en heren, de geschiedenis heeft het Joodse volk en de staat Israël onlosmakelijk met Duitsland verbonden. In een band van herinnering. Een band van betekenis. Een band die tot uiting moet komen in het verleden, het heden en de toekomst.
“Wat het verleden betreft, we moeten blijven leren en onderwijzen over de Holocaust. Het onderzoeken zonder angst of beperking, vierkant kijken naar de werkelijkheid zoals die is. Een totale oorlog voeren tegen de ontkenning van de Holocaust. Het bestuderen van de omstandigheden die ertoe hebben geleid. Geen middel onbeproefd laten. Proberen te begrijpen wat de geest niet kan bevatten.
"Wat het heden betreft: de noodzaak van het uur, dat ons dag in, dag uit, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat bindt, is dat we stemmen die haat spuwen niet negeren, of ze nu online, op sociale media, op straat of in plaatsen van politieke macht. We moeten de oorlog verklaren aan antisemitisme en racisme: stijf, duidelijk en onverzettelijk. We moeten een manier vinden om samen te wandelen, in het licht van de waarden van vrede, gerechtigheid, wederzijds respect, tolerantie en partnerschap.
“Wat de toekomst betreft, dames en heren, ik geloof dat onze plicht ook een voorrecht is, in de volle zin van het woord. Het partnerschap tussen Israël en Duitsland heeft wereldwijde bekendheid verworven en we moeten het blijven verdiepen en cultiveren, ten behoeve van een schitterende toekomst, niet alleen voor onze landen, maar voor de hele mensheid.
“De moderne staat Israël is een wonder van heropleving en welvaart, van een gedenkwaardige bijdrage aan de mensheid op het gebied van cultuur, geneeskunde, academische wereld, wetenschap en zoveel andere gebieden. Israël heeft in de loop der jaren een sterk partnerschap tot stand gebracht met de naties van Europa, op tal van terreinen en kwesties; en het is een partij bij de inspanningen om wereldwijde crises op te lossen, waaronder de klimaatcrisis, waarbij mijn land een zeer belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van technologieën die zullen bijdragen aan onze confrontatie ermee.
“Israël is ook een krachtige motor geworden voor panregionale partnerschappen in het Midden-Oosten. De Abraham-akkoorden, die zich aansluiten bij eerdere vredesakkoorden en inspanningen voor normalisatie, dialoog en toenadering, hebben van Israël een drijvende kracht gemaakt voor nauwe betrekkingen met de buurlanden, van welvaart en van ongekende groei in onze regio. We zijn nooit bang geweest voor kritiek; we hebben kritiek nooit voorkomen; maar we zullen altijd op één ding van onze critici aandringen: vasthouden aan de waarheid. Israëls streven naar vrede is oprecht; onze warme en diepe relaties met onze buren zijn oprecht; en dat geldt ook voor de grote waarde die ze onze hele regio en de wereld brengen, dit is echt.
“Israël heeft altijd gestreefd en zal blijven streven naar goed nabuurschap en vrede met alle staten en naties in het Midden-Oosten, en natuurlijk ook met onze Palestijnse buren. Dit is een doelstelling, zo vol hoop en geloof, dat we nooit hebben opgegeven, en ook nooit zullen opgeven. Het vereist van ons, en het vereist ook van de Palestijnen, om direct naar de realiteit te kijken en alles in het werk te stellen om deze ten goede te veranderen. Onze Palestijnse buren moeten in de eerste plaats de terreur bestrijden en deze onmiddellijk stoppen.
“Gisteren hebben president Steinmeier en ik, samen met de nabestaanden en andere Israëlische en Duitse leiders, de vijftigste verjaardag gevierd van het gruwelijke bloedbad dat plaatsvond op Duitse bodem, waarbij elf Israëlische atleten werden vermoord in het Olympisch dorp in München. in 1972. Palestijnse terroristische organisaties dragen de verantwoordelijkheid voor deze misselijkmakende moorddadige razernij, die niet alleen de meest fundamentele waarden van de menselijke waardigheid en de heiligheid van het leven schond, maar ook van sport in het algemeen en van de Olympische Spelen in het bijzonder. Ze dragen ook de verantwoordelijkheid voor andere niet minder gruwelijke terreurdaden, die tot op de dag van vandaag worden gepleegd.
“Bij deze gelegenheid wil ik president Steinmeier, bondskanselier Scholz en de Duitse regering en de regering van Beieren bedanken voor de inspanningen die hebben geleid tot de overeenkomst met de families van de slachtoffers, het nemen van verantwoordelijkheid, het toezeggen van een objectief historisch onderzoek, en het bevorderen van verlichting voor de nabestaanden, die deze vreselijke pijn voor altijd in hun hart zullen dragen. Ik dank u voor de ontroerende ceremonie gisteren in Fürstenfeldbruck.
“Dames en heren, Israël is een partij bij de internationale inspanning om de radicale krachten te blokkeren die terreur, verdriet en verwoesting zaaien en proberen iedereen in de wereld te bedreigen. Zelfs in onze generatie, zelfs nu, bedreigen duistere haatkrachten, geleid door Iran, niet alleen Israël, en niet alleen de stabiliteit in het Midden-Oosten, maar ook de wereldorde zelf. Hier, op dit belangrijke forum in Berlijn, roep ik de familie van naties op om krachtig en assertief op te treden tegen Iran en zijn plannen om kernwapens te ontwikkelen.
“Het bezit van massavernietigingswapens door een VN-lidstaat die dagelijks oproept tot de vernietiging van een andere VN-lidstaat is gewoon ondenkbaar. Bedreigingen en pogingen om Israël te vernietigen zijn ondenkbaar. De richtlijn moet duidelijk zijn: een staat die de Holocaust ontkent, een staat die handelt uit haat en oorlogszucht, een staat die het bestaansrecht van de staat Israël bedreigt – komt niet in aanmerking om overeenkomsten te ondertekenen die hem alleen maar aanmoedigen, komt niet in aanmerking voor smeergeld of fondsen, komt onder geen enkele omstandigheid in aanmerking voor concessies.
“De internationale gemeenschap moet aan de goede kant van de geschiedenis staan, duidelijke voorwaarden stellen, felle en essentiële sancties opleggen, een ondoordringbare buffer creëren tussen Iran en nucleaire capaciteiten – ze moet handelen en niet terugdeinzen. De staat Israël zal zichzelf verdedigen en met alle mogelijke middelen strijden tegen bedreigingen jegens haar en haar burgers. Ik roep de hele wereld op: blijf niet werkeloos toekijken.
“Gedistingeerd publiek, leiders en gekozen vertegenwoordigers van Duitsland – Duitsland en het Duitse volk bouwden na de Tweede Wereldoorlog een voorbeeldige staat en natie en deden dat op een inspirerende manier. Duitsland heeft bekendheid verworven en is een leidende en verantwoordelijke economische en veiligheidsmacht geworden; een motor van intellect en cultuur; een aanjager van een ongekend momentum in Europa en de hele wereld. Duitsland is een leidende en centrale macht in Europa en in de NAVO, een feit dat benadrukt wordt in zijn steun voor de vrede en integriteit van Oekraïne. Ik heb er alle vertrouwen in dat Duitsland een leidende rol zal spelen bij het vertrek uit de verschrikkelijke tragedie die de bevolking van Oekraïne heeft getroffen, en we hopen allemaal dat hun lijden zo snel mogelijk zal eindigen en dat stabiliteit en vrede terugkeren naar Oekraïne en heel Europa.
“Het baanbrekende werk van Duitsland op het gebied van sociaal welzijn, gebaseerd op een geavanceerd begrip van de wereld, en zijn bijdragen aan gelijkheid, de zorg voor de zwakken en het ontwikkelen van een indrukwekkende, respectvolle en ondersteunende sociale infrastructuur voor iedereen die het nodig heeft, leidde een agenda van humanisme en menselijke waardigheid, die Europa heeft meegesleept en overal ter wereld lof heeft gekregen. De waardige status van democratisch Duitsland in de familie van naties, die het tot een van de belangrijkste leiders van de vrije wereld hebben gemaakt, is de vrucht van succes en vooral van toewijding - aan het verleden en niet minder aan de toekomst van de mensheid.
“Duitsland heeft zich aantoonbaar enorm ingezet voor herdenken en herdenken, terwijl het tegelijkertijd op volle kracht werkt op het gebied van innovatie, ondernemerschap, wetenschap, technologie en onderzoek – op elk gebied waarvan onze toekomst afhangt. De staat Israël is trots op zijn partnerschap met Duitsland en heeft grote waardering voor de diepe vriendschap, de gedurfde alliantie tussen onze landen en de bijdragen van Duitsland aan de veiligheid en welvaart van Israël.
“Ik heb er alle vertrouwen in dat onze gedeelde waarden, en de diepe vriendschap tussen onze landen, zullen bijdragen aan het versterken van ons partnerschap verder langs de reis die Israël en Duitsland samen maken, zij aan zij, hand in hand, naar een welvarende toekomst vol met hoop.
"Gedistingeerd publiek, de Israëlische dichter die ik eerder in mijn toespraak citeerde, Yehuda Amichai, wiens achternaam letterlijk 'mijn natie leeft' betekent, eindigde zijn bloemlezing door terug te keren naar dat grafsteenfragment uit zijn geboortestad in Duitsland, rustend op zijn bureau in Jeruzalem. Ter afsluiting wil ik nog een keer uit een gedicht van hem citeren en een gebed uitspreken dat zijn woorden een hoeksteen mogen zijn van ons partnerschap, gevoed door zowel het verleden als de toekomst. Zo schreef hij: 'Dit stuk steen op mijn bureau geeft me wat troost; een steen van waarheid die niet kan worden omgekeerd; een steen van meer wijsheid dan alle andere stenen, een steen van een gebroken grafsteen, completer dan de volledigheid zelf. Een steen van getuigenis van alles wat ooit is geweest en voor de dingen die altijd zullen zijn, een steen van liefde en finaliteit. Amen, amen, zo moge het zijn.' Bedankt iedereen."
Foto Amos Ben-Gershom / GPO
