Voormalig gijzelaar Gadi Mozes keert na 16 maanden gevangenschap terug naar Nir Oz: 'We moeten herbouwen'

Foto Ziv Koren

De 81-jarige Mozes werd op 7 oktober 2023 ontvoerd uit kibboets Nir Oz en bijna 16 maanden vastgehouden door de Palestijnse Islamitische Jihad. Hij werd vrijgelaten tijdens de eerste fase van een gijzelaarsruil en is nu weer thuis bij zijn familie. Hij herontdekt het land en de gemeenschap die hij in de loop van decennia heeft helpen opbouwen, zei hij tegen Ynet.

"Dit is de feestdag van de vrijheid in alle opzichten", zei Mozes in een interview. "Nadat je beseft wat het betekent om geen vrijheid te hebben en plotseling helemaal vrij te zijn, is het een gevoel dat je niet met woorden kunt beschrijven."

Tijdens zijn gevangenschap, zei Mozes, werd hij alleen vastgehouden met twee bewakers. Zijn bewakers controleerden elk aspect van zijn leven, van maaltijden tot toiletbezoeken. "Je hebt geen eigen wil," zei hij. "Je bent geketend door de afwezigheid van vrijheid."

Nu terug in Nir Oz liep Mozes in sandalen en een werkbroek door de velden, inspecteerde de vegetatie en controleerde irrigatiesystemen. Als ervaren landbouwkundige leidde hij ooit de landbouwontwikkeling van de kibboets en adviseerde hij over landbouwprojecten in Israël en daarbuiten.

Foto Ziv Koren

Mozes, geboren in Hadera, verhuisde op 18-jarige leeftijd naar Nir Oz met leden van de socialistische jeugdbeweging Hashomer Hatzair. "We waren allemaal jong en vol energie", zei hij, terugdenkend aan de begintijd van de kibboets. "We hebben alles van de grond af opgebouwd."

Tijdens zijn gevangenschap klampte Mozes zich vast aan herinneringen aan thuis – de velden, de seizoenen, zelfs de kleine wijnmakerij die hij twintig jaar geleden mede had opgericht. Tot zijn verbazing bleek de wijngaard bij zijn terugkeer nog steeds in bedrijf, dankzij de inspanningen van de volgende generatie.

Ondanks het trauma stortte Mozes zich op de wederopbouw van de kibboets, die grotendeels verwoest werd door de aanval van 7 oktober. Hij helpt mee aan een nieuw project voor de teelt van rozemarijn en pleit voor overheidssteun voor de wederopbouw van huisvesting, onderwijs en medische voorzieningen.

"We zijn een 70 jaar oude gemeenschap die in puin ligt", zei hij. "Mensen zijn alles kwijtgeraakt: huizen, herinneringen, erfstukken. De staat moet solidariteit tonen, niet alleen door middel van therapie, maar ook met praktische hulp en begrip."

Mozes erkende de emotionele tol die de terugkeer naar de plaats van de aanval eiste. Op de ochtend van zijn ontvoering was hij thuis met zijn partner, Efrat Katz, haar dochter Doron Katz Asher, en kleindochters Raz en Aviv . Alle vier werden ontvoerd. Katz werd later gedood door Israëlisch helikoptervuur, terwijl de anderen in dezelfde situatie als Mozes werden vrijgelaten.

Hij zei dat hij de schutters confronteerde in een poging de aandacht van de meisjes af te leiden. "Dat werkte", zei hij. "De rest is geschiedenis."

In Gaza zei Mozes dat hij zware omstandigheden en gespannen confrontaties met zijn ontvoerders had doorstaan, waaronder een tienerbewaker die hem beval te zwijgen. Hij beschreef hoe hij zich bemoeide met huiselijke ruzies tussen de ontvoerders en uiteindelijk naar een andere locatie werd overgebracht, waar hij samen met twee Thaise staatsburgers werd vastgehouden.

Ondanks alles zei Mozes dat hij geen haat koestert. "Woede is geen werkinstrument", zei hij. "We moeten een land bouwen dat gebaseerd is op eenheid en solidariteit."

Hij blijft zich richten op degenen die nog steeds vermist zijn. Veertien inwoners van Nir Oz behoren tot de 59 gijzelaars die vermoedelijk nog steeds in Gaza vastzitten. "We zijn pas vrij als ze terug zijn", zei Mozes. "Het vrijlaten van de gijzelaars moet vóór alles komen. Zelfs als de prijs ondraaglijk is, mogen we ze niet vergeten."

Hij herinnerde zich het moment van zijn vrijlating, toen hij medegegijzelde Arbel Yehoud omhelsde , een jonge vrouw die, zo zei hij, zijn kleindochter had kunnen zijn. "Het was de eerste keer dat ik een andere Israëliër zag, de eerste keer dat ik weer Hebreeuws sprak."

"Thuis zijn is een grote vreugde", zei Mozes. "Maar het is niet compleet – pas als iedereen terugkomt."