Waarom is het zo moeilijk om de Houthi's in het Midden-Oosten te stoppen en ze blijven doorgaan?

Houthi raket. Foto NYT

De Houthi's lanceerden op 4 mei een raket op centraal Israël , wat een explosie veroorzaakte nabij de Israëlische luchthaven Ben-Gurion. Dit leidde ertoe dat sommige luchtvaartmaatschappijen vluchten annuleerden, aldus The Jerusalem Post.

Het is duidelijk dat een raket, of een fragment van een raket, of zelfs fragmenten van een onderscheppingsvliegtuig, die in de buurt van een grote luchthaven neerkomt, een strategische bedreiging vormt. Israël heeft de Houthi's de afgelopen twaalf maanden over het algemeen toegestaan ​​om langeafstandsraketten op Israël af te vuren, ervan uitgaande dat ze onderschept zullen worden.

Hoewel Israël in 2024 een handvol vergeldingsaanvallen met gevechtsvliegtuigen uitvoerde, heeft het zich sinds de Amerikaanse luchtaanvallen op 15 maart feitelijk teruggetrokken. De Amerikaanse campagne tegen de Houthi's omvat nu minstens twee vliegdekschepen.

De aanval op 4 mei zou wel eens een keerpunt kunnen betekenen. Israëlische politici hebben de gebruikelijke dreigementen geuit. Het is echter onduidelijk of de Houthi's gemakkelijk te stoppen of af te schrikken zijn. Wat weten we over deze uitdaging? Allereerst moeten we meer te weten komen over de Houthi's.

Al meer dan tien jaar weten de door Iran gesteunde Houthi's het Midden-Oosten te verrassen met hun capaciteiten. De groep bestormde het toneel in Jemen en transformeerde een arme groep rebellen in een grote bedreiging voor de veiligheid in de regio. Ze dreigden de grote havenstad Aden in te nemen, wat ertoe leidde dat Saoedi-Arabië een aantal landen aanzette tot interventies in Jemen.

Saoedi-Arabië grijpt in bij de Houthi's

De Saoedi's begonnen hun interventie in 2015. De interventie werd gesteund door onder andere de VAE, Soedan, Marokko, Egypte en Jordanië. De meeste staten die de interventie steunden, leverden niet veel troepen of militaire middelen. Saoedi-Arabië en de VAE deden het zwaarste werk, maar hun verschillende opvattingen over wat er in Jemen moest gebeuren, leidden ook tot uitdagingen met betrekking tot hoe de Houthi's in bedwang te houden of terug te dringen. In theorie steunden ze de officiële regering van Jemen.

Het is vermeldenswaard dat Jemen zelf verdeeld is tussen de door de Houthi's gecontroleerde berggebieden rond Sana'a en andere delen van Jemen in Aden en gebieden ten oosten van Aden. Het gebied ten oosten van Aden langs de Golf van Aden is historisch gezien Zuid-Jemen. De gebieden die de Houthi's controleren, worden historisch gezien Noord-Jemen genoemd. Tussen 1962 en 1990 waren deze gebieden verdeeld.

De Houthi's woonden in de bergen en omdat ze een vorm van sjiitische moslims zijn, genaamd Zaydi's, hadden ze in de aanloop naar 2015 steeds meer banden met Iran. Dit omvatte de Iraanse export van technologie voor raketten en drones. Uiteindelijk creëerden de Houthi's een programma voor ballistische raketten en drones waarmee ze aanvallen tot diep in Saoedi-Arabië konden uitvoeren.

Tussen 2015 en 2018 werden in totaal 83 ballistische raketten afgevuurd op Saoedi-Arabië. De interventie die de Saoedi's in maart 2015 leidden, had waarschijnlijk een fluitje van een cent moeten zijn. Het liep echter vast. In 2017 vielen de Houthi's een Saoedisch marineschip aan. Ook de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Nikki Haley, toonde in 2017 een ballistische raket van de Houthi's en wees op de connectie met de Iraniërs die duidelijk bleek uit de technologie.

In 2020 concludeerden rapporten van de VN en Conflict Armament Research dat Iran nauw betrokken was bij het droneprogramma van de Houthi's. Onderdelen van de drones en raketten van de Houthi's werden tentoongesteld in Saoedi-Arabië en later in de VS. Amerikaanse functionarissen noemden de tentoonstelling van de wapens van de Houthi's in besloten kring een "kinderboerderij" vanwege alle drones en apparatuur die werden verscheept.

Het probleem voor de Saoedi's was dat, ondanks de toegenomen kennis over de Houthi's die Iraanse systemen gebruikten, Riyad de vijand niet onder controle kon krijgen. De Saoedi's innoveerden en gebruikten F-15's om Houthi-drones neer te schieten. De Saoedische luchtverdediging schakelde ballistische raketten uit. Maar dat was niet genoeg.

De Houthi's bleven oprukken in Jemen en consolideerden hun macht. Tegen 2022 was er een fragiel bestand in Jemen. China, dat steeds nauwere banden met Iran heeft, heeft Saoedi-Arabië waarschijnlijk geholpen zich uit het conflict te bevrijden. Het bemiddelde een deal die de Saoedi's en Iraniërs in 2023 toeliet. Het conflict in Jemen doofde toen uit, en het is duidelijk dat verzoening tussen Saoedi-Arabië en Iran hier waarschijnlijk deel van uitmaakte.

Het is de moeite waard om te herinneren aan het feit dat Iran in 2019 Saoedi-Arabië aanviel met drones en kruisraketten. Ze vielen ook schepen aan in de Golf van Oman. Ze gebruikten de Houthi's, die de Golf eveneens bedreigen. Dit was een proefrun voor hoe ze de Houthi's tegen Israël zouden inzetten.

Nu de Saoedi's uit beeld waren, consolideerden de Houthi's hun macht in 2023 en na de Hamas-aanval gingen ze over op aanvallen op Israël. Ze begonnen met drones en raketbedreigingen en breidden hun aanvallen uit naar schepen. De Houthi's hadden de Shahed 136 al van Iran overgenomen, waarschijnlijk al in 2020. Diezelfde drone werd vervolgens door Iran naar Rusland geëxporteerd. De Houthi's slaagden erin het bereik van hun drones en raketten uit te breiden tot meer dan 2000 km, zodat ze Israël konden bereiken. In november 2023 kaapten de Houthi's het schip Galaxy Leader, waarvan ze beweerden dat het banden had met Israël. Vervolgens maakten ze er een toeristische attractie van. Dit was schaamteloos. De bemanning, allemaal buitenlanders, werd in 2025 vrijgelaten. Het schip wordt nog steeds vastgehouden.

De Houthi's wisten de Saoedi's en de door Saoedi-Arabië geleide coalitie zeven jaar lang te weerstaan. Ze hielden stand tegen de door de VS gesteunde Prosperity Guardian-campagne, die de scheepvaart in de Rode Zee in 2024 moest beschermen. Ze voerden hun aanvallen op Israël op in de herfst en winter van 2024. Israël reageerde meerdere keren. De Houthi's bleven echter dreigen. Ze stopten kort met aanvallen tijdens de wapenstilstand in Gaza, van januari tot maart. Toen de VS op 15 maart aanvallen begonnen en Israël op 18 maart aanvallen op Gaza, hervatten de Houthi's hun aanvallen. Ze vuurden vier raketten af ​​in drie dagen; twee op 2 mei, één op 3 mei en één op 4 mei.

De Houthi's beschikken nog steeds over raketcapaciteit. Het is moeilijk om raketten op te sporen die vanuit grotten in de bergen worden getransporteerd. Mobiele raketwerpers zijn over het algemeen moeilijk te vinden. Tijdens de zogenaamde Grote Scudjacht tijdens de Golfoorlog van 1991 wisten Saddams Scudwerpers de door de VS geleide coalitie grotendeels te vermijden. Dit maakt deel uit van een lange geschiedenis die laat zien dat groepen zoals de Houthi's een luchthaven kunnen weerstaan. De Vietnamezen waren bijvoorbeeld in staat om artillerie over Laos en Cambodja te verplaatsen en in positie te brengen om de VS in Vietnam aan te vallen. Ze versloegen ook de Fransen in Vietnam bij Dienbienphu op een vergelijkbare manier. Het feit dat ze geen luchtmacht hadden, hield hen niet tegen. De Russen in Afghanistan leden een vergelijkbaar verlies.

De Houthi's zijn een harde noot om te kraken. Luchtmacht is waarschijnlijk niet genoeg om ze tegen te houden. Kunnen de aanvoerlijnen worden afgesneden? Kunnen de raketopslagfaciliteiten worden gevonden? Mogelijk. De tijd zal leren of er een manier is om ze af te schrikken. Het is duidelijk dat Iran in het verleden enige zeggenschap over hun acties heeft gehad, ook al distantieerde Iran zich in maart van hen toen de VS begonnen met bombardementen. Dit komt omdat Iran een nieuwe deal met Washington wil en niet ter verantwoording wil worden geroepen voor de Houthi's. Het is mogelijk dat illegale Iraanse transporten naar de Houthi's schade hebben opgelopen door de recente explosie in de haven van Shahid Rajaee.

De Houthi's hebben diverse raketcapaciteiten geclaimd. In juni 2024 beweerden ze dat ze een nieuwe raket op vaste brandstof hadden die ze "Palestina" noemden. Ze beweren dat dit een tweetrapsraket is met "hypersonische" capaciteiten. Raketten op vaste brandstof kunnen sneller worden ingezet dan raketten op vloeibare brandstof. De Houthi's hebben ook de Qiam- en Ghader-raketten op vloeibare brandstof gebruikt, waarvan de laatste een versie is van de Iraanse Shahab-3, aldus een artikel in het BESA Center.

De Houthi's kennen de geschiedenis. In de jaren zestig wist het Noord-Jemenitische Mutawakkallistische koninkrijk een Egyptische invasie van Jemen succesvol te weerstaan. De Egyptenaren steunden de Arabische Republiek Jemen, die langs de kust was gevestigd in gebieden zoals de havenstad Hodeida aan de Rode Zee. De royalistische troepen van het koninkrijk bezetten de bergen en werden destijds gesteund door de Saoedi's en anderen.

De oorlog sleepte zich voort tot 1970. De modernere Egyptische troepen slaagden er niet in de royalisten in de bergen te verdrijven, net zoals de modernere Saoedische troepen in 2015 de Houthi's niet konden verdrijven. Er is hier een kanttekening met betrekking tot Israël. Het Egypte van Gamal Abdel Nasser was zo vastgelopen in de oorlog in Jemen dat dit waarschijnlijk heeft bijgedragen aan zijn nederlaag tegen Israël in de jaren zestig. Iran is echter niet vastgelopen in Jemen, dus het is onduidelijk wat er met de Houthi-dreiging zal gebeuren.