Een nieuw Palestijns aanbod voor vrede met Israël: De sjeiks van Hebron stellen voor om de Palestijnse Autoriteit te verlaten en zich aan te sluiten bij de Abraham akkoorden

Sjeik Wadee' al-Jaabari in Jeruzalem. Foto WSJ / Jerusalem Post

Nadat de Wall Street Journal zondagochtend vroeg onthulde dat een half dozijn belangrijke Palestijnse sjeiks uit de omgeving van Hebron, en uiteindelijk nog eens 13 sjeiks uit die omgeving, allemaal onder leiding van sjeik Wadee' al-Jaabari, ook bekend als Abu Sanad, bereid zijn om zich te verbreken met de Palestijnse Autoriteit (PA) en een nieuw akkoord in de stijl van het Abraham-akkoord met Israël te ondertekenen, dat de naam "Emiraten van Hebron" krijgt, kan The Jerusalem Post nu bekendmaken dat het onlangs een ontmoeting heeft gehad met Jabari in zijn ceremoniële tent in die omgeving en geschreven is door Yonah Jeremy Bob.

Jaabari, 48, droeg een groot, wit gewaad met gouden strepen en een zwart gestreept hoofddeksel. Hij droeg meerdere grote ceremoniële ringen, één aan de ene hand en twee aan de andere hand. Zijn baard was nog steeds grotendeels zwart, al waren er wel wat grijstinten in te vinden.

De "tent" zelf was grotendeels rood en was geen normale tent.

Het was ongeveer 15 bij 9 meter groot en had een heel hoog plafond.

Hoewel de tent er niet veel anders uitzag dan de tent waarin eerdere sjeiks uit zijn familie - volgens de sjeik heerste de Jaabari-lijn al sinds de tijd van Saladdin over Hebron - mogelijk ook de zaken in de regio behartigden, was er toch krachtige airconditioning aanwezig om de intense hitte van de omringende woestijn buiten te houden.

Verrassend genoeg was de tent op dat moment niet omgeven door veel bewakers. Later kreeg de Jerusalem Post te horen dat dit waarschijnlijk tijdelijk was gedaan om de intimidatie voor de bezoekende verslaggever te verminderen.

Van sommige minder machtige sjeiks is bekend dat hun huizen omsingeld zijn door wel tien gewapende mannen,

Voor deze bijeenkomst was er slechts één mannelijke deelnemer aanwezig om te zorgen voor drinken, fruit en ander eten, en drie jonge kinderen, ogenschijnlijk tussen de vier en zeven jaar oud, renden rond. Een van hen droeg een shirt in Spider-Man-stijl.

Ondanks de bescheiden opkomst werd de bijeenkomst zelf gekenmerkt door ambtelijke en eervolle omgangsvormen. In de beginfase werd vooral gesproken over de roemruchte familiegeschiedenis van de familie Jaabari, van Saladdin tot de grootvader en vader van de sjeik.

Het eenvoudige maar radicale uitgangspunt dat de sjeik voorstelde, was dat hij controle had over ongeveer 78% van de bevolking van de metropool Hebron, wat neerkomt op 700.000 of meer Palestijnen, en dat hij bereid was om, samen met de andere sjeiks (met vier van hen sprak de Post afzonderlijk), Israël te erkennen als een Joodse staat en alle aanspraken op het Israëlisch-Palestijnse conflict te beëindigen.

Hij wilde dit doen met als doel om uiteindelijk nog zes andere Palestijnse 'emiraten' (naar het model van de VAE) erbij te betrekken, namelijk Bethlehem, Jericho, Nablus, Tulkarem, Jenin, Qalqilya en ten slotte Ramallah.

Dit zijn de belangrijkste gebieden waarin de Palestijnse Westelijke Jordaanoever werd verdeeld tijdens de Oslo-akkoorden van midden jaren negentig. Zolang ze aan de beademing lagen, hebben ze de betrekkingen tussen Israël en de Palestijnen dertig jaar lang gedomineerd.

Sjeik Jaabari vertelde me dat hij bereid was deze enorme verandering door te voeren in ruil voor Israëlische steun om de PA uit het gebied te verdrijven, voor het herstellen van werkvergunningen die na 7 oktober 2023 waren opgeschort, voor de bouw van nieuwe gezamenlijke industriële Israëlisch-Palestijnse werkzones en voor enkele delen van gebied C van de Oslo-akkoorden.

De familie Jaabari haat de PA al tientallen jaren. Sinds de familie in 2007 een politiebureau van de PA in brand stak en 34 PA-agenten gijzelde als vergelding voor de moord op een lid van de Jaabri-clan, is de inmenging van de PA in de aangelegenheden van Hebron al afgenomen.

De vader van Jaabari had meerdere ontmoetingen met Israëlische functionarissen, waaronder een ontmoeting die jaren geleden plaatsvond met een andere verslaggever van de Post. Het doel was om initiatieven voor coëxistentie door te voeren waar de PA niet bij betrokken is.

Maar het unieke aan dit laatste initiatief is dat het plaatsvond in de periode na de Abraham-akkoorden en na 7 oktober.

Zvika Klein van de Post schreef in mei een opiniestuk na een ontmoeting met minister Nir Barkat, de belangrijkste Israëlische figuur achter het initiatief. Ze sprak over het initiatief op een algemener conceptueel niveau.

Barkat heeft premier Benjamin Netanyahu op de hoogte gehouden, maar de premier, zelfs de risicomijdende politicus, heeft zich er tot nu toe buiten gehouden om te kijken welke kant het opgaat.

De Shin Bet verzet zich hevig tegen het initiatief.

Hoewel de veiligheidsdienst niet tevreden is met de strijd van de PA tegen het Palestijnse terrorisme, beschouwt zij het nog steeds als de enige instantie die Israël echt kan helpen bij het onderdrukken van terreur op de gehele Westelijke Jordaanoever.

Sommige Israëlische functionarissen schatten dat de PA over zo'n 70.000 officieren beschikt, waaronder een kleinere groep commando's. Dat is geen gemakkelijke groep om te vervangen.

Volgens schattingen van Israëlische functionarissen zijn er momenteel ongeveer 4.000 PA-agenten in Hebron aanwezig, samen met 200 commando's.

Door de jaren heen heeft de PA, ondanks de dreiging om de betrekkingen te verbreken, informatie gedeeld met de Shin-partij in de hoop op zijn minst een aantal Palestijnse terroristen, met name Hamas, te kunnen oppakken.

Soms deelt de PA zulke informatie met anderen om zo de oppositie van Hamas onder controle te houden. Israël is echter niet zo geïnteresseerd in die motivatie als het doel is om terroristen op te pakken.

De IDF is op soortgelijke wijze tegen het idee en rekent ook op de PA voor samenwerking op veiligheidsgebied.

Wat er sinds december 2024 in Jenin is gebeurd, is een goede metafoor voor het dilemma.

Zes weken lang heeft de PA, deels op aandringen van Israël, haar eigen bevolking daar lastiggevallen, die zich schuldig maakte aan terreur en gewelddadige protesten.

Het slaagde erin de terreur in de regio Jenin aanzienlijk te verminderen.

Maar het lukte niet om de controle over het interne vluchtelingenkamp van Jenin te krijgen.

Uiteindelijk ging het Israëlische leger op 21 januari het kamp binnen en startte een maandenlange operatie om de resterende terreurelementen daadwerkelijk uit te roeien.

De PA hielp dus, maar faalde ook.

Dit is de geschiedenis van de PA op de Westelijke Jordaanoever: soms helpt ze de Shin Bet en het Israëlische leger, maar soms ook niet, en al helemaal niet als andere Palestijnse strijders 'te sterk' zijn.

De Shin Bet en de IDf geven de voorkeur aan de duivel die ze kennen en vrezen dat een losse confederatie van emiraten op de Westelijke Jordaanoever onbestuurbaar zou zijn, om nog maar te zwijgen van het feit dat dit initiatief zou kunnen leiden tot een onvoorspelbare Palestijnse burgeroorlog.

Jaabari vertelde mij dat als Israël hem steunt, hij de PA in Hebron binnen enkele uren of dagen kan verslaan, zonder al te veel bloedvergieten. Veel van de officieren van de PA zijn namelijk onderdeel van zijn clan.

Jaabari belooft dat in zijn regio Hebron zijn woord wet is en dat hij totale en volstrekte rust kan brengen in een gebied dat tien jaar geleden de ergste en meest chaotische omgeving was.

Dit komt doordat Hebron nog steeds grotendeels afhankelijk is van de clans van de stammen. Hij kan snel en indien nodig dodelijk optreden tegen iedereen die zijn decreten overtreedt.

De deal die hij met Barkat heeft gesloten, voorziet in 1.000 nieuwe Palestijnse arbeiders uit Hebron in Israël, gevolgd door 5.000 na een proefperiode.

Maar vergeleken met de 210.000 Palestijnse arbeiders in Israël vóór 7 oktober zijn deze aantallen miniem.

Jaabari eist dat Barkat en Israël hem op korte termijn alleen al 50.000 pond uit Hebron geven.

De regelingen voor gebied C zijn dubieus.

Waarschijnlijk zou Jaabari een aantal nieuwe stukken van Gebied C krijgen, maar het lijkt waarschijnlijk dat Israëlische functionarissen de nieuwe akkoorden zullen proberen te gebruiken om grotere gebieden voor Israël in te nemen.

Op deze manier konden de Palestijnen klagen dat deze nieuwe deal slechter voor hen als groep en natie zou zijn dan een onafhankelijkere en grotere Palestijnse staat, vergelijkbaar met de strategieën van de Zesdaagse Oorlog uit 1967.

Bovendien zouden de akkoorden Jeruzalem permanent aan Israël overdragen en de kwestie van de 'terugkeer van vluchtelingen' oplossen. Het zou echter wel de Palestijnse autonomie over de islamitische gebedsgebieden op de Tempelberg aan banden leggen.

Waarom zou Jaabari concessies doen die de PA nooit zou doen en waar een groot deel van de wereld tegen zou zijn?

Vanuit zijn perspectief was de PA een buitenlandse macht uit Tunesië (waar PLO- en later PA-leider Yasser Arafat vóór Oslo naartoe was verbannen) die na ruim twintig jaar ballingschap terugkeerde naar de Westelijke Jordaanoever en de traditionele sjeikdommen, die altijd alle Palestijnse zaken in het gebied hadden geregeld, ten val bracht.

Hij vertelde me dat alle belangrijke lokale diensten nog steeds worden beheerd door zijn raad van sjeiks en dat de PA alleen maar belastingen int, een manier om lokaal geld te gebruiken voor haar corrupte 'buitenlandse' behoeften.

Met andere woorden, hij ziet de PA slechts als een parasiet en wil de volledige controle terug over het gebied dat volgens hem en zijn raad al honderden jaren vóór Oslo bestond.

En na 7 oktober is hij ervan overtuigd dat het vooroorlogse idee van een Palestijnse staat dood is en dat de Israëliërs dit nooit zullen accepteren.

Wat heeft het voor zin om te wachten op een luchtkasteel en de PA ondertussen een deel van het geld van zijn clan te laten afpakken?

Jaabari moet het opnemen tegen de Shin Bet, het IDF, mogelijk Netanyahu (zijn definitieve standpunt is nog niet bekend), de PA en waarschijnlijk een groot deel van de wereld die nog steeds vasthoudt aan de traditionele tweestatenoplossing uit het Oslo-tijdperk.

Het is onduidelijk of de Amerikaanse president Donald Trump zich met deze kwestie zal bemoeien en de wereld zal proberen te overtuigen het te accepteren, vooral als Israël zelf nog geen standpunt heeft ingenomen.

Maar Trump is voorstander van normalisatieakkoorden en de rest van de Abraham-akkoorden werd uitgevoerd ondanks tegenstand van de PA.

Vanuit een bepaald perspectief zou dit een nieuwe, pragmatische manier kunnen zijn om Israëliërs en Palestijnen in vrede en naast elkaar te laten leven, nadat 33 jaar Oslo dat niet heeft opgeleverd.

Delen van rechts in Israël zijn er fel op tegen, omdat ze hiermee meer delen van Gebied C kunnen innemen en Jeruzalem kunnen behouden. De plaatselijke sjeiks willen hiermee de PA met rust laten.

Vanuit een ander perspectief is het misschien een onrealistische droom van een groep lokale sjeiks en een groep rechtse Israëliërs die het opnemen tegen veel grotere krachten binnen hun eigen volk en wereldwijd.

Ook is het onduidelijk hoeveel Palestijnen, zelfs als de vredesconferentie doorgaat, over tien jaar nog steeds tevreden zouden zijn met het opgeven van de volledige staat en Oost-Jeruzalem, nu 7 oktober slechts een vage herinnering is.

Maar Sjeik Jaabari heeft mij duidelijk gemaakt dat hij niet langer afwacht en dat hij openlijk de vraag aan Israël en de wereld stelt: willen jullie zijn hand vasthouden en een nieuwe vorm van co-existentie creëren of niet?