Einde democratie zeggen velen: Knesset keurt controversieel wetsvoorstel voor rechterlijke selectiecommissie goed

Minister van Justitie, Levin, die het allemaal door drukte, met collega Sa'ar. Foto Jerusalem Post

De Knesset heeft een controversieel wetsvoorstel goedgekeurd om de commissie die verantwoordelijk is voor de verkiezing van Israëlische rechters te wijzigen, aldus Jerusalem Post..

67 Knessetleden stemden vóór het wetsvoorstel, één stemde tegen. Leden van de oppositiepartijen liepen weg tijdens de derde lezing, waardoor het plenum halfleeg achterbleef.

"Het Hooggerechtshof heeft, via een proces dat al tientallen jaren in een stroomversnelling zit, de Knesset feitelijk ongeldig verklaard", aldus minister van Justitie Yariv Levin.

"Ik sta hier vandaag namens u, na decennia waarin uw stem niet werd gehoord en uw stem in de stembus werd vertrapt. We beginnen aan een nieuw hoofdstuk. De dagen van overgave en stilte zijn voorbij en keren nooit meer terug," verklaarde hij verder.

Het hoofd van de Grondwetscommissie van de Knesset, Simcha Rothman, bevestigde dat het wetsvoorstel "een cruciale stap is in het herstellen van het evenwicht tussen de verschillende takken van de overheid en het teruggeven van de beslissingsbevoegdheid aan het volk van Israël."

Leiders van oppositiepartijen merkten na de stemming op: "De Israëlische regering heeft zojuist een wet goedgekeurd met één enkel doel: ervoor zorgen dat rechters ondergeschikt worden aan de wil van politici."

"Dit gebeurt terwijl er nog steeds 59 gijzelaars in Gaza worden vastgehouden. In plaats van alle inspanningen te richten op het terugbrengen van de gijzelaars en het helen van de wonden van het land, voert deze regering opnieuw de wetgeving door die het publiek vóór 7 oktober verdeelde."

Ze voegden eraan toe dat ze ervoor zouden zorgen dat het wetsvoorstel "wordt ingetrokken" in "de volgende regering."

Yesh Atid en de Movement for Quality of Government dienden vervolgens een verzoekschrift tegen het wetsvoorstel in bij het Hooggerechtshof.

De stemmingen kwamen nadat de oppositie een parlementaire "weesgegroet" had geprobeerd. Rond 5:00 uur verwijderde de oppositie al haar sprekers om onmiddellijk te kunnen beginnen met stemmen. De zet was een poging om de coalitie te verrassen en onvoorbereid te treffen, aangezien de stemming aanvankelijk pas om ongeveer 9:00 uur zou beginnen.

De zet mislukte echter omdat Levin en de voorzitter van de Knesset-grondwetcommissie, MK Simcha Rothman, hun slottoespraken verlengden om ervoor te zorgen dat alle MK's van de coalitie aanwezig konden zijn bij het plenaire debat.

Het wetsvoorstel is een afgezwakte versie van een van de belangrijkste onderdelen van de gerechtelijke hervormingen van de regering uit 2023 .

De Judicial Selection Committee bestaat sinds 1953 uit negen leden: drie rechters van het High Court, twee ministers, twee leden van de Knesset (traditioneel één coalitie en één oppositie) en twee vertegenwoordigers van de Israel Bar Association (IBA). Volgens het nieuwe voorstel, dat van toepassing zal zijn vanaf de volgende Knesset, worden de twee IBA-leden vervangen door twee “publieke vertegenwoordigers”, één benoemd door de coalitie en de ander door de oppositie. De publieke vertegenwoordigers moeten de kwalificaties hebben om benoemd te worden als rechter van het High Court.

Bovendien zal volgens het voorstel de meerderheid die nodig is voor benoemingen bij het High Court terugkeren naar 5-4 in plaats van de huidige 7-2. Echter, elke benoeming bij het High Court vereist de instemming van ten minste één vertegenwoordiger van de oppositie en één van de coalitie (of hun respectievelijke publieke vertegenwoordigers). Benoemingen in alle andere rechterlijke groepen vereisen de goedkeuring van één lid van de coalitie, één van de oppositie en één van de rechters.

Het voorstel omvat ook een mechanisme om een ​​patstelling in benoemingen voor het Hooggerechtshof te voorkomen. Als er een jaar verstrijkt met ten minste twee vacatures, zullen de coalitie en de oppositie elk drie kandidaten voorstellen, waaruit de andere partij er één moet kiezen (samen met de rechters). De minister van Justitie mag dit "deadlock-mechanisme" slechts één keer per Knesset-termijn gebruiken. Ten slotte moeten ten minste twee derde van de rechters in het Hooggerechtshof eerder rechters van het Regionaal Hof zijn geweest.

Een ontwerp van de huidige versie werd voor het eerst gepresenteerd op 9 januari als een "compromis" tussen minister van Justitie Yariv Levin en minister van Buitenlandse Zaken Gideon Sa'ar, en kreeg de steun van twee rouwende vaders, voormalig minister Yizhar Shai en voormalig hoofd van de brandweer en reddingsdienst Dedi Simchi. Shai heeft sindsdien zijn steun voor het wetsvoorstel ingetrokken.

Voorstanders van het wetsvoorstel betoogden dat het een waardig compromis was, aangezien het de coalitie geen volledige macht gaf over de benoemingen van rechters en dat het pas in de volgende Knesset van toepassing zou zijn.

Tegenstanders, waaronder de oppositie, het Openbaar Ministerie en een groot aantal maatschappelijke organisaties, betoogden echter dat de toenemende politieke betrokkenheid bij het selectieproces van rechters een negatief effect zal hebben op de onafhankelijkheid van het hof, omdat benoemingen van rechters onderdeel worden van politieke onderhandelingen.

Het wetsvoorstel werd precies twee jaar nadat de eerste versie was vastgelopen wet, na een waarschuwing van de toenmalige minister van Defensie Yoav Gallant dat het schisma over het wetsvoorstel de nationale veiligheid schaadde. Netanyahu ontsloeg Gallant prompt, wat leidde tot massaprotesten in wat bekend werd als “de Nacht van Gallant”.