Exclusief van Jerusalem Post: Saoedische normalisatie geschaad, maar nog steeds mogelijk met overwinning op Iran of Hamas

Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman

Naar aanleiding van de zondagserie interviews van Channel 13 met voormalige functionarissen van de regering-Biden over de gemiste kansen van Israël om tot normalisatie met de Saoedi's te komen, heeft premier Benjamin Netanyahu deze kans weliswaar aanzienlijk vertraagd en geschaad, maar er zijn nog steeds minstens twee verrassende wegen naar dat kroonjuweel van normalisatie tussen Israël en de Arabieren, zo heeft The Jerusalem Post vernomen.

Topbronnen in Israël erkennen dat de klassieke en gemakkelijkste weg naar normalisatie het einde van de oorlog in Gaza is en blijft, waarbij een hervormde Palestijnse Autoriteit de leiding krijgt over Gaza samen met gematigde Arabische bondgenoten, en er vooruitgang wordt geboekt in de richting van een tweestatenvisie, ook al zal dit niet leiden tot een daadwerkelijke nieuwe realiteit van tweestaten.

Zij stellen echter dat er nog twee andere mogelijke paden zijn die beter aansluiten bij Netanyahu's huidige regionale visie en die ook tot normalisatie met Riyadh zouden kunnen leiden .

Verrassend genoeg is een volledige nederlaag van Hamas in Gaza een van de mogelijke oplossingen.

Hoewel dit zou betekenen dat de oorlog nog aanzienlijk langer zou moeten duren en veel defensiefunctionarissen geloven dat dit doel onhaalbaar is gezien de verschillende beperkingen, beweren anderen dat zowel de Saoedi's als Egypte (in tegenstelling tot Qatar en Turkije) willen dat Hamas uit Gaza wordt verwijderd. Zij zien Hamas namelijk als een verlengstuk van de Moslimbroederschap, die ook hun landen bedreigt.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Saoedische kroonprins Mohammed Bin Salman. Foto The Jerusalem Post

Het bezwaar van veel gematigde Arabische regimes die Hamas verafschuwen, is dat Israël er al 18 maanden niet in slaagt Hamas te verwijderen. Als Israël hiermee blijft falen, is het voortzetten van de oorlog zinloos. Het ondermijnt alleen hun stabiliteit en de stabiliteit van de regio.

Maar in een theoretisch scenario waarin Israël Hamas binnen een "redelijke" tijd zou kunnen uitschakelen, zouden ze dit kunnen zien als een dusdanige positieve verandering richting grotere stabiliteit ten opzichte van de Moslimbroederschap in de regio, dat ze wellicht overgaan tot normalisatie.

Israël zou waarschijnlijk nog steeds stappen moeten zetten om de Palestijnse zelfbeschikking te vergroten, maar zelfs Jeruzalem zou hier minder bezwaar tegen hebben, als Hamas daadwerkelijk zou worden verwijderd.

Het tweede mogelijke scenario heeft, verrassend genoeg, niets te maken met de Palestijnen, maar met Iran.

In het openbaar verzetten de Saoedi's zich momenteel tegen een Israëlische aanval op het nucleaire programma van Teheran en zijn ze voorstander van een nieuwe nucleaire deal die door de Amerikaanse president Donald Trump wordt onderhandeld.

In tegenstelling tot 2015, toen Riyad zich verzette tegen het nucleaire akkoord van de regering-Obama, zijn de Saoedi's in 2025 bereid om Trumps voorstel te ondertekenen, ook al zitten er gaten in.

De redenen voor deze verandering zijn complex, maar het belangrijkste standpunt van Saoedi-Arabië is momenteel het steunen van een diplomatieke oplossing voor de nucleaire crisis in Iran.

Er zijn echter, net als in Gaza, ook andere, minder waarschijnlijke scenario's denkbaar. Die scenario's zouden ertoe kunnen leiden dat de Saoedi's van kant wisselen en zelfs tot een normalisering van de relatie met Israël overgaan, zonder dat het beeld aan het Palestijnse front volledig verandert.

Uiteindelijk is stabiliteit voor de Saudi's de grootste zorg. Hun grootste bedreiging is nog steeds de Islamitische Republiek en haar potentiële kernwapens, en niet Hamas.

Wat gebeurt er als Israël succesvol is?

In het geval dat Israël er daadwerkelijk in zou slagen het nucleaire programma van Iran te vernietigen, geloven sommige Israëlische topfunctionarissen dat de Saoedi's zo enthousiast zouden zijn over het wegnemen van die dreiging, dat ze over zouden gaan tot normalisering van de betrekkingen met Jeruzalem, puur op basis van die radicale uitkomst en de nieuwe hoeksteen van regionale stabiliteit.

De Saoedi's zijn dan ook niet echt tegen een Israëlische luchtaanval op het nucleaire programma van Teheran, dat volledig slaagt en hen ongemoeid laat.

Ze vrezen eerder dat zo'n luchtaanval onvoldoende succesvol zal zijn en de dreiging intact zal laten. Dit zal ertoe leiden dat Iran nog meer op de ontwikkeling van kernwapens zal aandringen. Ook vrezen ze dat de Islamitische Republiek op zo'n aanval zal reageren door de Saoedische economie dodelijk te verwonden en enkele Saoedische steden te verwoesten.

In 2019 voerde Iran aanvallen uit op grote delen van de Saoedische economie. Riyad gelooft nog steeds niet dat het zich kan verdedigen tegen een dergelijke aanval vanuit Teheran.

Net als bij de Palestijnen is dit de reden waarom de Saoedi's de voorkeur geven aan diplomatie en zelfs hoge functionarissen sturen om dichter bij Iran te komen. Ze willen namelijk grote risico's voor zichzelf en de regio vermijden.

Maar als Israël het hoge risico zou nemen en een perfect resultaat zou boeken, waarbij Riyad niet wordt geschaad en de Iraanse nucleaire dreiging wordt weggenomen, dan zouden de Saoedi's heel goed van hun risicomijdende standaardpositie kunnen afstappen en zich meer tot Israël willen wenden als diens algemene beschermer en bondgenoot.