Haibulance-vrijwilliger Judka Dreyfus houdt een verlaten, uitgeput reekalf vast dat op de Golanhoogvlakte is gevonden. Foto door Noga Steinmetz via ISRAEL21c
Toen de oorlog tussen Israël en Hamas uitbrak, was Lany Ilana Dekel Rosenberg er zeker van dat de operatie die zij leidt om gewonde wilde dieren op te sporen en naar het ziekenhuis te vervoeren, tot stilstand zou komen.
Wie had tenslotte de tijd of de mentaliteit om zich zorgen te maken over gestrande dieren terwijl er oorlog om hen heen woedde?
Maar tot haar verbazing nam de reddingsactiviteit niet dramatisch af.
“De cijfers zijn vrijwel gelijk aan die van 2022, en veel daarvan is te danken aan burgers en aan het leger, dat echt de nadruk legt op het beschermen van wilde dieren. Midden in de strijd vinden soldaten het belangrijk om dieren op te halen en onze hotline te bellen”, vertelt Rosenberg aan ISRAEL21c.
“Zelfs als ze alleen maar willen eten of slapen, maakt het ze nog steeds uit. Het is verbazingwekkend, en elke keer weer ontroert het mij tot tranen om te zien hoeveel ze geven om de zorg voor ons en voor onze omgeving. Het verwarmt mijn hart en geeft me zoveel kracht.”
Lany Rosenberg, vergezeld door soldaten,evacueert een ooievaar uit een kinderboerderij in Kibbutz Be'eri, een paar dagen nadat de kibboets was aangevallen. Foto door Shachar Kara via ISRAEL21c
Rosenberg leidt een project met de naam Haibulance – de naam is een combinatie van de Hebreeuwse woorden voor ‘dieren’ en ‘ambulance’ – waarbij ongeveer 400 vrijwilligers reageren op oproepen van gestrande wilde dieren.
Ze rijden met de wezens in hun eigen auto's om veterinaire zorg te krijgen op stations in de provincie of in het Israeli Wildlife Hospital in de Ramat Gan Safari.
Een soldaat die in het noorden van Israël diende, vond deze jonge gehoornde uil verlaten op de grond en gaf hem door aan een Haibulance-vrijwilliger. Foto door Amit Almog via ISRAEL21c
Het Haibulance-project opereert onder auspiciën van de Israel Nature and Parks Authority en ontstond toen Rosenberg, die al jaren bij de organisatie werkte, ongeveer zeven jaar geleden werd gevraagd om inspecteurs te helpen tijdens het vogeltrekseizoen .
“De hulp werd gewaardeerd en we breidden onze hulp uit naar de wilde dieren, waarbij we ons concentreerden op het extraheren en transporteren ervan”, legt Rosenberg uit.
“Onderweg sloten vrijwilligers zich bij ons aan en we openden WhatsApp-groepen op basis van geografische locaties, acht groepen in totaal. Wat begon als ik en nog een paar vrijwilligers is uitgegroeid tot ongeveer 400 vrijwilligers, en we zijn er ook in geslaagd samenwerking tot stand te brengen met veterinaire diensten in bepaalde steden,
dierentuinen in heel Israël en verschillende stichtingen. We zijn – en ik zeg dit met veel plezier – in een monster veranderd.”
Rosenberg zegt dat ze van haar werk houdt. “Ik heb geweldige managers, en zonder hun steun en zorg had dit allemaal niet kunnen gebeuren.”
Betere overlevingskansen
In het eerste jaar hebben vrijwilligers van Haibulance zo'n 1.500 dieren gered. In 2021 steeg dat aantal naar 9.000, en zowel in 2022 als in 2023 waren er gemiddeld 7.000 telefoontjes van burgers die gewonde dieren meldden.
“Hun telefoontjes bereiken onze hotline en van daaruit gaan ze naar de geografische WhatsApp-groepen, waar we vragen wie er vrij is om vrijwilligerswerk te doen. We hebben vrijwilligers die vijf keer per jaar op pad gaan, en anderen doen dat 80 uur per maand.”
Haibulance-vrijwilliger Willy Pasternak brengt een gehoornde uil terug naar de natuur na behandeling in het Israeli Wildlife Hospital. Foto met dank aan Asjalim via ISRAEL21c
Rosenberg benadrukt dat de vrijwilligers alleen kleine, ongevaarlijke zoogdieren, vogels en reptielen vervoeren.
“We staan het verzamelen en verdrijven van gevaarlijke dieren zoals dassen en stekelvarkens, of van bedreigde diersoorten, niet toe. Dat soort dieren hebben een speciale rit rechtstreeks naar het ziekenhuis nodig, ook om geen gevaar voor mensen te vormen”, zegt ze.
“Onze grootste uitdaging is om dieren zo snel mogelijk te vervoeren onder enigszins moeilijke omstandigheden – mensen doen dit immers in hun eigen vrije tijd en op eigen kosten”, merkt Rosenberg op.
Transitstations
Om de efficiëntie te vergroten heeft het Haibulance-project ruim twintig ‘doorgangsstations’ ingericht bij de huizen van vrijwilligers die een EHBO-opleiding en medische apparatuur hebben gekregen.
“Het vergroot de overlevingskansen van de dieren aanzienlijk,” vertelt Rosenberg aan ISRAEL21c.
Stel dat je een pelikaan uit het noorden hebt, dan bereiken ze eerst een doorgangsstation waar ze eerste hulp krijgen die hen de boost geeft die ze nodig hebben. Soms hebben dieren alleen maar water of voedsel nodig, of ze zijn uitgeput door de migratie.”
Maar in sommige gevallen vormen de transitstations het eerste station in een estafetterace helemaal naar het natuurziekenhuis in het midden van het land.
Lany Ilana Dekel Rosenberg met een pelikaan die door maritieme patrouilles aangeschoten en uitgeput op zee werd aangetroffen en voor behandeling naar het natuurziekenhuis werd gebracht. Foto door Yaniv Levy Paz via ISRAEL21c
Vrijwilligers halen de dieren op en rijden ze een bepaald deel van de reis af, voordat ze worden afgezet bij andere vrijwilligers die ze meenemen op de volgende fase van de reis.
De dieren reizen in kartonnen dozen die gemakkelijk te vervoeren en weg te gooien zijn nadat de zieke dieren zijn gehuisvest.
De ooievaar en de uil
Het allereerste geval van Rosenberg valt nog steeds op als het vreemdste tot nu toe.
‘Ik werd naar het noorden gestuurd om een gewonde ooievaar op te halen. Maar ik wist niet hoe ik haar moest benaderen. Het grappige was dat hij mij aanviel en achtervolgde. In plaats van dat zij van mij wegliep, rende ik uiteindelijk van haar weg”, lacht ze.
Een andere vreemde ervaring, zegt ze, betrof het redden van een uil die vastzat tussen twee rijstroken op Route 6 – de snelste snelweg van Israël.
“Onze vrijwilligers mogen onderweg niet stoppen, maar ik werk voor de Israel Nature and Parks Authority. In overleg met de medewerkers van Route 6 stopte ik het Haibulance-voertuig veilig, stapte op dit kleine verkeerseiland en slaagde erin de uil te vangen. Ik was zo opgewonden, omdat het verbazingwekkend was dat iemand haar zelfs maar opmerkte, gezien waar ze vastzat. Ze moet zijn aangereden door een passerende auto.”
Andere dieren raken gewond door explosies, branden, schietpartijen of elektrocutie, om nog maar te zwijgen van oorlog.
Haibulance-vrijwilliger Tzukit Raviv houdt een slangenarend vast die in het noorden van Israël werd geëlektrocuteerd. Foto door Coral Raviv via ISRAEL21c
“Hoe meer we groeien en ons ontwikkelen, hoe groter steden worden, hoe meer mensen, auto’s en gebouwen er zijn, en hoe meer dieren in het wild gewond raken”, zegt Rosenberg.
“Wij als mensen brengen met tegenzin schade toe aan de natuur, dus het minste wat we kunnen doen is een gunst teruggeven.”
Aan het einde van elk jaar, als ze erover nadenkt zo’n 7.000 dieren te hebben geholpen, zegt Rosenberg dat ze “een zeer grote voldoening voelt. Er is niets beter dan het gevoel hebben dat je iets goeds doet en dat je een doel hebt.”
Voor meer informatie, klik hier.
