Golda Meir, nieuw boek beschrijft haar leven bekeken door een feministische lens een

Golda Meir spreekt tijdens het historische bezoek van de Egyptische president Anwar Sadat (midden) op 21 november 1977, met Shimon Peres aan de rechterkant. Foto door Ya'acov Sa'ar/GPO

Hoewel door de staat gesubsidieerde kinderopvang in de meeste landen nog een verre droom is, was het in de jaren dertig van de vorige eeuw een echt radicaal idee, toen nog maar weinig moeders buitenshuis werkten.

Maar toen werd in Palestina gepionierd met deze sociale dienst. Joodse vrouwen hadden veilige en betaalbare kinderopvang nodig terwijl ze samen met hun echtgenoten werkten aan de opbouw van wat de staat Israël zou worden.

Een van die vrouwen was Golda Meir.

Decennia voordat zij de vierde en enige vrouwelijke premier van Israël was (van 1969 tot 1974), was Meir lid van de Women Workers Council en in de jaren vijftig werd zij minister van Arbeid.

In de overtuiging dat werk essentieel was voor waardigheid, ontwikkelde Meir de Israëlische Social Security Act en garandeerde zwangerschapsverlof met behoud van loon, zegt Pnina Lahav, professor in de rechten van de Universiteit van Boston, tegen ISRAEL21C.

Prof. Pnina Lahav. Foto door Abshalom Jac Lahav via ISRAEL21C

Op basis van jarenlang onderzoek zal Lahav's boek, The Only Woman in the Room: Golda Meir and Her Path to Power, op 6 september worden uitgebracht door Princeton University Press.

Het boek wordt beschreven als een feministische biografie, waarin het leven van Meir opnieuw wordt bekeken door de lens van gender.

Een van de jongens

Hoewel Meir in 1954 zwangerschapsverlof instelde (“Het was haar geschenk aan Israëlische vrouwen”, zegt Lahav), heeft ze zichzelf nooit een feministe verklaard.

Integendeel, Meir kwam aan de macht door de patriarchale politieke structuur te accepteren.

David Ben-Gurion beschreef de niet glamoureuze Meir op beroemde wijze als 'de enige man in het kabinet', waaraan Lahav haar titel ontleende.

Golda Meir was de enige vrouw bij de eerste zitting van de derde regering van Israël, 1951. Foto door David Eldan/GPO National Photo Collection of Israel, via Wikimedia Commons

Door deel uit te maken van het old boys'-netwerk kon Meir een glazen plafond doorbreken. Maar dat glas was dik van vrouwenhaat en ze kwam er niet ongeschonden uit.

“Om succesvol te zijn, zoals Golda later opmerkte, moet een vrouw veel capabeler zijn dan een man. … Als een vrouw niet alleen wil bevallen, kinderen wil opvoeden … als een vrouw ook wil werken, iemand wil zijn … nou, het is moeilijk. Moeilijk. Moeilijk.'

"Het was een zware strijd om in zo'n cultuur te slagen, een die haar ontwikkeling van een persoonlijkheid beïnvloedde en haar keuze voor overlevingsstrategieën beïnvloedde", schrijft Lahav.

Golda Meir met de kinderen van Kibbutz Shefaim, juli 1950. Foto door Teddy Brauner/GPO

Meir was een eeuwigdurend slachtoffer van vooroordelen in de Israëlische pers. Commentatoren bespotten haar uiterlijk, kleding en gedrag toen en zelfs nu.

Wijlen Haaretz-columnist Yoel Marcus, die uitgebreid verslag deed van leiders van de jonge staat, 'heeft vrijwillig aangeboden dat Golda verre van de enige man in het kabinet is, 'met haar vijandigheden, haar jaloezie, zij de ultieme vrouw is. Een vrouw met al haar negatieve eigenschappen.'”

Pas onlangs schreef Haaretz-columnist Nissan Shor dat "Golda er 70 uitzag toen ze 50 was."

"Die verklaring is belachelijk, oneerlijk en vrouwenhater", zegt Lahav tegen ISRAEL21c. “Uiterlijk is niet relevant voor prestaties. Golda kwam uit een socialistische achtergrond die eenvoud op prijs stelde. Ze wilde zichzelf zijn, en dat betekende dat ze haar haar niet moest kleuren en geen high-fashion kleding moest dragen.”

De feministische invalshoek

Lahav, een expert op het gebied van constitutioneel recht, doet sinds 2008 onderzoek naar en geeft lezingen over Golda Meir. Er is geen gebrek aan informatie, maar toch had ze het gevoel dat er iets ontbrak.

"Er zijn een aantal uitstekende biografieën van Golda", zegt Lahav. “Wat we niet hebben, is de feministische invalshoek. Hoe meer ik over haar bestudeerde, hoe meer ik voelde dat hier een boek lag, om mensen te vertellen over haar bijdragen in de context van de strijd die ze doormaakte om erkenning te krijgen.”

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken William Rogers met premier Golda Meir op in het Waldorf Astoria hotel in New York, 29 september 1969. Foto door Moshe Milner/GPO

Golda (Goldie) Mabovitch werd geboren in 1898 in Kiev in Oekraïne; het gezin verhuisde later naar Wit-Rusland. Meisjes gingen niet naar school in arme joodse gezinnen zoals die van haar, legt Lahav uit. Ze bleven thuis en leerden hoe ze een huishouden moesten runnen.

Pas toen het gezin naar Milwaukee emigreerde, toen Golda acht was, ging ze naar school en leerde ze lezen en schrijven. Haar ambitie was om lerares te worden, een conventioneel doel dat haar naar een onconventionele carrière leidde.

Golda Mabovitch in Milwaukee, 1914. Foto met dank aan Wikimedia Commons

“Haar beslissende moment was toen ze naar de middelbare school wilde. Haar ouders wilden haar om verschillende redenen niet', zegt Lahav.

Haar moeder dacht dat het zinloos zou zijn, omdat vrouwelijke leraren destijds moesten stoppen als ze getrouwd waren. Haar vader vertelde haar dat mannen niet van slimme meisjes houden.

'Uiteindelijk is ze van huis weggelopen naar Denver, waar haar zus woonde, en daar ging ze naar de middelbare school', zegt Lahav.

“Dit vertelt je over Golda's behoefte aan zelfontplooiing. Ze wilde een opleiding volgen en moest daarvoor met haar ouders vechten.”

In Denver ontwikkelde ze een voorliefde voor politiek activisme. In 1921 emigreerden zij en haar nieuwe echtgenoot, Morris Myerson, naar een kibboets in Palestina.

“Ze werd begin jaren twintig lid van de PvdA en klom langzaam op de ladder op. Ze was erg slim en energiek en was bereid te investeren in partijpolitiek”, zegt Lahav.

“Wat dat betekende, was dat ze haar kinderen verwaarloosde. Ze had twee jonge kinderen die werden opgevangen door haar zus, haar moeder en kindermeisjes. Dat was de prijs die ze betaalde.”

Onafgemaakte zaken

Lahav denkt niet dat moderne vrouwen het veel gemakkelijker hebben.

“In haar boek Unfinished Business schrijft prof. Anne-Marie Slaughter dat we vandaag de dag nog steeds de behoeften niet begrijpen van vrouwen die een gezin willen stichten en tegelijkertijd een bijdrage willen leveren in de publieke sfeer. Golda zei dit in de jaren twintig', zegt Lahav.

Margaret Thatcher, toen leider van de Britse Conservatieve Partij, ontmoette voormalig premier Golda Meir in Tel Aviv, maart 1976. Foto door Moshe Milner/GPO

Als ze met Golda Meir kon gaan zitten en haar zou interviewen, zou Lahav vragen: wat waren volgens u uw belangrijkste bijdragen aan de opbouw van de staat Israël? Waar heb je spijt van? Als je het helemaal opnieuw zou kunnen doen, wat zou je dan anders doen?

Ik vraag Lahav of ze verwijst naar de Yom Kippoer oorlog van 1973, toen Israëls rampzalige gebrek aan paraatheid werd toegeschreven aan de premier en zes maanden later tot haar ontslag leidde.

"Ik dring er bij iedereen op aan om te stoppen met geobsedeerd te zijn door Golda en de Yom Kippur oorlog en naar het hele traject van Golda's leven te kijken", reageerde Lahav.

“Israëliërs geven haar altijd de schuld van het trauma van die oorlog. Golda probeerde Sadat en andere Arabische leiders te bereiken, maar ze weigerden met Israël te praten en haar mening werd niet in overweging genomen. Het is niet eerlijk om alle verantwoordelijkheid bij Golda te leggen."

Lahav zelf was in die tijd niet in het land. Van 1970-75 studeerde ze voor haar doctoraat in de rechten aan de Yale University.

Ze kwam terug naar Israël om rechten te doceren aan de Hebreeuwse Universiteit en aanvaardde vervolgens een functie aan de Universiteit van Boston in 1980. In de loop der jaren was ze gasthoogleraar aan de Universiteit van Tel Aviv, IDC Herzliya, de Universiteit van Oxford en de Université Jean Moulin Lyon in Frankrijk.

Wat ze in Meir ziet, is "een vrouw die worstelt voor zelfontplooiing, die een goed gevoel voor zichzelf en haar capaciteiten had en niet altijd werd gewaardeerd door het Israëlische publiek."

Premier Golda Meir passeert de erewacht op de luchthaven van Lod voordat ze vertrekt voor haar officiële bezoek aan de Verenigde Staten, 9 september 1969. Foto door David Eldan/GPO

Lahav zegt dat ze hoopt dat vrouwelijke lezers van haar boek met de vastberadenheid zullen komen: "Als je iets in je hart wilt, wat het ook is, vertrouw dan op jezelf en ga verder, maar onthoud dat de wereld je niet altijd zal steunen. Wees niet bang.”

Omslag van het aanstaande boek van Pnina Lahav. Foto met dank aan Princeton University Press via ISRAEL21C

Ze merkt op dat sommige vrouwelijke politici een gebrek aan zelfvertrouwen hebben en zich bij veiligheidskwesties overgeven aan mannen.

“Maar als ze leidinggevende posities zouden hebben, zou de wereld er veel beter uitzien omdat vrouwen de gevoeligheid, de zorg voor het collectief, het vermogen hebben om gevoelens en intuïties in het besluitvormingsproces te brengen. Ze hebben gewoon het vertrouwen nodig dat hun bijdrage zinvol is.”