Foto door Avner Rinot/SPNI via ISRAEL21C
De eerste verschijning van mooie roze amandelbloesems wordt altijd geassocieerd met Tu B'Shvat (de 15e Shvat op de Hebreeuwse kalender), een feestdag die voor bomen vaak het Joodse nieuwjaar wordt genoemd.
Dit jaar valt Tu B'Shvat op 25 januari.
Maar al eind december begonnen amandelbomen in verschillende delen van Israël te bloeien, zei Yael Zilberstein-Barzida, directeur van de Urban Nature Unit van de Society for the Protection of Nature in Israel (SPNI).
Ze legde aan ISRAEL21c uit dat vroege bloei wordt veroorzaakt door de grillige weerpatronen van dit seizoen, waaronder “scherpe overgangen tussen koude winterdagen en zonnige en warme [winter]dagen. De warme temperaturen activeren de mechanismen van de geurige en kleurrijke bloei, ontworpen om bestuivers aan te trekken.”
Zelfs wilde cyclamen, die meestal in februari verschijnen, beginnen in januari te bloeien
Cyclamen flowers blooming in Jerusalem in February 2023. Photo by Gershon Elinson/Flash90 via ISRAEL21c
Hoewel bloesems er in de winter prachtig uitzien, zijn de scherpe overgangen die ze veroorzaken een niet zo mooi gevolg van de klimaatverandering.
Eén van de warmste winters ooit
“In Israël was 2023 een van de drie warmste jaren sinds 1950”, zegt Assaf Hochman , assistent-professor aan het Instituut voor Aardwetenschappen van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en het laboratorium voor voorspelbaarheid van extreem weer.
“November en december werden gekenmerkt door een laag aantal neerslagdagen, maar met een ongebruikelijke intensiteit”, vertelt hij aan ISRAEL21c. “Dit is ook de reden waarom we nogal wat overstromingen hebben gehad.”
Hochmans voorspellingen en modellen voor klimaatverandering wijzen op een aanhoudend warme winter dit jaar en de komende jaren.
“Onze belangrijkste projectie is dat de seizoensinvloeden zullen veranderen. We verwachten dat de winter korter zal zijn – twee of drie maanden, niet zes maanden – en dat de herfst, lente en zomer langer zullen zijn”, zegt hij.
Afgelopen april publiceerden Hochman en Duitse collega's een onderzoek waarin werd voorspeld dat het oostelijke Middellandse Zeegebied tegen het einde van de 21e eeuw een zevenvoudige toename van extreme hittegolven zal ervaren.
De implicaties gaan veel verder dan amandelbomen. Elk aspect van onze natuurlijke omgeving, van microben tot reptielen, zal in toenemende mate door deze veranderingen worden beïnvloed.
Hochman zegt dat het Middellandse Zeegebied een hotspot is voor de klimaatverandering, en vooral Israël, omdat het gematigd, natter weer in het noorden en woestijndroogte in het zuiden omvat.
Onevenwichtigheden, insecten, ziekte
Amir Balaban , hoofd van het Urban Wildlife Initiative van SPNI, zegt dat de meeste wezens en planten, zelfs bacteriën, zich kunnen aanpassen aan grillig weer “tenzij het voor hen te zwaar is om ermee om te gaan.”
“Er zullen winnaars en verliezers zijn. Sommige grote wilde dieren zullen blijven bestaan en andere zullen uitsterven. De soorten die zullen overheersen, zijn de soorten die het vermogen hebben zich aan te passen en om te gaan met extreem grillige omstandigheden, zoals koude en hete periodes en overstromingen.”
De overgang van winters die drie of vier maanden aanhoudend koud waren naar koude periodes en warme periodes na elkaar, voegt hij eraan toe, “heeft invloed op het evenwicht en de stabiliteit van de natuur. Wil elk aspect van het leven zich goed kunnen ontwikkelen, dan is stabiliteit een zeer belangrijke factor.”
Hij maakt zich zorgen als hij ziet dat er in januari nog steeds insecten zoals muggen rondvliegen. Sommigen kunnen drager zijn van zoönotische ziekten – infecties die zich van dieren op mensen verspreiden – zoals leishmania en het West-Nijlvirus.
Het muggenseizoen kan langer duren als gevolg van de klimaatverandering. Afbeelding door jcomp op Freepik
Hochman legt uit dat insecten worden beïnvloed door grootschalige weercirculatiepatronen.
Onder warmere omstandigheden kunnen veranderingen in deze patronen er bijvoorbeeld voor zorgen dat er nieuwe soorten insecten naar de regio komen en dat muggen voor langere tijd voor hinder zorgen.
Wat de veelvoorkomende winterziekten betreft, zegt Hochman dat uit de literatuur blijkt dat over het algemeen warmere temperaturen, extreme weersomstandigheden en de variabiliteit van zeer warme tot zeer koude situaties ervoor kunnen zorgen dat virussen en andere microben kunnen floreren.
“Maar het hangt af van het virus. Griepvirussen hebben bijvoorbeeld koudere temperaturen nodig, dus als de winter warmer is, kunnen we minder griep verwachten, hoewel we nog geen grote verandering zien. Andere virussen kunnen floreren in warmere, vochtigere omstandigheden”, zegt Hochman.
Gazellen ja, reptielen nee
Balaban merkt op dat sommige dieren positief worden beïnvloed door warme periodes.
De Israëlische berggazelles houden bijvoorbeeld van gematigd weer en gedijen tijdens deze milde winter goed, van de zandduinen van de westelijke Negev tot de doorgaans koude noordelijke berg Hermon.
“Dit is een voorbeeld van een zoogdier dat een goede kans heeft tegen de klimaatverandering”, zegt Balaban.
Berggazelles houden van milde winters. Foto door Amir Balaban/SPNI via ISRAEL21c
Anderen vergaan het niet zo goed.
“In december kregen we veel meldingen van Palestijnse adders, wat meestal in maart gebeurt als het warmer wordt”, zegt Balaban.
“Als de temperatuur 18 graden Celsius bereikt, openen veel reptielen hun ogen, voelen ze warme lucht en komen ze naar buiten. Dit ontwaken zou slecht kunnen zijn, omdat wanneer reptielen in rust zijn, hun fysiologie zich in de 'veilige' modus bevindt. Als ze wakker worden en energiereserves verspillen, overleven ze de winter misschien niet.”
Een Palestijnse adder, volledig wakker. Foto door Liron Shapira/SPNI via ISRAEL21c
Vogels voor de gek gehouden door warme temperaturen
Trekvogels arriveren eerder dan normaal in Israël, omdat ze ten onrechte aanvoelen dat de winter ten einde loopt.
“Sommigen zullen sterven omdat ze migreren in afwachting van de lente, maar het is nog geen lente en ze zullen in een koudegolf terechtkomen. Dit gebeurt over de hele wereld”, zegt Balaban.
“Er zit een zwartkopvogel in het Ariël-ringstation van het Jerusalem Bird Observatory , die we al dertig jaar in de gaten houden. Dertig jaar geleden trokken de meeste Europese zwartkoppen in de vroege herfst over Israël en migreerden naar Oost-Afrika. We zagen zelden een overwinterende zwartkop”, zegt hij.
Een zwartkap in Jeruzalem. Foto door Amir Balaban van SPNI via ISRAEL21c
“Nu heeft de klimaatverandering ervoor gezorgd dat Israël een overwinteringsgebied is geworden voor een grote populatie zwartkoppen, waardoor hun migratieroute en overwinteringsverblijven zijn veranderd. Dit komt deels omdat ze hebben vernomen dat Israël het niet koud krijgt, maar waarschijnlijk ook omdat de langeafstandsmigranten omkwamen omdat de doorgang over de Sahara zo zwaar was. Degenen die het nu goed deden, moesten een kortere afstand vliegen.”
Ondertussen trekken vogels uit de woestijngebieden van Israël noordwaarts.
“In Jeruzalem zien we de bleke rotszwaluw, een kleine zwaluw die normaal in de woestijn leeft. Ze vinden gebieden in de stad die op woestijn canyons lijken, waar ze kunnen nestelen en kleine vliegjes kunnen vinden om te eten.”
De bleke Craig Martin leeft normaal gesproken in de woestijn. Foto door Yoav Perlman/SPNI via ISRAEL21c
Winterharde vogels zoals kraaien hebben een goede kans om een grillige winter te overleven, terwijl delicatere soorten van vergelijkbare grootte, zoals tortelduiven, het slecht doen, voegt hij eraan toe.
Voorspelling = voorbereiding
Aan de Hebreeuwse Universiteit werkt het laboratorium van Hochman aan het verbeteren van het vermogen om extreem weer een maand of seizoen van tevoren te voorspellen, en aan het verbeteren van klimaatprojecties tot wel tien decennia vooruit.
“We kijken terug in het verleden om een perspectief te krijgen op wat we nu en in de toekomst zien”, zegt hij.
Hochman is momenteel in reservedienst en wijst erop dat het weer elk aspect van ons leven beïnvloedt, zelfs oorlog.
“Extreem weer heeft mogelijk meer impact dan oorlog”, zegt hij.
Een recent artikel uit zijn laboratorium beschrijft de verhoogde impact van samengestelde weersextremen , zoals extreme neerslag en extreme wind tegelijkertijd, wat een nieuw perspectief biedt op hoe je van tevoren kunt voorspellen.
In een studie die afgelopen juli in Nature Scientific Reports werd gepubliceerd, werd gekeken naar extreem weer op rotsachtige planeten vergelijkbaar met de aarde om beter te begrijpen wat er voor onze eigen planeet te wachten staat als de uitstoot van broeikasgassen het klimaat verandert.
“Het gaat erom dat je voorbereid bent en dienovereenkomstig plant”, zegt hij.
“Als er over een paar dagen extreem weer wordt voorspeld, zit er niets anders op dan een waarschuwing geven. Maar als we een maand of een seizoen van tevoren weten over extreme droogte, regenval of een pandemie, kunnen overheden meer in de voorbereiding investeren.”
