In de Westelijke Negev herbouwen vrouwelijke ondernemers hun gemeenschappen en zichzelf weer op

Vrouwen uit een breed spectrum van de Israëlische samenleving kwamen bijeen voor Kumi's eerste conferentie op Sapir College, nabij Sderot, in het zuiden van Israël, op 26 februari 2025. Foto ToI

Nadat ze het maandenlang had uitgesteld omdat ze bang was om in het openbaar te spreken, stond Avital voor een zaal vol vrouwen om haar verhaal te vertellen, schrijft Sue Surles van de Times of Israel.

Als jonge vrouw zonder diploma was Avital bij een architectenbureau gaan werken als persoonlijk assistent van de baas. Door zijn geschreeuw en vernederende behandeling was ze twee keer met paniekaanvallen in het ziekenhuis beland. Na 17 jaar schreeuwde ze terug en nam ontslag, vertelde ze.

De vijftien vrouwen die luisterden, waren verbijsterd. "Waarom ben je niet eerder weggegaan?" vroeg een van hen. "Waarom heeft je man je daar laten blijven?" vroeg een ander. Haar man had haar gezegd dat ze "een manier moest vinden om ermee om te gaan", antwoordde Avital.

Toen Avital haar toespraak had afgerond en inmiddels haar droombaan bij een plaatselijk voetbalteam had gevonden, barstte ze in tranen uit van opluchting. De andere vrouwen klapten, juichten en verzamelden zich om haar heen in een groep die haar omhelsde.

Avital en de anderen behoorden tot de ruim 300 vrouwen uit de westelijke Negev-regio die deelnemen aan een nieuw programma voor empowerment van vrouwen, genaamd Kumi (Sta op), dat is opgezet door Kylie Eisman Lifschitz, een in Jeruzalem gevestigde advocate en genderactiviste die oorspronkelijk uit Australië komt.

Het zes maanden durende programma omvat twee conferenties en 13 tweewekelijkse sessies voor groepen van maximaal 30 vrouwen elk in 11 plaatsen in de regio. Van de 400 aanmeldingen kwamen 330 vrouwen die al actief waren in hun gemeenschap of zich wilden inzetten, in aanmerking voor het (momenteel) gratis programma.

Dana Sameach, woordvoerder van de regionale raad van Bnei Shimon in Zuid-Israël, en facilitator bij Kumi. Foto Noa Sharvit

Tijdens de cursus richten deelnemers zich op vaardigheden als branding en persoonlijke representatie, effectieve communicatie, teambuilding, leiderschap en crisismanagement, netwerken en partnerschappen, onderhandelen, fondsenwerving, creatief denken en bovenal het vergroten van zelfvertrouwen.

Naast het bieden van praktische tools voor ondernemerschap, moedigt het initiatief hen aan om strategisch te werken en te netwerken om vrouwelijke partners te vinden met de expertise die ze nodig hebben. Het initiatief biedt ook startkapitaal voor projecten.

Deze verslaggever was aanwezig bij de voorlaatste bijeenkomst van een groep vrouwen van de Regionale Raad van Merhavim ten oosten van de periferie van Gaza. Tijdens de bijeenkomst beschreven twee deelnemers hun levenservaringen en werd iedereen gevraagd gedetailleerde formulieren in te vullen over de projecten die ze wilden opzetten. Sommigen werden uitgenodigd om die projecten te presenteren. De meeste deelnemers leken in de dertig of veertig te zijn. Slechts enkelen gaven hun achternaam op toen The Times of Israel hen benaderde.

De gespreksleider was Dana Sameach, een charismatische woordvoerder van de naburige regionale raad van Bnei Shimon. Ze vertelde hoe ze de druk had verwerkt die ze voelde als oudste kind van immigranten uit Iran.

Ogenschijnlijk gewone vrouwen die zich in twaalf bijeenkomsten hadden verbonden, straalden de deelnemers innerlijke kracht uit. Sommigen onthulden buitengewone en vaak schokkende details over hun leven, variërend van verlies, verlating, huiselijk geweld en verkrachting tot verlossing, rehabilitatie en succes.

Ze hadden allemaal dromen en sommigen waren al bezig met het uitstippelen van een manier om die dromen waar te maken.

Littal, afkomstig uit Peduim, een moshav buiten Ofakim, beschreef hoe ze op haar 17e door dodelijke verkeersongelukken haar broer verloor en op haar 24e haar beide ouders. Ze had een achtergrond in de geestelijke gezondheidszorg en werkte nu met ouderen, maar droomde ervan om anderen te helpen die ook een nabestaande hadden verloren en de Israëlische rijcultuur te veranderen, met name onder jongeren.

"Het heeft lang geduurd voordat ik begreep dat ik capabel was en over mijn pijn kon praten", zei ze. "Kumi kwam op een moment dat ik mijn koers wilde herzien. Ik voel de behoefte om eropuit te trekken en mensen te helpen en te beschermen, en Kumi heeft me de tools gegeven en mogelijkheden voor samenwerking geopend."

Littal, die mensen wil helpen die dierbaren hebben verloren door verkeersongevallen, tijdens een bijeenkomst van Kumi in de regionale raad van Merhavim, Zuid-Israël, 5 mei 2025. Foto Sue Surkes / Times of Israel

Sigal, wiens zoon, een soldaat, onlangs gewond raakte in Jenin op de Westelijke Jordaanoever bij een incident waarbij ook vrienden van hem omkwamen, droeg een gescheurde spijkerbroek over een kleurrijke panty, samen met meerdere kettingen, ringen en piercings. Als counselor die kleuterscholen bezoekt om verhalen na te spelen, speelde ze met het idee om lezingen te organiseren tijdens wandelingen in de gemeenschap om de mentale en fysieke gezondheid te verbeteren.

Nitzan, die haar werk omschreef als een milieuvernieuwer, wilde graag speciale schappen in elke mosjavwinkel creëren om lokale producten en ambachten te promoten. Ze zei dat dit een circulaire economie zou stimuleren , inkomsten zou genereren voor mosjavbewoners en hen in staat zou stellen andere, positieve kanten van hun buren te zien.

"Ze ontdekken bijvoorbeeld dat dat vervelende meisje heel goede cupcakes kan bakken, of dat de gevangenisbewaarder een getalenteerde keramist is", legt ze uit.

De Arabisch sprekende Nof Yofi Amiel, die een doctoraat heeft in lichamelijke opvoeding en sport en heeft gewerkt met kansarme Bedoeïenenjongeren, wil bruggen bouwen tussen Israëlische gemeenschappen door middel van sport. Foto Noa Sharvit / ToI

Alleen in een hoekje zat Nof Yofi Amiel, een moeder van drie kinderen uit Moshav Patish, om haar gedachten te ordenen, zo zei ze. Haar broer Oz Davidian werd op 7 oktober 2023 een nationale held toen hij zo'n 120 doodsbange feestgangers redde die door Hamas werden aangevallen op het Nova-festival nabij kibboets Re'im. Nofs huis, aan de rand van de moshav, was de eerste veilige plek die de geredde feestgangers bereikten.

Binnen enkele uren na de terroristische aanslag werd Nofs echtgenoot opgeroepen voor de reservisten, en zij evacueerde met haar kinderen en familiehond naar een kibboets in de buurt van Eilat, waar ze niemand kende. "Het waren de vrouwen die ons met alles hielpen", herinnert ze zich.

Ze had een doctoraat in lichamelijke opvoeding en sport en sprak vloeiend Arabisch. Ze hoopte haar ervaring in het werken met kansarme Bedoeïenenjongeren te kunnen gebruiken om bruggen te bouwen tussen jonge Bedoeïenen en Joden door middel van sport.

Van links naar rechts: Yasmin, Dana en Sigal werken aan de details van een gemeenschapscafé voor hun moshav, tijdens een bijeenkomst van Kumi in de regionale raad van Merhavim, Zuid-Israël, 5 mei 2025. Foto Sue Surkes / Times of Israel

Ook Yasmin, Sigal en Dana kwamen uit Moshav Patish. Ze werkten samen met oudere leden van de gemeenschap aan een plan voor een door jongeren gerund gemeenschapscafé in de moshav. De jongeren, zo vertelden ze, hadden na de Hamas-aanval veel onrust ervaren en hadden hulp nodig om hun veerkracht te herbouwen. De vrouwen vertelden dat de moshav het café-idee had afgewezen, maar dat Kumi hen het vertrouwen had gegeven om toch door te zetten.

Een van de stillere vrouwen was Oria, een jonge orthodoxe vrouw uit Moshav Gilat, die tweeënhalf jaar in het Schneider Children's Medical Center in Petah Tikva doorbracht met haar peuterdochter, bij wie kanker was vastgesteld, maar waarvan ze inmiddels is hersteld.

Oria (rechts), die de families van autistische kinderen helpt, en Oshrit, die een project wil ontwikkelen dat ze is gestart om soldaten te voeden, tijdens een bijeenkomst van Kumi in de regionale raad van Merhavim, Zuid-Israël, 5 mei 2025. Foto Sue Surkes / Times of Israel

"Ze was erg ziek en ik voelde me zo alleen in het ziekenhuis", herinnert Oria zich. "Ik heb met gezinnen van autistische kinderen gewerkt, en ook zij zijn erg eenzaam." Haar plan – ze is op zoek naar partners, is om een ​​holistische middagruimte voor deze gezinnen te creëren. "Kumi heeft me het vertrouwen gegeven dat ik dit kan", zei ze. "Ik heb een bedrijf geopend en dankzij de connecties die Kumi me heeft helpen leggen, ga ik met autistische kinderen werken in het gezinscentrum in Ofakim."

Ze voegde toe: "Ik had het gevoel dat ik niets had, maar nu voel ik dat ik van binnen barst en een kanaal heb gevonden voor iets waartoe ik me geroepen voel."

Tot de meest extraverte leden van de groep behoorde artiest en radiopresentator Yaarit Cana, die via Kumi een band had opgebouwd met Helen Hajaj.

Beiden zijn alleenstaande moeders die tot de diepste armoede waren gezonken en erin slaagden zichzelf uit de wanhoop te bevrijden en succes te boeken. Ze hebben al een businessplan geschreven voor een nieuwe podcast voor vrouwen, genaamd "Yalla, Kumi!" ("Kom op, sta op!"), waarin succesverhalen van vrouwen worden gepresenteerd en een database met vrouwelijke ondernemers wordt opgezet om zakelijke partnerschappen te stimuleren.

Hajaj zei dat ze zonder alimentatie online marketing als inkomstenbron had ontdekt. ​​Sinds ze bij Kumi werkt, heeft ze een digitale cursus opgezet om andere vrouwen in dit vakgebied te trainen om economisch onafhankelijker te worden.

Kumi-oprichter Eisman Lifschitz, moeder van vijf kinderen, verhuisde 27 jaar geleden naar Israël. Ze werkte tien jaar bij het American Jewish Joint Distribution Committee voordat ze actief werd in de vrouwenrechtensector. Ze is voormalig voorzitter van Mavoi Satum , een organisatie die vrouwen ondersteunt van wie de man weigert te scheiden.

Eisman Lifschitz somde statistieken op die aantonen dat vrouwen op alle niveaus van de overheid, het openbare leven en het bedrijfsleven in Israël ondervertegenwoordigd zijn.

Zo vormen vrouwen slechts een kwart van de Knesset-leden, 14 procent van de ministers en 6 procent van de burgemeesters.

Volgens het Jewish Funders Network bedraagt ​​het mediane loonverschil tussen mannen en vrouwen met een fulltime baan 25,4%, vergeleken met een gemiddelde van 12% in OESO-landen. Daarmee staat Israël op de tweede plaats van de 44 landen wat betreft loonongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het ministerie van Financiën schat het verschil op 16% tot 18%.

Na de dodelijke invasie van Hamas op 7 oktober 2023, waarbij 1200 mensen werden vermoord in het zuiden van Israël en 251 werden ontvoerd naar de Gazastrook, merkte Eisman Lifschitz dat vrouwen weliswaar een buitengewoon grote rol speelden bij de wederopbouw van hun gemeenschappen, maar dat er weinig specifieke programma's of filantropische bronnen beschikbaar waren voor hen als aparte groep.

Kylie Eisman Lifschitz. Foto ToI

Daarom sloot ze zich aan bij Supersonas , een platform dat succesvolle vrouwen met elkaar in contact brengt en probeert meer vrouwen in leiderschapsposities te krijgen, en bij de Western Negev Cluster, een vereniging die eigendom is van 11 regionale en stedelijke gemeenten.

Ze richtte de organisatie She Rise op om geld in te zamelen voor projecten voor vrouwen en meisjes, en ontwikkelde samen met de gemeenteraden het Kumi-programma. Ze heeft ongeveer 1,5 miljoen NIS (420.000 dollar) opgehaald bij de Jewish Federations of North America, de Schusterman Family Philanthropies-Israel, de UJA Federation of Greater Toronto en Applied Materials, een Amerikaans technologiebedrijf.

"Toen de vrouwen hier voor het eerst kwamen, was er veel pijn", zei Eisman Lifschitz. "Ik wilde ze helpen een gemeenschap op te bouwen. Maar vaak moeten ze ook zichzelf opbouwen en trauma's van vóór 7 oktober met zich meedragen. Ik ben al lange tijd betrokken bij vrouwelijk leiderschap en veel vrouwen vragen zich af hoe ze zich in deze moeilijke wereld moeten heroriënteren."

Ze zei dat vrouwen grotendeels zouden bepalen of geëvacueerde gezinnen zouden terugkeren naar hun huizen in de buurt van de grens met Gaza en de noordelijke grenzen, maar dat ze niet voldoende werden geraadpleegd door beleidsmakers.

Vrouwen hebben meer nodig dan veiligheid, toegang tot vervoer en werkgelegenheid; ze hebben ook behoefte aan een gemeenschapsgevoel en het heropbouwen van een gevoel van verbondenheid, zo stelde ze.

"De behoeften van vrouwen zijn uniek", aldus Eisman Lifschitz, die hoopt Kumi uit te breiden naar Noord-Israël. "Het zijn niet zomaar kleine mannen. Vrouwen helpen het leven voor ons allemaal leefbaarder te maken. Genoeg vrijwilligerswerk; laten we machtsposities en invloedrijke posities innemen."