Israëlische en Cypriotische onderzoekers werken samen aan extreme grotverbouwing voor zeldzame monniksrobben

Deze mediterrane monniksrob, in Israël bekend als Maya en op Cyprus als Anassa, is een van de zeldzaamste zeedieren ter wereld en rust in oktober 2024 met haar jong op Cyprus. Foto Haris Nicolaou

De Israëlische onderzoeker Dr. Mia Elasar en Haris Nicolaou van het Cypriotische ministerie van Landbouw stonden dinsdag samen op een klif met uitzicht op de Middellandse Zee in Noord-Israël en vertelden een verhaal over Maya, een mediterrane monniksrob en een van de zeldzaamste zeezoogdieren ter wereld, aldus Times of Israel.

De zeehond werd voor het eerst in Israël gezien in 2010 en is sindsdien nog vier keer gezien. In augustus 2024, midden in de oorlog met Hezbollah, zagen Israëlische soldaten die patrouilleerden nabij de noordgrens met Libanon, Maya opnieuw.

Maya is een van de ongeveer 600-700 monniksrobben die nog in leven zijn, volgens de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), hoewel andere schattingen het aantal nog lager schatten. De soort wordt als bedreigd beschouwd.

1

2

3

4

ROSH HANIKRA — De Israëlische onderzoeker Dr. Mia Elasar en Haris Nicolaou van het Cypriotische ministerie van Landbouw stonden dinsdag samen op een klif met uitzicht op de Middellandse Zee in Noord-Israël en vertelden een verhaal over Maya, een mediterrane monniksrob en een van de zeldzaamste zeezoogdieren ter wereld.

De zeehond werd voor het eerst in Israël gezien in 2010 en is sindsdien nog vier keer gezien. In augustus 2024, midden in de oorlog met Hezbollah, zagen Israëlische soldaten die patrouilleerden nabij de noordgrens met Libanon, Maya opnieuw.

Maya is een van de ongeveer 600-700 monniksrobben die nog in leven zijn, volgens de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), hoewel andere schattingen het aantal nog lager schatten. De soort wordt als bedreigd beschouwd.

Elasar, hoofd van het onderzoek naar mediterrane monniksrobben bij de milieuorganisatie Delphis Association, vertelde dat Nicolaou, toen hij maandag voor het eerst in Israël aankwam, haar foto's liet zien van vrouwtjesrobben die hij op Cyprus had gevolgd. Eén zeehond kwam hem bekend voor en Elasar kon haar enthousiasme niet verbergen.

“Dat is Maya!” riep ze tegen Nicolaou.

Deze mediterrane monniksrob, in Israël bekend als Maya en op Cyprus als Anassa. Foto Haris Nicolaou

Aan de littekens op het gezicht van de zeehond herkende Elasar het zoogdier dat, aldus Nicolaou, op Cyprus bekendstond als Anassa, Grieks voor ‘moeder van Jezus’.

Nicolaou, de coördinator van het monitoringprogramma voor de mediterrane monniksrob op Cyprus, zei dat de zeehond vorig jaar een jong ter wereld bracht en dat ze, "nadat ze haar jong vijf maanden had gezoogd, op vakantie ging en naar Israël kwam", 240 kilometer verderop.

Elasar vertelde dat Maya de laatste jaren vaker haar tijd verdeelt tussen Israël, Cyprus en Libanon.

"We volgen haar op sociale media en waren blij te horen dat Maya gisteren voor de kust van Libanon is gespot", aldus de onderzoeker.

Monniksrobben zwemmen in de wateren van de oostelijke Middellandse Zee, tussen Griekenland, Turkije, Cyprus en Israël.

Hoewel deze landen vaak geteisterd worden door oorlogen, conflicten en gesloten grenzen, “zijn de zeehonden vrij”, aldus Nicolaou.

Delphis, een organisatie die zich inzet voor de bescherming van zeezoogdieren in Israël, nodigde Nicolaou uit om te adviseren over een project voor de restauratie van twee grotten in het Rosh Hanikra-gebied, vlakbij de noordelijke grens van Israël met Libanon. Door de grotten te renoveren om tegemoet te komen aan de behoeften van de zeehonden, hopen ze de zeehonden aan te moedigen terug te keren naar Israël – en te blijven.

Yulia, de mediterrane monniksrob. Foto Israel Nature and Parks Authority

Onderzoekers denken dat zeehonden niet in Israël blijven omdat ze nergens kunnen broeden.

Het restauratieproject voor de grot ging van start in maart 2023, rond de tijd dat de monniksrob Yulia op een strand in Tel Aviv werd gevonden en vervolgens verdween.

De Rosh Hanikra-grotten zouden een ideale plek kunnen zijn, omdat het er donker en stil is, wat zeehonden nodig hebben. Er is echter geen droge bank of plateau in de grotten waar zeehonden kunnen rusten terwijl ze paren zonder dat ze de zee in worden getrokken.

Elasar legde de persoonlijke betekenis van het project uit aan een groep journalisten door haar eigen ervaringen te delen.

"Ik was al 18 maanden niet meer in dit gebied geweest vanwege de oorlog," zei Elasar terwijl ze langs de rotsachtige kustlijn liep. "Hier zijn is niet iets wat ik als vanzelfsprekend beschouw."

Dr. Mia Elasar, onderzoeker van zeezoogdieren in Delphis in een natuurreservaat in Rosh Hanikra op 13 mei 2025. Foto Diana Bletter / Times of Israel

Maandenlang, sinds 8 oktober 2023, heeft de Libanese terreurgroep Hezbollah bijna dagelijks Israëlische gemeenschappen en militaire posten langs de grens aangevallen. De groep zei dat ze dit deden om Gaza te steunen tijdens de oorlog die daar woedt.

Die oorlog was de dag ervoor begonnen, toen duizenden terroristen onder leiding van Hamas Israël binnenvielen, waarbij ze 1.200 mensen afslachtten en 251 mensen ontvoerden en naar Gaza brachten.

Elasar, die in Rosh Hanikra woont, werd samen met 60.000 andere inwoners uit 32 gemeenschappen in de noordelijke regio geëvacueerd.

Ze verhuisde tijdens de oorlog zes keer en keerde in januari terug naar haar huis, dat door bomaanslagen was beschadigd.

Het zeeleven floreerde tijdens de oorlog met Hezbollah, omdat de kustlijn en de zee nabij de noordgrens voor mensen gesloten waren. Elasar zei dat de overvloed aan vis, kreeften en ander voedsel de zeehonden zou kunnen aantrekken om terug te keren.

De zeehonden wegen tot wel 300 kilo en hebben zo'n vijf kilo voedsel per dag nodig. Het zijn forse dieren, wat een deel van het probleem is.

Het is vrijwel onmogelijk voor de zeehonden om de rotsrichels in de grotten op te klimmen.

Het restauratieproject voor de grot wordt uitgevoerd in samenwerking met de Israel Nature and Parks Authority, de Monk Seal Alliance (MSA), de afdeling Dorps- en Milieuontwikkeling van het Cypriotische ministerie van Landbouw en de Deutsche Stiftung Meeresschutz Foundation.

De aannemer, Bar Marine Services, werkt met Delphis-vrijwilligers onder leiding van Nicolaou, die eerder toezicht hield op de restauratie van 16 grotten voor zeehonden op Cyprus.

De aannemers plaatsten zakken cement in de grot, waarvan de onderzoekers denken dat de zeehonden hiermee over de rotsrichels kunnen springen om een ​​beschermd plateau achter in de grot te bereiken. Daar kan een drachtige zeehond droog blijven, zelfs als de zee onstuimig is en tegen de rotsen beukt.

Zeehonden krijgen normaal gesproken één jong tegelijk. De onderzoekers hebben camera's geïnstalleerd om de zeehonden in de gaten te houden als ze de gerenoveerde grot binnendringen.

"We zijn enthousiast, maar we wachten met geduld", zei Elasar.

Haris Nicolaou van het Cypriotische ministerie van Landbouw met Dr. Mia Elasar van Delphis aan het werk in de grot als onderdeel van het restauratieproject in Rosh HaNikra op 13 mei 2025. Foto ToI

De zeehonden hebben "veel vijanden", zei Nicolaou. "Jonge dieren raken verstrikt in visnetten. Ze botsen met boten. Toeristen storen ze. Als een jonge zeehondenwelp wordt verstoord en zijn moeder uit het oog verliest, betekent dat een zekere dood."

Vroeger bracht een monniksrob haar 10 maanden durende zwangerschap liggend op het strand door. Tegenwoordig zijn er niet genoeg afgelegen stranden meer voor zeehonden om dat te doen.

De dieren zijn in grotten terechtgekomen waar ze veilig en ongestoord zijn.

Hoewel er jaarlijks 5 miljoen toeristen naar Cyprus komen, zei Nicolaou, heeft de overheid vijf beschermde gebieden voor de zeehonden kunnen aanwijzen. Hij dacht dat er tot 2010 helemaal geen monniksrobben waren. Nu leven er 22 zeehonden in zes grotten die Nicolaou heeft helpen herstellen.

De mediterrane monniksrob Maya, ook bekend als Anassa, zwemt met haar pup in de wateren nabij Cyprus, Foto Haris Nicolaou

Elasar zei dat ze "een uur" kon praten over de afhankelijkheid van de zee door mensen.

"Zolang het ecosysteem van de zee stabiel is, kunnen we blijven leven en zuurstof en voedsel uit het water halen", zei ze. "De monniksrob speelt een rol in de stabiliteit en gezondheid van de zee."

Bovendien zei ze: "Met alle chaos en alle pijn om ons heen, is het fijn om een ​​optimistisch verhaal te horen."

"We horen constant over soorten die verdwijnen of worden uitgeroeid", zei ze. "Het is zeldzaam om een ​​ecologisch verhaal met een goed einde te lezen."