Eva Hahn en haar eerste echtgenoot, Yinda (Shlomo) Kaufman op hun huwelijk, Praag, 1941. Foto: Yad Vashem archief
Griezelige herinneringen: Vanwege het feit dat er in de concentratie- en vernietigingskampen geen papieren en briefpapier was, werden de Joden die erin gevangen zaten gedwongen te improviseren om de gruweldaden en het dagelijkse leven te documenteren. Onder de items die aan Yad Vashem zijn overhandigd als onderdeel van het project "Collect the Fragments" zijn liederen, verhalen en gebeden geschreven op officiële nazi-documenten.
De wens om de verschrikkingen van de Holocaust te documenteren was de wens van veel van de Joden die in de vernietigingskampen gevangen zaten, maar het was een complexe taak: er waren geen schrijfinstrumenten beschikbaar, zelfs geen papier, en degenen die al hadden kunnen schrijven hadden moeite om een schuilplaats voor hun dagboek te vinden.
Eva Hahn (later Hava Goldstein) en haar man zijn in juli 1943 vanuit Praag op transport gesteld naar het kamp Theresienstadt. Eva diende als kinderadviseur in Theresienstadt - en werd zelfs gefilmd voor een nazi-propagandafilm die in het kamp werd geproduceerd. Tijdens haar verblijf daar ontving ze een formulier voor het beheer van de rekeningen van de 'Joodse zelfadministratie in Theresienstadt'. Op de achterkant van de pagina schreef ze Bialik's gedichten, "Ik gooide mijn zucht in de wind" en "Contract, ga weg", in een rond en duidelijk handschrift.
Ze bewaarde dit papier en nam het zelfs mee toen ze naar Israël emigreerde. Het werd door haar dochter Naomi Halevi, gegeven het Yad Vashem, als onderdeel van het project "Collect the Fragments", waarin mensen items uit de Holocaust periode laten zien.
"We ontmoeten steeds meer mensen die na vele jaren hebben besloten om de voorwerpen die ze in hun bezit hebben ondanks hun persoonlijke belang aan ons te schenken, met dien verstande dat ze op de meest geschikte manier zullen worden bewaard en deel zullen uitmaken van de Holocaust-herdenking en herdenking voor toekomstige generaties", legt Yad Vashem uit.
Een andere tekst die als onderdeel van het project wordt geleverd, is huiveringwekkend in zijn symboliek. Enerzijds: een vorm van de SS die betaling eist voor de detentie van joodse dwangarbeiders, inclusief officiële vormen van de nazi's.
Bialik gedichten geschreven door Eva Hahn in Theresienstadt. Foto: Yad Vashem archief
In de Gazette stonden theaterstukken die gebaseerd waren op het leven van het kamp en daar zelfs werden opgevoerd. Een van hen beschrijft het leven van een meisje in het kamp: "Er zijn tientallen jaren verstreken, geluk is ongeëvenaard. Hier ben ik vol walging rechtstreeks naar het kamp gekomen; hier heb ik mijn broodwinning, hier is een doel, ik zing de hele dag, Ik heb geen keus." De Gazette is geschonken door Yad Vashem, de dochter van Lydia Kolnik, een van die meisjes.
