Trump talmt met betrekking tot Gaza en Netanyahu zou wel eens de prijs kunnen betalen voor de vleierij, schrijft Ron Ben Yishai

Premier Benjamin Netanyahu en de Amerikaanse president Donald Trump. Foto AFP

Er zijn geen concrete details bekend geworden over de top die maandag plaatsvond tussen de Amerikaanse president Donald Trump en premier Benjamin Netanyahu op zijn landgoed Mar-a-Lago in Florida, schrijft Ron Ben Yishai in Ynet.

In Israël waren de verwachtingen hooggespannen, zowel bij politieke leiders als bij veiligheidsfunctionarissen, dat de bijeenkomst doorslaggevend zou zijn. Men ging ervan uit dat er duidelijkheid zou komen over de mate waarin de regering-Netanyahu kan samenwerken met de regering-Trump en, belangrijker nog, hoe eensgezind de twee leiders zijn over het komende jaar.

Dat jaar is politiek gezien van groot belang voor beide landen. Israël gaat een cruciale verkiezingsperiode in voor Netanyahu, terwijl de Verenigde Staten op weg zijn naar tussentijdse verkiezingen.

Op basis van wat er zich voor en tijdens de bijeenkomst en het daaropvolgende diner heeft afgespeeld, lijkt het erop dat er geen belangrijke beslissingen zijn genomen en dat er geen ernstige conflicten zijn ontstaan. Het praktische resultaat is dat er weinig is veranderd. In Gaza blijft de zogenaamde gele lijn van kracht, zoals de Israëlische veiligheidsdiensten al lange tijd, mogelijk al jaren, prefereren. Op andere gebieden blijft Israël grotendeels vrij om te handelen zoals het dat nodig acht.

Dat was precies het standpunt dat Israëlische veiligheidsfunctionarissen innamen voorafgaand aan Netanyahu's reis.

Het enige onderwerp dat serieus besproken lijkt te zijn, was het optreden van Israël op de Westelijke Jordaanoever. Amerikaanse functionarissen drongen er bij Netanyahu op aan om de bouw van nieuwe nederzettingen te stoppen, de verzwakking van het Palestijnse gezag te staken en, bovenal, aanvallen van extremistische kolonisten op Palestijnen te voorkomen.

Het is onduidelijk hoe Netanyahu reageerde, maar op de Westelijke Jordaanoever waren Trump en zijn medewerkers ondubbelzinnig in hun eisen.

Tegelijkertijd ontstond er een ongebruikelijke dynamiek. Trump herhaalde publiekelijk standpunten die nauw aansloten bij de boodschap van Netanyahu, zowel in zijn openingsrede als achter gesloten deuren. Wanneer hem echter om details werd gevraagd, ontweek hij de vragen of gaf hij vage verklaringen die voor meerdere interpretaties vatbaar waren. Netanyahu bleef grotendeels stil en liet Trump de boodschap uitdragen.

Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Foto Ynet

Of Trump Netanyahu nu echt onmisbaar vindt of dat de lofbetuigingen bedoeld waren om hem gunstiger te stemmen, is uiteindelijk van ondergeschikt belang. Wat wel duidelijk is, is dat Trump van tevoren had besloten dat Mar-a-Lago niet de plek zou zijn om inhoudelijke meningsverschillen op te lossen of toekomstige stappen te coördineren.

De meest plausibele verklaring is dat de Verenigde Staten nog niet klaar zijn voor de volgende fase, niet alleen in Gaza, maar ook op andere fronten. Gaza is cruciaal. Washington is er niet in geslaagd een stabilisatiemacht samen te stellen, een belangrijke voorwaarde voor de uitvoering van de tweede fase van Trumps twintigpuntenplan.

Alleen Turkije en Italië hebben hun bereidheid tot deelname uitgesproken. Israël heeft elke Turkse rol uitgesloten, niet alleen in een stabilisatiemacht, maar ook in de wederopbouw. ​​Alleen Italië is niet bereid om zonder een breder internationaal kader actie te ondernemen. Indonesië heeft burger- en medische teams aangeboden, maar geen van de potentiële bijdragers is bereid Hamas te confronteren of te ontwapenen.

Het Palestijnse bestuursorgaan dat Gaza moet besturen bestaat zelfs op papier nog niet, en Hamas heeft ondanks gedeeltelijke toezeggingen aan bemiddelaars nog niet ingestemd met ontwapening. De gesprekken over ontwapening gaan door zonder concrete resultaten.

In deze situatie is het laatste redmiddel van Washington wat Israëlische functionarissen omschrijven als het "Groene Rafah-plan", dat volledig wordt uitgevoerd binnen gebieden onder Israëlische controle. De Verenigde Staten hebben geen praktische mogelijkheid om de wederopbouw ten westen van de gele lijn te beïnvloeden, waar bijna 2 miljoen Palestijnen wonen.

Zonder een haalbaar plan voor Gaza als geheel hebben Trump en zijn gezanten weinig reden om met Netanyahu in conflict te komen of verdere Israëlische terugtrekkingen te eisen.

Trump maakte dat standpunt expliciet. "Ik maak me geen zorgen over wat Israël doet," zei hij na de bijeenkomst. "Israël heeft zich voor de volle 100% aan het plan gehouden."

Wat Iran betreft, gaf Trump aan geen behoefte te hebben aan een onmiddellijke confrontatie, met het argument dat Teheran economisch en strategisch al verzwakt is. Hij waarschuwde dat de VS Iran niet zouden toestaan ​​zijn nucleaire programma te herbouwen, zelfs niet op onbekende locaties, maar liet de deur open voor onderhandelingen.

"Als ze hun macht weer opbouwen, zullen we de dreiging uitroeien," zei Trump, eraan toevoegend dat Iran "sterk in macht en prestige is afgenomen."

In Libanon en Syrië hebben de Verenigde Staten geen nieuwe voorstellen voor de ontwapening van Hezbollah of de stabilisatie van Damascus, maar steunen ze in plaats daarvan de Israëlische druk in de hoop concessies af te dwingen. Wat Turkije betreft, uitte Trump retorische gebaren richting president Recep Tayyip Erdogan, maar maakte hij duidelijk dat hij Israël niet wil dwingen Turkse betrokkenheid in de buurt van zijn grenzen te accepteren.

Kortom, Washington beschikt momenteel niet over de middelen noch de bereidheid om een ​​grote verschuiving teweeg te brengen in Gaza, Iran of andere actieve fronten. Nu Israël in een verkiezingsjaar zit, heeft Trump weinig reden om een ​​coalitiecrisis in Jeruzalem uit te lokken.

In plaats daarvan koos hij ervoor om Netanyahu een politiek geschenk te geven: overvloedige lof en publieke steun, waaronder hernieuwde steun voor de oproepen tot een presidentieel pardon. Maar lof is zelden gratis. Netanyahu zal waarschijnlijk later de prijs moeten betalen, wanneer Trump besluit dat het juiste moment is aangebroken om concessies af te dwingen.

Voorlopig kan Netanyahu genieten van het applaus. Israëliërs vragen zich ondertussen af ​​of Trump van plan is de volgende fase van zijn plan uit te voeren, de onderhandelingen met Iran voort te zetten of gewoon verder te gaan, Nobelprijs of niet. De Israëlische prijs is in ieder geval al uitgereikt.