Foto door Polina Tankilevitch op Pexels.com
Nu het koude weer op het noordelijk halfrond begint, melden veel landen pieken in griep, respiratoir syncytieel virus (RSV), Covid-19 en zelfs Strep A (de bacteriële infectie die voorheen bekend stond als roodvonk).
Luchtweginfecties stijgen doorgaans in de wintermaanden, dus in die zin is de toename niet ongebruikelijk.
Sommige gezondheidsexperts speculeren echter dat maskering en social distancing-beleid tijdens de pandemie ons niet in staat stelden immuniteit tegen microben op te bouwen zoals we normaal zouden doen. De griepcijfers waren laag tijdens de pandemie en misschien betalen we nu de prijs voor het afzetten van onze maskers.
Maar epidemiologie is te complex om de schuld te geven aan één fenomeen, zegt dr. Hagai Levine, voorzitter van de Israeli Association of Public Health Physicians en professor epidemiologie aan de Hebreeuwse Universiteit-Hadassah Braun School of Public Health and Community Medicine.
“Over het algemeen weten we dat na pandemieën het gedrag van het publiek verandert en ook de epidemiologie verandert”, vertelt Levine aan ISRAEL21c.
“Als mensen vorig jaar minder werden blootgesteld aan griep vanwege maskering en sociale afstand, zijn ze nu mogelijk minder immuun, en je kunt een moeilijker seizoen krijgen als mensen worden blootgesteld”, erkent hij.
Toch, zegt hij, zijn er nog meer factoren in het spel.
Deze winter gaan veel mensen bijvoorbeeld niet in zelfisolatie als ze zich ziek voelen, maar testen ze negatief op Covid-19 – waardoor ze hun niet-Covid-ziekte naar anderen verspreiden.
De klimaatfactor
Een andere variabele is het weer, zegt Levine.
Niet alleen infecteren griepvirussen gemakkelijker als de lucht voldoende koud is, koud weer brengt ook sociaal contact binnenshuis waar ziektekiemen zich gemakkelijker verspreiden.
Klimaatverandering heeft waarschijnlijk ook een effect.
Levine en collega's uit Israël, de Palestijnse Autoriteit en Duitsland publiceerden vorig jaar een paper waarin ze de relatie onderzochten tussen cycloonweerpatronen en seizoensgriep in het oostelijke Middellandse Zeegebied tussen 2004 en 2017.
Opmerkend "duidelijk bewijs dat klimaatverandering in de afgelopen 50 jaar de menselijke gezondheid heeft beïnvloed, deels door het veranderen van de epidemiologie van klimaatgevoelige ziekten", bevelen de auteurs aan om klimatologische hulpmiddelen te ontwikkelen om te schatten hoe een opwarmende wereld de "overdrachtsomgeving" beïnvloedt voor een reeks van overdraagbare ziekten.
"Het woord 'influenza' komt van 'invloed' omdat men vermoedde dat het klimaat -
of 'de sterren' - de ziekte beïnvloedt,"
legt Levine uit.
Het komt erop neer: verhoogde infectiepercentages kunnen voortkomen uit een "epidemiologische driehoek" van veranderingen in menselijk gedrag, weersomstandigheden en de ziekteverwekkers zelf. Virussen en andere ziekteverwekkers evolueren altijd en soms zijn ze gewoon virulenter.
Hoe we onszelf kunnen beschermen
Hoe kunnen we het risico op luchtweginfecties in de winter verkleinen?
De eerste stap, zegt Levine, is dat regeringen meer investeren in epidemiologisch toezicht om harde gegevens te produceren ter ondersteuning van acties zoals het promoten van vaccins en universele voorzorgsmaatregelen.
We moeten de nadruk leggen op de feiten”, zegt hij, in navolging van aanbevelingen uit de meest recente Influenza Update van de Wereldgezondheidsorganisatie voor verbeterde bewaking van influenza- en SARS-CoV-2-virussen in landen op het noordelijk halfrond.
Naast vaccins noemt Levine praktische maatregelen om infectie te voorkomen: mond en neus bedekken als je niest of hoest (niet met je hand maar met een ander deel van je arm); en thuisblijven als je je ziek voelt.
Hij raadt aan om tijdens het hoogseizoen voor luchtweginfecties een gezichtsmasker te dragen als je op drukke plaatsen bent of als je ouder bent of een hoog risico loopt op ernstige luchtwegaandoeningen.
“We hebben nog steeds niet genoeg bewijs om te weten of het dragen van maskers op openbare plaatsen in de winter levens kan redden op grote schaal. Persoonlijk draag ik een masker als ik in de winter op erg drukke plaatsen ben, maar alleen onder uitzonderlijke omstandigheden zouden we moeten overwegen om het verplicht te stellen ', zegt Levine.
Mandaten voor de volksgezondheid moeten gebaseerd zijn op wetenschap en mogen voorkomen dat mensen hun dagelijkse bezigheden uitvoeren "omdat dat ook hun gezondheid kan schaden", benadrukt hij.
“We moeten het publiek uitleggen dat we in de winter voorzichtiger moeten zijn in de openbare ruimte en vooral binnenshuis. Als het weer het toelaat, moeten we ramen openen en kamers goed ventileren om het risico op overdracht te verkleinen.”
Levine benadrukt dat we niet kunnen voorspellen hoe het griep/RSV/Covid-seizoen zal evolueren.
Een gezamenlijke verklaring van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding en de Wereldgezondheidsorganisatie vat het samen: “Met de aanhoudende impact van de Covid-19-pandemie en de circulatie en gezondheidsimpact van andere respiratoire pathogenen, is het een uitdaging om te voorspellen hoe de nieuwe de winterperiode zal zich ontwikkelen.”
