Bloedbad op Bondi Beach bewijst dat antisemitisme nu een wereldwijde besmetting is, schrijft Seth J. Frantzman

Bloemen en een Israëlische vlag liggen op de grond bij een geïmproviseerd monument na de aanslag op een Joodse feestdagviering op Bondi Beach in Sydney, Australië, 15 december 2025. Foto Reuters

Op 14 december richtten gewapende mannen een bloedbad aan onder Joden tijdens een Chanoeka-viering op Bondi Beach . Het werd al vrij snel duidelijk dat de Joodse gemeenschap het doelwit van de aanslag was, schrijft Seth J. Frantzman.

Het was ook bekend dat het aantal doden dit tot een van de grootste massamoorden in de Australische geschiedenis zou maken, en een van de grootste slachtingen van Joden sinds de Holocaust.

Je zou denken dat politieke leiders, na een bloedbad onder een minderheidsgemeenschap die hun feest vierde, iets unieks en bijzonders tegen die gemeenschap zouden zeggen. In plaats daarvan lijken veel leiders in Australië, het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en andere landen hetzelfde draaiboek te hebben gebruikt bij hun uitspraken over de aanslag.

Yvette Cooper, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, publiceerde een verklaring op X waarin ze zei: "De beelden van Bondi Beach zijn diep schokkend en verontrustend." Ze zei dat haar "gedachten uitgaan naar iedereen die getroffen is en naar de Australische hulpdiensten." Ze voegde eraan toe dat Britse staatsburgers "het advies van de lokale bevolking en autoriteiten moeten opvolgen."

De eerste reactie van de Australische premier was een verklaring die begon met dezelfde bewoordingen als die van Cooper. "De taferelen in Bondi zijn schokkend en ontstellend. Politie en hulpdiensten zijn ter plaatse bezig levens te redden. Mijn gedachten zijn bij alle betrokkenen." Hij drong er ook bij de mensen op aan de aanwijzingen van de lokale politie op te volgen.

Rabbijn Levi Wolff steekt een menora aan in het Bondi Pavilion ter ere van de slachtoffers van een schietpartij tijdens een Joodse feestdagviering op Bondi Beach in Sydney, Australië, 15 december 2025. Foto Reuters

De premier van Nieuw-Zeeland, Christopher Luxon, gebruikte soortgelijke bewoordingen. "Ik ben geschokt door de aangrijpende taferelen in Bondi, een plek die Nieuw-Zeelanders dagelijks bezoeken." Hij voegde eraan toe: "Mijn gedachten, en de gedachten van alle Nieuw-Zeelanders, zijn bij de getroffenen."

Chronologisch gezien lijkt het erop dat de verklaring van de Australische leider als eerste kwam, gevolgd door die van Nieuw-Zeeland en vervolgens die van de Britse minister van Buitenlandse Zaken.

De verklaringen van deze landen staan ​​in contrast met die van andere landen. Estland bijvoorbeeld bracht een verklaring uit waarin stond: "Terwijl we het Lichtfeest vieren, zijn we diep bedroefd door de afschuwelijke terroristische aanslag op Bondi Beach in Australië, waar mensen die vreedzaam bijeen waren gekomen om de eerste dag van Chanoeka te vieren, het doelwit waren."

Mark Carney, de premier van Canada, zei: "Geschokt door de antisemitische terreuraanslag die vandaag het leven heeft gekost aan 11 mensen tijdens een Chanoeka-viering op Bondi Beach in Australië. Canada leeft mee met de bevolking van Australië en de Joodse gemeenschap overal ter wereld in verdriet en vastberadenheid om nooit te buigen voor terrorisme, geweld, haat en intimidatie. Chanoeka is een tijd van licht te midden van de duisternis en een herinnering aan de veerkracht van het Joodse volk."

Waarom waren de verklaringen van Australië, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk zo vergelijkbaar? Laten we ze eens samen bekijken. Het Verenigd Koninkrijk zei: "De beelden van Bondi Beach zijn zeer schokkend en verontrustend", de Australische premier zei: "De beelden in Bondi zijn schokkend en verontrustend", en de Nieuw-Zeelandse leider zei: "geschokt door de verontrustende beelden in Bondi". Dit zijn in wezen identieke verklaringen, met dezelfde bewoordingen.

Je zou kunnen stellen dat het Verenigd Koninkrijk en Nieuw-Zeeland het voorbeeld van Australië volgden door dezelfde bewoordingen te gebruiken. Waarom? Deze landen zijn nauwe bondgenoten en delen een vergelijkbare geschiedenis die verbonden is met het Britse Rijk. Maar is dat een voldoende reden om dezelfde algemene bewoordingen te gebruiken om een ​​aanval te beschrijven die algemeen bekend stond als een grootschalige aanval?

Wat betekenen de woorden "scènes van Bondi Beach"? Het zou een vloedgolf kunnen zijn. Het zou een haaienaanval of een modderlawine kunnen zijn. 'Scènes' is een zeer algemene term die een natuurramp zou kunnen beschrijven. Als iemand "de scènes van Californië" zou schrijven, wat zou een lezer dan denken? Scènes uit een film? Prachtig weer? In combinatie met het tweede deel, "schok en ontzetting", geeft het nog steeds niet de indruk dat het om een ​​massamoord gaat. "Schok en ontzetting" zijn termen die ook van toepassing kunnen zijn op een natuurramp of een grootschalig ongeluk.

De aanval op Bondi Beach was niet verwarrend. Het was al snel duidelijk dat het om schutters ging die op mensen schoten. Het werd ook al snel duidelijk dat het doelwit een Joods Chanoeka-feest was. Zelfs als deze landen liever niet over Joden spraken totdat duidelijk was dat het om een ​​antisemitische aanval ging, hadden ze nog steeds kunnen verwijzen naar een moordpartij, een bloedbad of een massamoord. Moord was overduidelijk wat er plaatsvond. Woorden als 'schieten', 'moord' en 'aanval' zouden veel beschrijvender zijn dan 'scènes van' en 'schok'.

In veel landen bestaat de neiging om dit soort aanvallen niet rechtstreeks aan te pakken. Men geeft de voorkeur aan goed geformuleerde, algemene verklaringen die ogenschijnlijk iedereen tevreden zullen stellen.

Het is gebruikelijk in dergelijke discussies dat als iemand zegt: "Moeten we Joodse slachtoffers noemen?", iemand zal zeggen dat het noemen van Joden de verklaring minder "inclusief" zou maken en dat "als je Joden noemt, je ook andere minderheden moet noemen." Zo wordt "antisemitisme en islamofobie" vaak gezien als een argument dat bij elke gerichte moord op Joden ook moslims genoemd moeten worden om de verklaring in evenwicht te brengen. Dit werkt meestal niet andersom: wanneer andere minderheden het doelwit zijn, stellen de public relations-adviseurs doorgaans niet voor om Joden in een verklaring te betrekken.

We weten niet wat het motief of de redenen waren die ertoe leidden dat het woord 'taferelen' werd gebruikt om massamoord te beschrijven, of waarom 'ontsteltenis en shock' de voornaamste reacties waren, in plaats van 'wij veroordelen massamoord'.

Wat duidelijk is, is dat de gebruikte taal in drie belangrijke landen vrijwel identiek was. Dit leidt tot een soort generalisatie en bagatellisering van de ernst van de aanslag. Op de tweede dag na de aanslag meldden grote media, zoals de BBC, CNN en NBC, dat de aandacht in Australië vooral uitging naar de "wapenwetgeving". Het verhaal verschoof dus snel van de "scènes" naar de "wapenwetgeving", terwijl de Joodse slachtoffers ogenschijnlijk werden genegeerd.