Ultraorthodoxe Joodse kinderen verkleed in kostuums in de wijk Mea Shearim in Jeruzalem, een paar dagen voor de Joodse feestdag Poerim, 12 maart 2025. Foto via ToI
Leden van de Ramban-synagogegemeenschap, een vooraanstaande religieuze zionistische synagoge in de wijk Katamon in Jeruzalem, hadden voorafgaand aan Poerim in 2024 een zeer dubbel gevoel over de feestdag, zo begint Times of Israel.
“Het was de eerste Purim na 7 oktober en mensen waren diep in de war, emotioneel en ook praktisch,” zei rabbijn Itiel Oron. “Ze vroegen zich af hoe we konden vieren en blij konden zijn met de oorlog die woedde, de gijzelaars in Gaza, zoveel gevallen soldaten en ontheemden.”
Ondanks de moeilijkheden zei de rabbijn dat de gemeenschap de uitdaging aanging en een krachtige balans vond tussen verdriet en saamhorigheid.
Een jaar later is Oron, die sinds 2019 als opperrabbijn bij Ramban dient en lid is van de Tzohar Rabbijnse Organisatie, ervan overtuigd dat de gemeenschap hetzelfde zal doen, aangezien de hele stad Jeruzalem zich voorbereidt op het vieren van een Poerim Meshulash, ofwel driedubbele Poerim.
Deze speciale versie van de feestdag zal worden gevierd over drie dagen. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2021, maar de volgende keer zal het pas in 2045 zijn.
Overal ter wereld wordt Purim gevierd op de 14e van de Joodse maand Adar. Steden die ten tijde van Esther (5e eeuw v.Chr.) door een muur werden omringd, vieren de feestdag echter een dag later. Deze gewoonte is bedoeld om te herdenken hoe de Joden van Shushan, de hoofdstad van het Perzische Rijk waar het verhaal van de Joodse koningin zich afspeelt, een extra dag tegen hun vijanden vochten.
Ultraorthodoxe Joodse kinderen uit de Boyan (Chasidische dynastie) marcheren voor de Joodse feestdag Poerim, in de wijk Mea Shearim, Jeruzalem, op 11 maart 2025. Foto ToI
"Dit jaar valt de 15e Adar op een zaterdag, maar onze wijzen hebben bepaald dat we de megilla niet op sjabbat mogen lezen", zei Oron, waarbij hij de Hebreeuwse term gebruikte voor een rol die gewoonlijk wordt gebruikt om te verwijzen naar het boek Esther, waarvan de lezing een van de geboden van Poerim is.
Terwijl de Joden in Jeruzalem — de enige stad waar Shushan Purim tegenwoordig wordt gevierd — normaal gesproken 24 uur later dan de rest van de Joodse wereld de megilla vieren, zullen ze dit jaar, net als iedereen, op donderdagavond en vrijdagochtend naar de synagoge gaan.
“De wijzen geven twee redenen om het lezen van de megillah op sjabbat niet toe te staan,” zei Oron. “De eerste is formeler, omdat ze niet wilden dat Poerim sjabbat zou overnemen, die zijn status als heilige dag van de week moet behouden.”
“De tweede reden is veel betekenisvoller,” merkte hij op. “Poerim is een tijd voor mensen in nood om tzedaka [liefdadigheid] te vragen, en iedereen die vraagt, wordt geacht te ontvangen. Het geven van tzedaka is echter niet toegestaan op Sjabbat [wanneer de Joodse wet het gebruik van geld verbiedt]. Daarom verplaatsen we de lezing van de Megillah naar donderdag en vrijdag.”
De rabbijn benadrukte dat het zorgen voor anderen een essentieel Purim-thema is. Matanot la'evyonim , of geschenken aan de armen, vertegenwoordigt een ander van de feestdaggeboden die genoemd worden in het boek Esther.
In tegenstelling tot wat elders gebeurt, zullen de inwoners van Jeruzalem op vrijdag niet de speciale toevoegingen aan hun gebeden voor Poerim zeggen en ook niet het Thoragedeelte lezen dat met Poerim in de ochtend verband houdt.
Deze toevoegingen, waaronder het Al Hanissim- of ‘Over de wonderen’-gebed, worden in plaats daarvan op Sjabbat gereciteerd, de eigenlijke dag van Shushan Purim.
“De Purim Torah-portie wordt ook op Sjabbat gelezen, naast de reguliere Torah-portie van de week”, aldus Oron.
Het gedeelte uit de Thora vertelt het verhaal van de Amalekieten, de voorouders van de slechterik Haman uit het boek Esther, terwijl zij de Israëlieten in de woestijn aanvallen.
“Op Sjabbat is het ook gepast om wat eten of drinken toe te voegen om extra blij te zijn ter ere van Poerim,” merkte Oron op.
Ten slotte worden de laatste twee geboden van de feestdag, mishloach manot (voedselgeschenken) en seudah (feestmaaltijd), verplaatst naar zondag.
“Zondag is een vreemde dag,” zei Oron. “Hoewel het geen feestdag is, voeren we toch deze twee onderdelen van Purim uit. In beide gevallen moeten we onthouden dat het hoofddoel van deze geboden is om voor elkaar te zorgen, om mensen die eenzaam of behoeftig zijn uit te nodigen of te betrekken.”
Foto ToI
Volgens de Joodse wet moet iedere persoon een pakket met minstens twee verschillende soorten voedsel aan minstens twee personen geven.
Bij Ramban kiest de gemeenschap elk jaar een organisatie die mishlochei manot verkoopt om geld in te zamelen voor een goed doel.
“We kopen mishlochei manot als gemeenschap, elk lid doet mee aan de aankoop en elk lid ontvangt er één,” zei Oron. “Dit jaar hebben we een groep gekozen die reservisten en hun bedrijven steunt, en we hebben nog nooit zo’n hoge deelname gehad.”
De gemeenschap zamelt ook rechtstreeks geld in voor tzedakah en verdeelt dit onder behoeftige gezinnen uit de nabijgelegen wijk Katamonin, in samenwerking met de gemeentelijke welzijnsautoriteiten.
“Elk jaar zamelen we tienduizenden shekels in, en een aantal vrijwilligers gaan ze uitdelen aan de families,” zei Oron. “Het is een van de mooiste momenten van de vakantie.”
Ramban organiseert ook verschillende megilla-lezingen, waaronder een lezing voor vrouwen door vrouwen in het hoofdheiligdom en een lezing voor gezinnen.
Vorig jaar ondersteunde de gemeenschap verschillende gezinnen die uit het noorden waren gevlucht, maar de afgelopen maanden zijn ze allemaal weer naar huis teruggekeerd.
"We missen ze, maar we zijn zo blij dat ze terug konden gaan", zei Oron.
Hoewel de situatie in Israël nog steeds voor veel uitdagingen zorgt, benadrukte de rabbijn dat het doel van de feestdag is om de nadruk te leggen op het positieve.
“Poerim gaat ook over het vermogen om onszelf boven de huidige gebeurtenissen te verheffen, naar de eeuwigheid te kijken en te zien dat er veel is om dankbaar voor te zijn en om te vieren,” zei hij.
Comentários