Screenshot YouTube
“Ik wil niet naast dit Joodse meisje zitten.” Dat kreeg de dochter (14) van de prominente Britse journalist Jake Wallis Simons te horen in haar klas. Onder de titel “Antisemitisme is springlevend op Britse scholen” laat hij in de Spectator zijn gedachten de vrije loop over de ervaringen van zijn kinderen en vergelijkt die met zijn jeugdjaren.
Jake Wallis Simons, editor van het Britse weekblad The Jewish Chronicle, steekt nog positief van wal: zijn kinderen hebben zich nooit genoodzaakt gezien om hun Joodse identiteit te verbergen. Toch de kern van de zaak. Bovendien wil zijn dochter niet dat de school wordt benaderd.
Echter, het incident laat hem niet los. Hij herinnert zich weer een incident van enkele jaren geleden. Het was Chanoeka en zijn zoon had besloten met een keppeltje op naar school te gaan. Die was toen 7 of 8. Op het schoolplein aangekomen, zei een jongen tegen hem: “Jij bent een Jood. Ik haat Joden.”
Jake Wallis Simons vond dat in die tijd alarmerend. “Maar ik dacht dat het geïsoleerde incidenten waren. Mijn kinderen sloten zich ervoor af.” Na het laatste incident met zijn dochter spreekt hij ’s avonds zijn zoon (12). En dan schokt het hem te horen dat “die geïsoleerde incidenten” slechts het topje van de ijsberg zijn.
Zo blijkt een favoriete schoolgrap dezer dagen de vraag aan zijn zoon te zijn of hij “een Jood” is. Wanneer die knikt, reageren zijn schoolgenoten met “Heil Hitler”. Dat gebeurt zo’n drie keer per week, vertelt de jongen. En soms vragen ze simpel: “Is je zuster een Jood?” om daarna te lachen. Ook worden de kinderen van de journalist uitgejouwd met “Jood, Jood, Jood” als ze door de schoolgangen lopen.
Maar dat is nog niet het hele verhaal met deze Britse onderwijsinstelling in Hampshire. De school heeft een probleem met swastika’s. Er zijn lieden die denken dat het leuk is om swastika’s op tafels of muren te krassen en de leraren doen er niets aan. De redacteur van The Jewish Chronicle schrijft: “Het was recent een rage om een swastika op je hand te kalken om vervolgens iemand op de rug te slaan zodat er een afdruk op de blazer stond.”
Gaat het hier soms om een Britse probleemschool. Bepaald niet, verzekert Jake Wallis Simons. Aan officiële loftuitingen geen gebrek, goede resultaten ook en de kinderen zijn overwegend afkomstig uit de middenklasse. De bevindingen van zijn kinderen verrassen hem deels. Die houden trouwens het gedrag van hun medescholieren eerder voor “idiotie” dan “kwaadaardigheid”.
Wanneer de zoon zich verzet tegen spottende opmerkingen, antwoorden de andere kinderen met “Relax, het is maar zwarte humor.” Toch valt het zijns inziens allemaal wel mee. Hij wordt tenslotte nooit geslagen of getrapt (niet omdat hij Joods is in elk geval). En nee, zijn vader moet er vooral niets tegen ondernemen. “Dat zou de dingen alleen maar erger maken.”
Deze smeekbede van zijn zoon plaatst Jake Wallis Simons voor een waar dilemma: “Niets doen? Dat voelt niet goed. Ik wil mijn kinderen helpen om sterk te staan in hun Joodse identiteit, om op te staan tegen hun kwelgeesten, waar die zich ook maar bevinden mogen. Echter, bij deze situatie is het moeilijk te weten hoe je zulke principes moet toepassen.”
De Britse journalist en geplaagde Joodse vader plaatst de antisemitische uitingen jegens zijn kinderen tegen de achtergrond van een enorme stijging aan Jodenhaat in eigen land. Met 2.255 antisemitische incidenten in 2021 een verhoging van maar liefst 34 procent. “Elk politiebureau kreeg wel berichten over incidenten van Jodenhaat binnen. Het probleem is bijzonder ernstig in de onderwijssector.”
Jake Wallis Simons erkent ruiterlijk dat hij zoals veel Joodse mensen bij tijden droomt van een vertrek naar Israël. Met de jongste terreuraanslagen in de Joodse staat houdt hij zich echter voor dat “Jodenhaat in Israël –evenals in Frankrijk en andere Europese landen- vaak een dodelijke wending neemt. In Brittannië, dank God, hebben we dat veel minder gezien.”
De Britse redacteur denkt terug aan zijn eigen jeugd. Hij kreeg heel wat scheldpartijen over zich heen. “Ik groeide op in een orthodoxe gemeenschap. Als ik op straat liep, zichtbaar als Joods jongetje, vormde ik een doelwit. Ik maakte er dus een gewoonte van om mijn keppeltje af te doen bij het passeren van een pub. De school die ik bezocht, kreeg regelmatig bommeldingen. Het ijlings verlaten van het schoolgebouw werd een gewoonte. Bij één gelegenheid bleek de bombrief echt.”
Intussen droomde Jake Wallis Simons er nooit van dat zijn kinderen in het derde decennium van de 21e eeuw soortgelijke Jodenhaat zouden meemaken. Hij vraagt zijn zoon of de kinderen ook zo reageren op andere minderheden op school. “Zijn ogen gingen wijd openstaan. ‘Natuurlijk niet,’, zei hij met een toon van ironie in zijn stem, ‘dat zou racistisch zijn’.”
Bij het lezen van het openhartige familierelaas van de editor van The Jewish Chronicle rijst bij mij de vraag: voeren Joodse ouders soms ook zulke gesprekken met hun kinderen over al dan niet openlijke Jodenhaat op Nederlandse basis- of middelbare scholen?
Ik sta open voor reacties en zal die vanzelfsprekend confidentieel behandelen. Want zwijgen of verzwijgen helpt niet. Daarom is het goed dat Jake Wallis Simons opening van zaken geeft. Dé aanzet tot aanpak van Jodenhaat, op welk maatschappelijk niveau dan ook.
Bas Belder, historicus
